۲۱ مه ۸۱۳ ـ نبرد ری (تهران) ؛ آغاز جنگهای تمام عیار برای احیاء استقلال ایران

دهه سوم ماه مه در سال ۸۱۳ میلادی نیرویی مرکب از ۳۰ هزار داوطلب ایرانی که از خراسان به حرکت آمده بود تا مأمون را که از جانب مادر، ایرانی بود خلیفه عباسی کند و به این ترتیب، ایران به استقلال خود نزدیک شود، در حاشیه شهر ری (تهران امروز) سپاه امین به فرماندهی علی بن عیسی بن ماهان را درهم شکست و به همدان فراری داد.
این داوطلبان ایرانی که مجال نشان دادن شایستگی، دلاوری و میهن دوستی یافته بودند در جنگ ۱۲ ژوئن ۸۱۳ میلادی در همدان نیز ارتش ۹۰ هزار نفری عرب را تار و مار کردند که ضمن آن علی بن عیسی کشته شد.
داوطلبان ایرانی سربازان فراری امین را تا بغداد دنبال کردند و ۲۵ سپتامبر سال ۸۱۳، پایتخت عباسیان را تصرف و امین را که در حال فرار بود دستگیر کردند و سر او را برای مأمون به خراسان فرستادند و به این ترتیب مأمون خلیفه شد، اما به وعده هایی که داده بود عمل نکرد. انگیزه واقعی این داوطلبان کسب استقلال وطن بود ـ نه نشانیدن مامون برجای امین.
سوم نوروز آن سال هارون الرشید در توس (خراسان) درگذشته بود، ولی برخلاف انتظار ایرانیان در بغداد زبیده همسر عرب هارون پسر خود امین را جانشین پدر کرده و نوه اش را ولیعهد او قرارداده بود. این اقدام بهانه مناسبی به دست سران خراسان داد که به هواخواهی مأمون برخیزند؛ تا نهایتاً بتوانند کسب استقلال کنند.
امور اداری و مالی خلفای عباسی که باحمایت ایرانیان بسال ۷۴۹ میلادی به قدرت رسیده بودند از همان آغاز کار هم در دست بزرگان ایران بود که در تصمیم گیری های سیاسی نیز نقش تعیین کننده داشتند.
بزرگان ایران در گوشه و کنار کشور به ویژه در خراسان از قبل، درانتظار فرصتی بودند تا استقلال و حاکمیت وطن را احیاء کنند که شکست مروان اموی در کنار رود زاب از ابومسلم و روی کار آمدن عباسیان راه رسیدن به چنین فرصتی را برای آنان هموار ساخته بود و این فرصت، با خلیفه شدن مامون به دست آمد.
فرمانده ارشد سپاهیان داوطلب ایرانی در جنگ با نیروهای امین که ژنرال طاهر ذوالیمینین(طبق بعضی اسناد، زاده ایران ولی عرب تبار) بود پس از بر کرسی خلافت نشانیدن مامون، و در بازگشت از فتح بغداد، در نیشابور اعلام استقلال کرد که همان شب به دست عوامل خلیفه بغداد به قتل رسید، اما وطندوستان دیگری از سیستان، دیلمان، مرو و... بپاخاستند و استقلال وطن تدریجاً تأمین شد. باید دانست که عباسیان ابومسلم را که به دست او به خلافت رسیده بودند بسال ۷۵۴ میلادی با طرح توطئه کشته بودند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز