پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

۱۷ ژوئن ۱۷۹۴ ـ قتل عام کرمانی ها و خارج ساختن ۲۰ هزار جفت چشم از مردان این شهر


۱۷ ژوئن ۱۷۹۴ ـ قتل عام کرمانی ها و خارج ساختن ۲۰ هزار جفت چشم از مردان این شهر
از آنجا که محاصره شهر کرمان توسط نیروهای آغامحمدخان قاجار بیش از یک ماه به طور انجامید، میان مورخان بر سر روزی که خان قاجار [در آن زمان هنوز تاجگذاری نکرده بود که او را «شاه» خطاب کنند] پس از سقوط شهر دستور درآوردن ۲۰ هزار جفت چشم از مردان و قتل چهار هزار نفر دیگر و فروش اسیران به بردگی و تخریب کرمان را صادر کرد با جزیی تفاوت اختلاف نظر است. از روایتهایی که به دست داده شده است چنین بر می آید که این جنایت، چند روز پیش از آغاز تابستان و به قول غالب ۱۷ ژوئن در سال ۱۷۹۴ میلادی روی داده است. چنین فاجعه بشری که نهایت وحشی گری بود در ایامی روی داد که انقلاب فرانسه به سراسر اروپا گسترش می یافت و به همراه آن منشور حقوق بشر . ناپلئون به عنوان ژنرال انقلاب گام به میدان گذارده بود. همه جا صحبت از عقاید منتسکیو و جان لاک بود. در آمریکا، سه سال از تصویب اصلاحیه های قانون اساسی این فدراسیون که به « بیل آو رایتز » معروفند و حقوق انسان ازجمله حق حمل اسلحه را تضمین کرده اند می گذشت. در آلمان؛ فردریک شیلر Schiller آموزش زیبایی هنرهای انسانی و زیبایی شناسی را توصیه می کرد. در اروپا بردگی لغو و مقررات تثبیت قیمتها به اجرا در می آمد و ....
نظر به این که حکومت ایران ار آن پس تاسال ۱۹۲۵ در دست قاجارها بود و در دوران پهلوی هم عمدتا رجال عهد قاجار بر سر کار بودند به مصیبتی که بر کرمانیان وارد آمد آن طور که باید ، توجه نشد. اگر چنین فاجعه یی در کشوری دیگر صورت گرفته بود آن را در تقویم های عمومی ذکر می کردند ، هر سال یاد آور می شدند و دست کم در شهر و ایالت مربوط روز بزرگداشت مقتولین تعیین و تعطیل عمومی اعلام می شد و ....
کرمان، شهر باستانی ایران که اردشیر بابکان به آن عشق می ورزید به لطفعلی خان زند آخرین امیر این خانواده ایرانی که گرفتار خیانت مقامات و حملات خان قاجار شده بود پناه داده بود. شهر از ماه دسامبر تحت محاصره سپاه قاجار قرار گرفته بود و مقاومت می کرد. بیشتر مورخان تأیید نکرده اند که سقوط کرمان در نتیجه خیانت یک دروازه بان آن بود. کرمان در طول محاصره دچار کمبود شدید خواربار شده بود و بسیاری از مردمی را که وجود آنان در شهر ضرورت نداشت بیرون فرستاده بودند. علت طولانی شدن محاصره، عمدتاً این بود که قاجارها توپخانه نداشتند و نیز علاقه کرمانی ها به شخص لطفعلی خان بود که مردی به غایت شجاع بود و رفتاری نیکو داشت. به علاوه کمکهای کریم خان، سر سلسله زند به کرمان بود. پس از فرار شجاعانه لطفعلی خان که خود را روز بعد به «بم» رساند شهر تصرف شد و خان قاجار دستور بیرون آوردن چشمان ۲۰ هزار مردکرمانی و قتل چهار هزار تن دیگر و تخریب شهر را صادر کرد و پس از کور کردن خان زند که در بم دستـگیر شده بود رهسپار شیراز شـد که «ابراهیم خان»، کلانتر شیراز از در دوستی با او درآمـده بود. کـرمان سالها بعد، دوبـاره سازی شد. پاره ای از نـوشته های پیش از میلاد کـرمان را «بـوتیا Botia» و «کرمانیا» هم نوشته اند، ولی در نوشته های Ptolemaeus جغرافی دان و فضاشناسی که صدسال زودتر از حکمرانی اردشیر اول می زیست «کرمان» خوانده شده است. در پاره ای نوشته های بعد از ساسانیان از آن «به دسیر یا به دشیر Behdesir» هم یاد شده است. عنوان کرمان (آثار باستانی یافت شده در شهداد) همان تمدن ایلام در شرق ایران بوده است.
منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز


همچنین مشاهده کنید