۳۰ ژوئن ۲۰۰۴ ـ تحویل صدام حسین به دولت موقت عراق و برخی اظهار نظرها در این باره

سی ام ژوئن ۲۰۰۴ ، صدام حسین و ۱۱ تن همکاران نزدیکش که از ماهها پیش زندانی آمریکا بودند در محلی نامعلوم و به صورت غیر علنی به حضور "سالم چلبی" که مدیر یک دستگاه قضایی ویژه عراقی اعلام شده بود برده شدند و در آنجا به آنان اطلاع داده شد که از این پس اسیر جنگی نیستند و متهم به ارتکاب جنایت هستند و در اختیار قوه قضایی عراق قرار دارند و فردای آن روز ،اول ژوئیه۲۰۰۴ ، دوباره احضار و در یک جلسه مقدماتی به آنان تفهیم اتهام خواهد شد و از موارد اتهامی خود آگاه خواهند شد. پس، زندانی عراق هستند ولی فعلا زندانبانان آنان همچنان آمریکائیان خواهند بود.
این عده به صورت جداگانه (یکایک) به اطاق سالم چلبی ۶۷ ساله احضار شده بودند. سالم چلبی بعدا به خبرنگاران گفت که صدام حسین تکیده ولی مودب به نظر می رسید و هنگام ورود به اطاق "صبح به خیر" گفت و پس از اطلاع از اینکه، دیگر اسیر جنگی نیست گفت: بسیار خوب - تا فردا.
قبلا از سوی رئیس جمهوری آمریکا،صدام یک " اسیر جنگی" اعلام شده بود که از ۳۰ ژوئن ۲۰۰۴ به صورت یکی از متهمان دستگاه قضایی دولت موقت عراق درآمد که عمدتا مرکب از کسانی بودند که قبلا از دست او (صدام) از عراق فرار کرده بودند و به خواست آمریکا به قدرت بازگشته بودند. از آنجا که میثاق های ژنو درباره اسیران جنگی حکم می کند که پس از اعلام پایان جنگ و اشغال نظامی، این اسیران آزاد شوند، قبل از اعلام رسمی پایان جنگ، سی ام ژوئن عنوان اسیر جنگی بودن صدام و دستیاران سابقش به زندانی عادی تغییر یافت و عنوان متهم داخلی به دست آوردند، که این کار مورد انتقاد برخی از حقوقدانان قرارگرفت.
"ایاد علاوی" که سالها پیش در لندن، عوامل صدام قصد جانش را کرده بودند و ضمن آن مجروح شده بود دو روز پیش از تحویل صدام بر جای "پال برمر" فرماندار آمریکایی عراق نشست که برخی از رسانه ها نوشته بودند احتمالا تعجیل در انتصاب او به خاطر تغییر وضعیت صدام از اسیر جنگی به زندانی عراقی بوده است. به گزارش این دسته از رسانه ها، هدف از نمایش چند پرده ای مراسم تحویل صدام حسین و نشان دادنش به مردم عراق با دستبند، و انتقال او به یک زندان مشخص توسط چند پلیس عراقی، تحقیر وی و تضعیف روحیه هواداران عراقی اش بوده است.
پاره ای از اصحاب نظر در همان زمان پیشنهاد کرده اند که سرنوشت صدام در یک رفراندم داخلی تعیین شود، زیرا او کاری بدتر از بعضی سران کشورها نکرده است. این صاحبنظران استدلال کرده بودند که در جریان جنگ ویتنام هم میلیونها تن کشته شدند و پس از جنگ داخلی آمریکا که صدها هزار تن تلفات داشت، جفرسون دیویس رئیس کنفدراسیون (جنوبی ها) که عامل اصلی این کشتار بود و به دست دولت واشنگتن افتاده بود محاکمه و مجازات نشد و نباید در مورد صدام تبعض و «دوبل ستاندارد» قائل شد. اگر هم قرار است محاکمه و مجازات شود، او را همانند میلوشویچ به دادگاه بین المللی تحویل دهند؛ نه به دادگاهی که در دست قضات بیطرف قرار ندارد و... . صدام قبلا ادعا کرده بود که ۹۹ درصد عراقی ها به او رای داده اند.
این صداها شنیده نشد و صدام دو سال و نیم بعد اعدام شد.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز