۵ ژوئیه سال ۵۲۷ ـ روزی که قباد ساسانی دستور نوسازی شهر دربند قفقاز را پس از اخراج خزرها صادر کرد

قباد یکم، شاه ساسانی ایران، پس از عقب راندن خزرها به آن سوی رود ولگا و بازگرداندن نظم و آرامش به قفقاز شمالی، در ژوئیه سال ۵۲۷ میلادی (طبق محاسبه تقویم نگاران، پنجم ژوئیه) دستور بازسازی شهر دربند (واقع در داغستان امروز و تلفظ کنونی: دربنت) را صادر و بودجه لازم را اختصاص داد. وی خسرو انوشیروان ولیعهد خود را به عنوان ناظر بر این نوسازی تعیین کرد. خسرو در دوران پادشاهی خود هم بر استحکامات این شهر افزود و آن را آبادتر کرد. داریوش بزرگ و شاپور یکم (پسر اردشیر پاپکان) در سنگنبشته های، مناطق ایرانی قفقاز را ذکر کرده اند. شهر دربند میان دریای مازندران و کوههای قفقاز در تنگه ای به عرض سه کیلومتر قرار گرفته و پادگان آن قرن ها مانع ورود اقوام مهاجر (آوارها، خزرها و ...) به قلمرو ایران و روم می شد و امپراتوری روم بابت این عمل، هرساله به ایران مقداری طلا می داد. منطقه داغستان که اینک یک ایالت (جمهوری خودمختار) فدراسیون روسیه است در طول حکومت ساسانیان، علاوه بر حکمران غیر نظامی یک مرزبان (ژنرالی با درجه اسپهبد) داشت که عملا مقام برتر منطقه بود. مرزبانان قفقاز پس از حمله عرب، همانند مرزبانان «فرارود» سازمانهای خود را منحل نکردند بلکه مستقلا و یا با کمک حکمرانان ایرانی محل تا زمان صفویه بکار ادامه دادند. ایستادگی آنان در سال ۷۲۸ میلادی در برابر حمله عرب که قصد ورود به داغستان امروز را داشتند مشهور است و گور مقتولان این ایستادگی که به «چهل قهرمان» معروفند هنوز مورد احترام است.
قباد یکم در دوران حکومت خود سه بار خزرها را شکست داد: در سالهای ۴۸۹، ۵۲۲ و ۵۲۷ میلادی. شهر دربند (اینک دارای ۱۰۰ تا ۱۰۵ هزار جمعیت) در جریان نوسازی دهه سوم قرن ششم میلادی دارای دیوارهایی به ارتفاع ۲۰ متر و ۳۰ برج دفاعی شد که این برجهای عمدتا در باروی شمالی شهر ساخته شدند زیرا که شهر از قسمت جنوبی آن امن بود و تجاوزگر وجود نداشت. کالانکایک Kalankatuk(کاگانکاتواتسیMovses Kagankatvasi ) مورخ بزرگ ارمنی قرون وسطا (تحصیلکرده آتن، اسکندریه، رم و قسطنطنیه) در کتاب خود «آلوانکAluank» شهر دربند و ایالت های ایرانی Arran ارّان (آذربایجان و داغستان امروز)، ایبریا (گرجستان و آبخازیای امروز) و سرزمین خودمختار ارمنستان را دقیقا شرح داده است («آلبانیا» به معنای کوهستانی واژه ای لاتین است که رومیان بخشی از قفقاز را خطاب می کردند). «استرابو» قبلا در کتاب خود به شرح منطقه ایرانی قفقاز پرداخته بود (این منطقه پس از ۲۴ قرن، در جنگهای سه دهه اول قرن نوزدهم از ایران گرفته شد).

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز