کتان

● خصوصیات گیاهی: کتان از اولین گیاهانی است که اهلی شده و تاریخ کاشت آن به حدود ۵۰۰ سال پیش در مصر می رسد .
بزرک یا کتان با نام علمی Linum ustatissimum گیاهی است یکساله از تیره کتان (Linaceae) که بصورت بوته ای ایستاده رشد می کند .
ریشه مستقیم بزرک و کتان نفوذ عمقی به داخل خاک نداشته و بیشتر در لایه فوقانی خاک پراکنده است .
میوه بزرک و کتان بصورت کپسول یا غوزه کوچکی است .
● سازگاری: بزرک و کتان محصولی است سرمادوست که همانند گندم در بهار و نیز در پائیز ( بسته به سرمای زمستان ) کاشته می شود . گیاهچه سرمای زیر صفر ( ۴- تا ۶- درجه سانتیگراد ) و بوته های استقرار یافته سرمای نسبتاً شدید ( تا ۱۰- درجه سانتی گراد ) را بخوبی تحمل می کند . اما گیاه بعد از گلدهی به سرما حساس می شود .
بزرک و کتان ماهیتا بلند روز می باشد.
● کود شیمیایی: مقدار ۴۵ الی ۶۰ کیلوگرم ازت و ۳۵ تا ۴۵ کیلوگرم اکسید فسفر برای هر هکتار زمین بزرک مناسب می باشد .
تولید هر تن الیاف به حدود ۸۰ کیلوگرم ازت ، ۷۰ کیلوگرم اکسید پتاسیم و ۴۰ کیلوگرم اکسید فسفر نیاز دارد .
● تاریخ کاشت: تاریخ کاشت بزرک و کتان تحت تأثیر دو عامل سرما و زمان توسعه علهای هرز قرار دارد
● کنترل علفهای هرز: کنترل علفهای هرز بزرک و کتان با عملیات تهیه بستر ، تناوب زراعی با محصولات وجینی ، تراکم بالای بوته و استفاده از علف کشها انجام می شود . علف کشهائی مانند MCPA , Diallate , TCA , Diuron بصورت قبل از سبز شدن قابل استفاده است . علف کشهائی مانند DNOC , MCPA را می توان برای کنترل علفهای هرز مزرعه تا قبل از شروع رشد جوانه گلها استفاده نمود .
● آفات و امراض: آفت اختصاصی بزرک با خسارت اقتصادی در ایران گزارش نشده است . از بیماریهای مهم بزرک در ایران زنگ کتان است . عامل بیماری قارچی است به نام علمی Melampsora lini که بخصوص در نواحی مرطوب خسارت زیادی وارد می سازد . علائم اولیه بیماری بصورت لکه های نارنجی رنگی از اسپور قارچ بر روی ساقه ها ، برگها و گلها می باش د. این اسپورها توسط باد انتشار می یابد . در اواخر فصل ، لکه های سیاه رنگی در محل لکه های نارنجی پدیدار می شود . لکه های سیاه در حقیقت اسپورهائی است که همراه با بقایای گیاهی از سالی به سال دیگر انتقال می یابد .
● برداشت: بزرک را هنگامی برداشت می کنند که بیش از ۷۵ درصد کپسولها رسیده باشد کپسول و دانه رسیده قهوه ای رنگ بوده و دانه در کپسول بحالت آزاد تکان می خورد . بزرک را می توان به کمباین غلات برداشت نمود .

منبع : کشاورزی