چگونه مفید بخوانیم

خواندن بر چه معناست؟ خواندن فعالیت پیچیده ای است که تفکر و درک را شامل می شود. خواندن دو فرایند مرتبط به هم یعنی شناسایی و درک لغت را در بر می گیرد.
۱) شناسایی لغت به فرایند درک نحوه انطباق نمادهای نوشته شده با زبان گفتاری فرد اشاره دارد.
۲) درک مطلب فرایند حساس شدن به لغات، جمله وارتباط متن است. در واقع خوانندگان دانش قبلی، خزانه لغات، دانش دستور زبانی، تجربه شان در مورد متن و سایر راهبردها را که به آنها برای فهمیدن متن و نوشته شده کمک می کند به کار می برند.
یادگیری برای خواندن یک هدف آموزشی مهم است.
توانایی خواندن، دیدگان کودکان و بزرگسالا ن را به دنیای تازه ای می گشاید و فرصت های جدیدی را برای آنان فراهم میآورد. خواندن به ما امکان می دهد تا دانش تازه ای کسب کنیم، از ادبیات لذت ببریم و کارهای روزمره ای را انجام دهیم که بخش هایی از زندگی روزمره است بخش هایی مانند خواندن روزنامه ها و آگهی های شغلی، دستورالعمل های آموزشی، نقشه ها و ... بیشتر افراد یاد می گیرند تا به زبان بومی (مادری) خود بدون مشکل بخوانند. پژوهش نشان داده که انتقال یادگیری به مقدار زیادی بین یادگیری خواندن در یک زبان با یادگیری خواندن به زبان دیگر وجود دارد.
۱) زبان شفاهی:
پیشرفت اولیه در خواندن به توسعه زبان شفاهی بستگی دارد.
یافته های پژوهش: پیشرفت بهنجار کودکان به واسطه توجه بزرگسالا ن، رشد طبیعی تکلم و مهارت های زبانی بدون هیچ تلا شی صورت می گیرد. یادگیری خواندن فرایند متفاوتی است زیرا یادگیری درباره نظام نمادی نوشتن را که برای سخن گفتن کاربرد دارد، شامل می شود. قبل ازاین که کودکان شروع به یادگیری نحوه ارتباط شکل نوشتن به سخن گفتن کنند آنها نیازمند یادگیری لغات، دستور زبان و نظام صوتی زبان شفاهی هستند تجربه و پژوهش نشان داده است که ارتباط نزدیکی بین گنجینه لغات شفاهی و توانایی اولیه خواندن وجود دارد.
۲) صدا شناسی و آگاهی از تلفظ:
صداشناسی و آگاهی از تلفظ ارتباطی نزدیک با توانایی خواندن دارد.
یافته های پژوهش: آگاهی از تلفظ به توانایی توجه به صداهای زبان که از معنای آن مجزاست اشاره می کند. مطاله زبان های الفبایی و غیر الفبایی نشان می دهد که آگاهی از تلفظ با توانایی خواندن همبستگی سطح بالا یی دارد. برای زبان های الفبایی، آگاهی از تلفظ اهمیت ویژه ای دارد زیرا حروف الفبا به تک تک واحدهای صوتی (صداها) مربوط می شوند. کودکانی که توانایی توجه کردن به تک تک صداها را در زبان الفبایی دارند،احتمال بیشتری دارد که اصول الفبایی (چگونه حروف با صداها مربوط هستند) را یاد بگیرند بنابراین آنان یاد می گیرند تا لغات چاپی را با سرعت و به درستی بشناسند.
۳) فصاحت
ـ یافته های پژوهش:
روان خوانی مهم است، زیرا با درک مطلب ارتباط نزدیکی دارد. روان خوانی در خواندن به معنای توانایی خواندن متن به طور درست، سریع و همراه با جمله بندی است. روان خوانان این کار را انجام می دهند، زیرا آنها در زمینه شناسایی لغات مشکلی ندارند در نتیجه آنان می توانند بر روی معنای یک متن متمرکز شوند.
پژوهش نشان داده است که روان خوانی به توانایی گروه بندی درست لغات در ضمن خواندن بستگی دارد بدین معنا که روان خوانان لغات را با سرعت شناسایی می کنند و نیز می دانند که کجا باید در حین خواندن تاکید کنند یا وقفه داشته باشند.
شناسایی لغات ضرورت دارد اما برای روان خوانی کافی نیست، خواننده باید معنا را از لغات شناسایی شده پیدا کند. روان خوانان این هر دو کار (شناسایی و معنای لغت) را در یک زمان انجام می دهند. به طور کلی تمرین هدایت شده در خواندن، روان خوانی را تقویت می کند.
۴) گنجینه لغات
ـ یافته های پژوهش:
پژوهش های زیادی نشان داده اند که خوانندگان خوب، گنجینه لغات خوبی دارند. به دلیل فهم یک متن، ضرورت دارد تا خواندگان معانی تک تک لغات متن را بدانند. آنها فهم خود را از متن به وسیله در کنار هم قرار دادن و دریافت معنی لغات در زمینه به دست میآورند.
اندازه گیری گنجینه لغات کار دشواری است با وجود این در یادگیری خواندن و توسعه آن بسیار اهمیت دارد. لغاتی که در یک نوشته باز شناسی می شوند باید با لغات زبان شفاهی خواننده به منظور فهم آن نوشته همخوانی داشته باشند این امر برای کودکانی که در حال توسعه بعدی خواندن، هنگامی که دانشآموزان می خوانند تا یاد بگیرند آنها به یادگیری لغات تازه نیاز دارندتا به دانش جدید درباره موضوع درسی خاص دست یابند.
▪ پیشنهاد
گنجینه لغات باید به طور مستقیم و غیر مستقیم آموزش داده شود. آموزش مستقیم شامل ارائه معنی و مفهوم مجموعه لغات جدید قبل از خواندن یک متن می شود روش های غیر مستقیم آموزش لغات به غیر اتفاقی بودن یادگیری فهرست لغات به خواندن زیاد در مطالعه متن های غنی شده اشاره دارد.
بازگویی و ارائه ترکیبی برای گنجینه لغات ( از طریق گفت وگو کردن، گوش دادن و نوشتن) اهمیت دارند این ایده ها باید با وظایف پویای یادگیری مرتبط باشند.
یادگیری لغات مربوط به یک زبان باید درگیر شدن فعال دانشآموزان با وظایف محول شده به او را شامل حل شود. یادگیری لغات جدید از طریق انجام پروژه های درسی ممکن می شود.
تعریف لغت در متن ها به توسعه گنجینه لغات مربوط به یک زبان کمک می کند.
روش ترکیبی، وابسته نبودن به یک روش، در یادگیری لغات کمک بیشتری می کند.

نویسنده : حمیده افرند خلیل آباد

منبع : روزنامه مردم‌سالاری