رشدیه تبریزی

● رشدیه تبریزی، حسن
▪ تاریخ و محل تولد : ۱۲۶۷ - تبریز
▪ تاریخ و محل وفات : ۱۳۶۳قم
▪ تخصص : نویسنده و روزنامه نگار
▪ آثار : از او آثار فراوانی به جای مانده است که از آن جمله‌اند: «اصول عقاید یا اتحاد بشر»; «نهایهٔ‌التعلیم»; «کفایهٔ‌التعلیم»; «المشتقات»; «تبصرهٔ‌الصبیان»; «صد درس»;«تربیهٔ‌البنات»; «تأدیب‌البنات»; «بدایهٔ‌التعلیم» و «هدایهٔ‌التعلیم».
▪ زندگی نامه : رشدیه تبریزی, حسن فرزند آخوند ملا مهدی. (۱۲۶۷- ۱۳۶۳), نویسنده, روزنامه نگار و مؤسس اولین مدرسه به طرز اروپایی و تعلیم الفبا به شکل نوین در ایران. در تبریز متولد شد. تحصیلات ابتدایی و علوم دینی را در این شهر آموخت. به منظور فراگیری اصول تعلیم و تربیت و آشنایی با شیوه تعلیمات جدید به بیروت و استانبول و ایروان رفت و برای ایرانیان مقیم ایروان مدرسه‌ای تأسیس کرد. ناصرالدین شاه در بازگشت از سفر دوم خود از فرنگ به ایران, ضمن بازدید از این مدرسه, اظهار تمایل کرد که رشدیه آن را به تبریز منتقل کند . و او در سال ۱۳۰۵ق نخستین مدرسه ابتدایی عمومی در محله خیابان تبریز دایر کرد که پس ازیک سال تعطیل شد. رشدیه به مشهد رفت, سپس به تبریز بازگشت و چندین بار به تأسیس مدرسه اقدام کرد که هر بار به عللی به تعطیل میانجامید. زمانی که امین‌الدوله به صدارت رسید, از رشدیه خواست که برای تأسیس مدرسه به تهران بیاید. او در سال ۱۳۱۵ق اولین مدرسه‌اش را در تهران در باغ کربلایی عباسعلی دایر کرد, اما این بار هم مدرسه تعطیل شد و رشدیه جبراً به حج رفت. پس از بازگشت از حج, در قم بست نشست. در نهضت مشروطه به تهران آمد و مجله مصوری به نام «مکتب» منتشر کرد. وی به علت نوشتن مقاله‌ها و شبنامه‌هایی علیه دولت عین‌الدوله در این مجله به مدت دو سال به کلات تبعید شد. از کلات به تهران آمد و در قم ساکن شد و در کلاس درس آیت‌الله شیخ عبدالکریم حایری به فراگیری علوم دینی پرداخت, ضمناً مدرسه رشدیه را برای اطفال فقر و یتیم و کلاسی ویژه نابینایان دایر کرد. وی در قم وفات یافت و در قبرستان نو (حاج شیخ عبدالکریم ) دفن شد.

منابع : تاریخ جراید(۸/۲۳۶), زندگینامه رجال و مشاهیر(۳/۳۱۷- ۳۲۷), مؤلفین کتب چاپی(۲/۵۵۵-۵۵۸), یادداشتهای قزوینی(۹/۱۸۵), یادگار(س ۳, ش ۱۰, ص ۱۲- ۱۳).

منبع : سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی