آیا اخلاق فقط معطوف به منتقد است؟

یکی از تفکرات قالبی و صددرصد اشتباه در عرصه نقد؛ تجویز اخلاق فقط برای منتقد می باشد و برای نقد شونده هیچ مسئولیت اخلاقی در فرایند انتقاد متصور نمی شوند و حتا مجوز نیز به آن داده می شود تا با استفاده از شیوه های غیر اخلاقی منتقد را نیز منکوب نماید!!!
محسن تنه کار در کتاب « گنجی بنام مخالف» شیوه های برخورد ناسالم با منتقد را به خوبی نشان داده است. ایشان شیوه های ناسالم و مخرب در برخورد با منتقد را به شرح ذیل بر می شمارد.
۱) انکار انتقاد [ جهل عمدی نسبت به نقد]
۲) انگیزه خوانی منتقد [ نسبتهای حسود ، بخیل ، تخریب و . . .]
۳) انتقاد متقابل [ نقد شخصیت منتقد بجای پاسخگویی به محتوای نقد]
۴) تحقیر منتقد [کوچک یا بیسواد شمردن منتقد برای عمل نقد]
۵) دلیل تراشی برای اشتباه [ توجیه و به عوامل خارجی نسبت دادن علت اشتباه]
۶) کوچک جلوه دادن انتقاد
۷) قهر با منتقد
۸) نسبت ناروا به منتقد
۹) دیگران را مقصر جلوه دادن
۱۰) استفاده از کلیشه های رایج [ غیر سازنده، مخرب، دشمنانه، بدخواهانه مضر و...] ( ۱۳۸۵ص ۲۲۴ الی ۲۲۹ )
استفاده هر یک از روشهای مذکور عملی غیر اخلاقی است و نقد شوندگان برای استفاده از این روشها باید ملامت شوند. نگاهی به یک سال گذشته و عکس العمل صاحب نظران رشته ارتباطات اجتماعی که نقد شده اند بیانگر رفتار غیر اخلاقی این اساتید و صاحب نظران است. بطور حتم چند نفر از این بزرگواران نیز درس اخلاق می دهند و یا سفارش اخلاقی می کنند؟ ( واعظان کاین جلوه در محراب و منبر می کنند چون به خلوت می روند آن کار دیگر می کنند مشکلی دارم ز دانشمندان مجلس باز پرس توبه فرمایان چرا خود توبه کمتر می کنند)
آقای تنه کار برای نقد شونده چهار وظیفه عنوان می کند.
۱) نقد شونده باید با توجه به مطلب خیرخواهانه نقاد، برای رفع خطای احتمالی، از وی راهنمایی و طلب راه حل نماید.
۲) نقد شونده باید با پذیرش نقد، موضوع نقد را مورد بازنگری و تحلیل دقیق قرار دهد.
۳) نقد شونده چنانچه نقد را وارد نمی داند باید با استدلال متین و متقن ، ذهن نقاد را اصلاح کند نه اینکه با استفاده از موارد پیش گفته [ ۱۰ مورد ] با او مقابله کند.
۴) نقد شونده باید از نقد صادقانه و خیر خواهانه تشکر و قدر دانی نماید و نقاد را به نقد رفتارها و مطالب ناپسند تشویق کند.( ۱۳۸۵ ص ۱۶۸)
نگاهی به « نشانگاه های نقد » در طول یک سال گذشته خلاف این موضوع رویت می شود. اساتید و صاحب نظران ارتباطات در ایران چگونه به این درجه اخلاقی نایل شده اند بر نگارنده پوشیده است.
البته اگر از دید اخلاقی نیز به عمل ناپسند نقد شونده ها عنایت نشود، از دید اجتماعی نیز رفتار نقد شونده ها برای جامعه مخرب است؛ آقای تنه کار پیامدهای منفی عدم پذیرش انتقاد را اینگونه توضیح می دهد.
۱) استبداد رای و احساس محوریت در کارها و مطلق اندیشی
۲) سرسختی بیجا و خودسری در امور و در نتیجه آسیب روحی و روانی در اثر برخورد مستقیم با هر نوع نقد
۳) عدم بهره گیری از اندیشه ها و تجارب دیگران و سرمایه های فکری و انسانی
۴) از بین رفتن روحیه خلاقیت و نوآوری در کارها( ۱۳۸۵ ص ۱۷۰ )
البته نشانگاه نوشتار مذکور فقط نقدشوندگان در این وبلاگ نیستند؛ بلکه قابلیت تعمیم آن به کل جامعه ایرانی به خصوص مسئولان نیز می باشد، با کمی دقت و تفحص می توان دید که مسئولان کشور با استفاده از شیوه های غیر اخلاقی برشمرده شده؛ تمامی منتقدین خود را منکوب می نمایند. برای اثبات آن به سایتهای طرفدار دولت مراجعه نمایید تا مشاهده کنید از این شیوه ناپسند چگونه استفاده می کنند. حال چگونه اساتید ارتباطات که خود منتقد روش این مسئولان و سایتهای وابسته به آنها هستند از این شیوه بهره می گیرند! جای تعجب دارد.

منبع:
تنه کار محسن ( ۱۳۸۵ ) گنجی بنام مخالف ؛ انتشارات نجابت
http://www.montaghed.blogfa.com/post-۱۲۱.aspx

منبع : مطالب ارسال شده