تغذیه سالم در پایگاه تغذیه سالم

جدا کردن بهداشت غذا از بهداشت محیط مشکل است. در واقع یکی از عوامل آلوده‌سازی مواد غذایی، رعایت نکردن اصول بهداشتی در محیط است. در صورتی که اصول بهداشت محیط و بهداشت مواد غذایی رعایت نشود، میکروارگانیسم‌های فاسدکننده یا مسموم کننده غذا می‌توانند موجب آلوده شدن یا بیماری مصرف‌کننده شوند...
انواع گوناگون ارگانیسم‌ها به تعداد بسیار زیادی در طبیعت یافت می‌شوند و همواره منتظر یافتن شرایط مناسب برای رشد و نمو هستند. مواد غذایی مانند بیسکوییت ممکن است امکان چندانی برای رشد و تکثیر سریع میکروب‌ها نداشته باشند اما شیر و فرآورده‌های لبنی، تخم‌مرغ و این گونه مواد غذایی محیط‌های بسیار مناسبی برای رشد و تکثیر میکروارگانیسم‌ها هستند. حتی مواد غذایی بسته‌بندی شده هم که دارای تاریخ مصرف هستند اگر در شرایط نامناسب نگهداری شوند، خیلی زود فاسد می‌شوند.
وسایل و افرادی هم که در تهیه مواد غذایی دخالت دارند، ممکن است از عوامل آلوده کننده مواد غذایی باشند. سطوح میزهای کار، دیوار و کف نقش مهمی در انتقال آلودگی‌ها دارند. حشرات به ویژه مگس و سوسک، همچنین موش، سگ و گربه و حیوانات دیگر هر کدام می‌توانند منشا آلودگی مواد خوراکی باشند. آلودگی‌ مواد خوراکی به وسیله گرد و خاک موجود در هوا نیز از نظر بهداشتی با اهمیت است. باکتری‌ها، قارچ‌ها و اسپورهای آنها می‌توانند از راه هوا به مواد غذایی راه یابند. مواد غذایی پخته شده که به وسیله دست‌های آلوده به میکروب عامل مسمومیت غذایی شده‌اند، اگر مدتی در دمای محیط بمانند در صورت مصرف، موجب مسمومیت مصرف‌‌کنندگان می‌شوند.
در محیط‌های دسته‌جمعی مانند مدرسه که مواد خوراکی در اختیار تعداد زیادی از دانش‌آموزان قرار می‌گیرد، رعایت اصول بهداشت محیط مکان عرضه مواد خوراکی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند زیرا رعایت نکردن این اصول مسمومیت‌های غذایی دسته جمعی را به دنبال دارد. از این رو باید گفت که تهیه و عرضه مواد غذایی سالم و مغذی و سودمند برای دانش‌آموزان وظیفه‌ اخلاقی و قانونی پایگاه‌های تغذیه مدارس است. از این روست که برای پایگاه‌های تغذیه سالم در مدارس مقررات، موازین و استانداردهای خاص تدوین شده است. آگاهی دست‌اندرکاران تهیه و توزیع مواد غذایی از دانش‌های نوین مربوط به اصول بهداشت محیط و مواد غذایی و چگونگی کاربرد آن و همچنین نظارت و بازرسی مرتب از این مکان از نیازهای اساسی است.
● پایگاه تغذیه سالم
اما یک پایگاه تغذیه سالم باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ اول از همه سقف آن باید صاف، حتی‌الامکان مسطح، بدون ترک‌خوردگی، درز و شکاف و همیشه تمیزباشد. درها و پنجره‌ها هم باید از جنسی مقاوم تهیه شوند و سالم و بدون ترک‌خوردگی و شکستگی و زنگ‌زدگی و قابل شستشو بوده و همیشه تمیز باشند. همچنین پنجره باید بازشو، مجهز به توری سالم و مناسب باشد به گونه‌ای که از ورود حشرات به داخل پایگاه جلوگیری کند. کف پایگاه هم باید از جنس مقاوم بوده و صاف و بدون درز و شکاف و قابل شستشو باشد و نیز دارای شیب مناسب باشد تا در صورت شستشو آب در آن جمع نشود. پیشخوان و میز کار هم از جمله اساسی‌ترین بخش‌های این پایگاه ها است و باید سطح آن از جنس قابل شستشو باشد. وجود تهویه مناسب در این پایگاه‌ها لازم و ضروری است به طوری که هوای داخل پایگاه همیشه سالم، تازه، کافی و عاری از بو باشد. سطح دیوارهای پایگاه هم باید صاف، بدون درز و شکاف و به رنگ روشن باشد و از کف تا سقف مقاوم بوده و طوری باشد که از ورود حشرات و جوندگان جلوگیری به عمل‌ آورد. البته پس از رعایت تمام این نکته‌ها نباید فراموش کرد نگهداری هرگونه وسایل اضافی، مستهلک و مستعمل و مواد غذایی غیر قابل مصرف و ضایعات در پایگاه‌های تغذیه مدارس ممنوع است.

بیتا سرلک

منبع : روزنامه سلامت