آخرین حرف‌هایی که آمریکایی‌ها شنیدند

«برید بیرون» نگاه‌های نگران، با شنیدن این جمله به سرعت می‌پرسند «کجا» و پاسخ داده می‌شود «خانه». این جملات آخرین جملاتی است که بین ایرانیان انقلابی و گروگان‌های آمریکایی ردوبدل می‌شود. کارشناسان امر معتقدند دو سخنرانی امام‌خمینی(ره) در آبان‌ماه سال ۱۳۵۸ جرقه تسخیر سفارت را میان دانشجویان زد. امام در ۹‌آبان‌ ۵۸ طی سخنانی گفتند: «ای جوانانی که در مقابل توپ و تانک رفتید، از خواهرانی که جوانان خود را از دست داده‌اید... حفظ کنید خودتان را، نهضت خودتان را حفظ کنید ننشینید دیگران برای شما کار کنند، اینها برای شما کاری نمی‌کنند.» حضرت امام در ۱۲ آبان‌ماه در اعتراض به پذیرش شاه از سوی رژیم آمریکا اعلام کردند: «دانشگاهیان، دانش‌آموزان و طلاب علوم دینی، با قدرت تمام مبارزه خود را علیه آمریکا گسترش دهند.» به دنبال این سخنرانی، دانشجویان مسلمان پیرو خط امام از چهار دانشگاه امیرکبیر، تهران، شهیدبهشتی و صنعتی‌شریف با تشکیل جلسه‌ای به برنامه‌ریزی برای تصرف سفارت پرداختند.
در روز ۱۳ آبان حدود ۴۰۰ دانشجو جلوی سفارت آمریکا مسیر را تغییر داده و زنجیرهای در سفارت را باز کرده و ساعت ۱۵ سفارت به طور کامل به تصرف دانشجویان درآمد. در همین میان کشمکش‌ها ادامه دارد تا روز صدوچهلم که کارتر در نامه‌ای محرمانه خطاب به امام اعلام می‌کند: «ما آماده پذیرش حقایق جدید که مولود انقلاب ایران است، می‌باشیم.» اما همزمان با روز عید پاک، یعنی در صدوپنجاه‌وپنجمین روز گروگانگیری، کارتر در اقدامی یک‌طرفه تردد همه محموله‌ها به جز غذا و دارو به ایران را ممنوع و روابط دیپلماتیک با ایران را قطع کرد. پس از مدت‌ها کشمکش در سیصدوچهل‌و‌‌دومین‌ روز جریان تسخیر سفارت، امام شروط چهارگانه برای آزادی گروگانگیرها اعلام می‌کند؛ بازگرداندن دارایی‌های شاه، تعهد به عدم مداخله در امور ایران، آزاد کردن دارایی‌های ایران در آمریکا و لغو ادعاهای آمریکا علیه ایران. این درخواست‌ها مورد توافق آمریکا قرار می‌گیرد اما موقعیت کارتر برای انتخابات نیز در خطر است. «اشپیگل» در مقاله‌ای در این‌باره می‌نویسد: «زمانی ایالت متحده می‌توانست تصمیم بگیرد که چه کسی در ایران بر مسند قدرت بنشیند، اما امروز در سال ۱۹۸۰ آیت‌اللهی در تهران می‌تواند سرنوشت انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده را تعیین کند. کمیسیون ویژه چهار، نظر امام‌خمینی(ره) را تامین کرده بود.
بحث در روز یک‌شنبه، ۵ آبان سال ۵۹ در جلسه‌ای محرمانه شروع شده بود، نمایندگان نظر کمیسیون را که موسوی‌خوئینی‌ها می‌خواند، شنیدند و سپس رای دادند و پیشنهاد رای آورد. گروگان‌ها آزاد شدند و البته در انتخابات روز بعد ریگان بر کارتر پیروز شد. همه چیز برای آزادی گروگان‌ها مهیاست اما ایالات‌متحده آزادی گروگان‌ها را با افزودن تبصره‌ای خارج از قرارداد الجزایر به تعویق می‌اندازد. گروگان‌ها از فرودگاه مهرآباد مجددا به بازداشتگاه بازگردانده می‌شوند. بهزاد نبوی می‌گوید: « اما یادداشت اخیر بانک‌های آمریکایی برای ما کاملا تازگی داشت و این همان «نارویی» است که خبرگزاری‌های خارجی گزارش می‌دهند و در این یادداشت مطالبی برخلاف بیانیه الجزایر وجود داشت که قبلا توسط ایران رد شده بود. ما منتظر هستیم که بانک‌های آمریکایی سپرده‌های ایران را به بانک مرکزی انگلیس واریز کنند و اگر این کار انجام نگیرد مسلما تصمیمات جدیدی اتخاذ خواهد شد. بالاخره در روز چهارصدوچهل‌و‌چهارم در حالی که کارتر دیگر رئیس‌‌جمهور نبود، ۵۲ گروگان آمریکایی با هواپیمای الجزایری که با شعار مرگ بر آمریکا مشایعت می‌شد، خاک ایران را ترک کردند. گروگان‌ها به آلمان برده شدند و مورد معاینه‌های پزشکی قرار گرفتند، در ادامه پس از ۴۴۴ روز با خانواده‌ها و اقوام خود از آلمان صحبت کردند.
به گفته برخی گروگان‌ها تنها صدای پس از برقراری ارتباط هق‌هق گریه بود و سپس خنده‌هایی از سر بازگشت به آغوش خانواده.تمامی رسانه‌ها، روزنامه‌ها و رادیوهای آمریکا اخبار آزادی گروگان‌ها را پوشش می‌دهند؛ تصاویری از آمریکاییان با ریش‌های بلند و دست‌هایی به علامت پیروزی.

منبع : روزنامه کارگزاران