ایفای نقش، فن باستانی

تاریخچه بازیگری به یونان باستان و شاید قبل تر از آن در جاهای دیگر منجمله در آسیا (هندوچین) بر می گردد. وقتی که در تاریخ نمایش نگاه می کنیم، نقوشی که در غارها، دیواره ها، منازل و مناره ها هستند، با حالتی که انسان و یا حیوان را در یک حالت نمایشی نقاشی (گرفت و گیر) و یا ‎.‎.‎. حک کرده اند، می توان از بدویات این هنر برشمرد.
در آن روزگار بازیگران که مردم عامی و عادی بودند خود را به وسیله یک سری از ادوات و ابزار با حالت قرار دادن بدن در شرایط خاص و در روز معین (که مخصوص آئین و مناسک بود) که نشان دهنده پیشوا (مثل دیو نیزوس)، اسطوره یا فلان شخص بود در می آوردند و مناسب با آن روز این آئین در هر تمدن، ایل یا طایفه مرسوم بود و آنها هم مناسک و آئین را به شکل نمایشی از پدران و نیاکان خود به عبرت گرفته بودند که این آئین به تدریج شکل گرفته و امروز به شکل تکوین یافته و پیشرفته مشهود است و علاقه مندان به این هنر (حرفه یا شغل) باید وارد آموزشگاه ها و دانشگاه بشوند و زیر نظر استاد یا مربی تعلیم ببینند و کتاب های زیادی درباره نحوه اجرای نمایش و بازیگری بخوانند.‎.‎. بازیگری یعنی حلول کردن در شخصیت دیگری که قرار است آن را به نمایش بگذارد.
«سمعی و بصری» دو کلمه ای هستند که بازیگر به صورت شنوایی و تصویری خود را در حال و هوای آن قرار می دهد. از نظر سمعی، صدایی را که در می آورد در جهت تکمیل کردن شخصیت از طریق صوت است. بعد گونه ای از حالت بدن در حالت حس بیان می شود که عواطف و احساسات آن شخصیت یا نقش که بازی می شود را در قالب کاراکتر در می آورد. بنابراین در زمان حاضر که ما در آن بسر می بریم سه گونه بازیگر وجود دارد:
۱) بازیگر سمعی (در رادیو)
۲) بازیگر بصری (در پانتومیم)
۳) بازیگر سمعی و بصری (تئاتر، سینما و تلویزیون)
که حالت تعالی یافته آن در تئاتر است چون اغراق آمیز است و این اغراق، زندگی را زندگی تر و رنگ را رنگی تر نشان می دهد و تماشاگری که در ردیف آخر سالن نشسته را در یک درک دقیق و واضح از «آکسیون» یا رویداد صحنه همسو می کند، خواه طبیعی باشد خواه غیر از این. بازیگری در سینما و تلویزیون به تناسب بازیگری در تئاتر از اغراق کمتری برخوردار است، مثلی مصطلح بین بازیگران اکتورز استودیو است که: «در تئاتر به آن عمل می کنند، در تلویزیون کمتر به آن عمل می کنند و در سینما به آن فکر می کنند اما آن هرگز عوض نمی شود» و.‎.‎.
در بازیگری چیزی که بسیار حائز اهمیت است شنیدن است به تمام صحنه و توجه به چشم انداز مقابل و تمام دیالوگ ها که گفته می شود از این دست اهمیت است. متأسفانه این کار به شکل واقعی و حقیقی در کمتر بازیگری مشاهده می شود. بازیگری یعنی بازی ای که زندگی می شود البته دور از تمام حال و هوای حاکم بر صحنه نمایش یا لوکیشن؛ بازیگری که در زمان حال زندگی می کند بیشترین تأثیر را بر روی تماشاگر (بر روح و جسم او تأثیر می گذارد) این نظریه توسط بسیاری از اندیشمندان، صاحب نظران، کارگردان ها (الیا کازان، سارویان، ممت) و بازیگران بزرگ ثابت شده که اگر در مقوله بازیگری با ذهنیت از پیش داوری شده بازیگر وارد صحنه بشود در عمل کمتر از ذهن مواجه خواهد شد. در اصل یک بازیگر تمام عیار باید رفتار و کردارش مناسب باشد. یعنی ذهن و جسم او هماهنگ باشد.

[الیاس مقدم ]

منبع : روزنامه ایران