نباید با تفکر ایرانیزه با جهان سخن گفت

بین المللی شدن بورس ها کمک بزرگی به توسعه بازار سرمایه می کند. برای شناخت وضعیت سرمایه گذاری خارجی در بورس تهران و بررسی اینکه آیا بورس تهران بین المللی است یا خیر باید عوامل مختلفی را بررسی کرد و درعین حال به این نکته هم توجه داشت که وجود سرمایه گذار خارجی به منزله بین المللی شدن نیست. برای بین المللی شدن بورس نیازمند سه فاکتور اصلی هستیم. نخستین شاخص آن است که افرادی خارج از مرز ایران در بازار سهام سرمایه گذاری کنند. به عبارتی عرضه کننده یا خریدار سهم بین المللی باشد زیرا در محیط معاملاتی بورس، بازیگران بین المللی در روند بازار دخیل هستند. علامت دیگر یک بورس بین الملل، کارگزاران بین المللی است که دراین بورس معامله انجام می دهند. در واقع عاملان خرید و فروش شخصیت های حقوقی خارجی هستند که اجازه معامله در داخل کشور را دارند.
سومین فاکتور، پذیرفته شدن سهام شرکت های خارجی در بورس است، به طوری که سرمایه گذاران ایرانی و خارجی بتوانند این سهام را خرید و فروش کنند. این در حالی است که برای داشتن بورس بین المللی الزامی وجود ندارد که همه این عوامل گردهم آید، اما حداقل نیاز چنین بورسی، اجازه حضور راحت سرمایه گذاران داخلی و خارجی برای خرید و فروش است. حال با این شرایط به نظر می رسد وجود مشکلاتی در ثبت شرکت ها، مباحث مالیاتی، تعرفه ها، هزینه های کاذب، قوانین و آیین نامه های دولتی و نظارت نهادهای دولتی بر بورس به شدت مانع از ورود سرمایه گذار خارجی به کشور باشد. وجود شرکت های دولتی و مدیریت دولتی جذابیت سرمایه گذاری را برای سرمایه گذاران می کاهد. درست به همین دلیل نیز در واگذاری سهام شرکت های مشمول اصل ۴۴ سرمایه گذار خارجی حضور ندارد، البته به عقیده من سهام اکثر شرکت هایی که در اصل ۴۴ واگذار می شوند مشکل دار هستند. همگی این شرکت ها یا با یارانه های دولتی اداره می شوند یا مدیریت به شدت دولتی دارند. ضمن اینکه در حال حاضر سهام شرکت های دولتی که برای خصوصی سازی عرضه می شوند، گران بوده و در عین حال عرضه آنها به صورت بلوک بزرگ صورت نمی گیرد. عرضه پنج درصد سهام جذابیتی را برای حضور سرمایه گذار خارجی در بورس ایجاد نمی کند زیرا سرمایه گذار خارجی حق انتخاب دارد و زمانی که مبلغ بالایی را پرداخت می کند، تمایل دارد مالکیت یا مدیریت شرکت را برعهده بگیرد. از همین رو باید این محیط کسب و کار، اصلاح و نحوه نگرش برای خصوصی سازی تغییر کند. این نکته را هم باید در نظر گرفت که جذب نشدن سرمایه گذار خارجی به عواملی غیر از عوامل قابل کنترل توسط مدیران بازار سرمایه نیز بستگی دارد. عوامل سیاسی و اقتصاد کلان کشور از جمله مهم ترین آنهاست. اما برای گذر از این شرایط نیازمند چندین فاکتور هستیم که در این میان عوض شدن تفکر و فرهنگ کل مدیریت حاکم بر بازار سرمایه را می توان به عنوان نخستین عامل نام برد.
باید افرادی بر این بازار مدیریت کنند که استانداردهای بین المللی را دانسته و توان مذاکره با خارجیان را داشته باشند. در واقع نباید با تفکر «ایرانیزه» شده با دنیا صحبت کرد. باید جلوی برخی مدیریت هایی که روحیات طلبکارانه با این سیستم را دارد گرفته شود. گام بعدی را می توان در اصلاح قوانین و آیین نامه های مقرراتی یافت. این قوانین و آیین نامه ها باید منعطف شود. حمایت مسوولان رده بالای کشور از سرمایه گذاری خارجی در بورس از دیگر عوامل جذب سرمایه گذار خارجی به شمار می رود. در عین حال نظام مالیاتی، حسابرسی و... نیازمند اصلاح هستند، به علاوه بانک های سرمایه گذاری نیز باید بین المللی تر عمل کنند. بانک مرکزی و وزارت دارایی و بقیه سازمان های مرتبط باید به صورت یک گروه منسجم در جذب سرمایه گذار خارجی در بورس حرکت کنند که البته در ایران یک استراتژی کلی برای اقتصاد دیده نمی شود، در حالی که نیازمند این استراتژی هستیم. به طور حتم اگر با اصلاح روش های فعلی حرکت نکنیم آینده بورس و وضعیت سرمایه گذاری خارجی در بورس مثبت نخواهد بود. سازمان بورس باید هنر فروش و بازاریابی را برای فروش سهام خود داشته باشد. بازاریابی هنر است که متاسفانه این مورد در ایران نادیده گرفته می شود. بزرگ ترین بورس های دنیا با تمام تلاش سعی در ایجاد جذابیت و پذیرش سهام شرکت ها می کند. سرمایه گذار خارجی به دنبال علائم علاقه مندی صاحبان بازار سرمایه برای سرمایه گذاری است که این علائم در ایران دیده نمی شود.

شاهین شایان آرانی
کارشناس ارشد بازار سرمایه

منبع : روزنامه اعتماد