تـرس هـای واهـی

فرض کنید تازه به آسانسور وارد شده اید که ناگهان قلبتان تند می‌زند و قفسه‌ سینه تان درد می‌گیرد، خیس عرق سرد می‌شوید و حس می‌کنید که گویی آسانسور در حال سقوط است. یا فرض کنید از خواربارفروشی در آمده و با ماشینتان حرکت می‌کنید که ناگهان متوجه می‌شوید اختیار چیزی را در کف ندارید، احساس برافروختگی می‌کنید، آنچه که در پیرامونتان هست، تار و نامشخص دیده می‌شود. نمی‌توانید بگویید در کجا هستید و حس می‌کنید که در حال مرگ هستید.
به آنچه که پیش می‌آید،حمله هراس می‌گویند که عبارت است از واکنش مهارنشدنی در برابر موقعیت‌های معمولی و بی‌خطر. این‌گونه حمله‌ها اغلب نشانگر آنند که فرد به نابسامانی هراس گرفتار شده است.
● اختلال هراس چیست؟
به کسی که در عرض چهار هفته یا بیشتر دستخوش حمله‌های هراس شده باشد، گفته می‌شود که دچار اختلال هراس شده است. در ضمن، این اختلال احتمالاً موقعی تشخیص داده می‌شود که شخصی با کمتر از چهار رخداد هراس انگیز روبه‌رو شود، ولی پیاپی در این بیم به سر برد که مبادا حمله دیگری به سراغش آید.
اختلال مزبور زمانی پدید می‌آید که فردی در خلال حمله هراس، دست کم دارای این نشانه‌ها باشد: عرق‌ریزی، برافروختگی، احساسات سرکوب شده و پنهان، ضربان شدید قلب، تنفس دشوار، لرزش تن، درد قفسه سینه، غش، بی‌حسی و کرختی، تهوع، احساس مرگ و مجنون شدن. لازم به ذکر است بروز حمله‌های هراس برای تمام گروه‌های سنی وجود دارد.
● هراس‌زدگی
هراس‌زدگی به ترس‌های نامعقول، غیر ارادی و بی‌جا، با واکنش در قبال موقعیت‌ها و رویدادهای عادی اطلاق می‌شود. افرادی که این‌گونه بیمناک‌اند، وقتی که در شرایط خاصی قرار می‌گیرند، یا به عوامل وحشت‌انگیز نزدیک می‌شوند، ترس سراپایشان را فرا می‌گیرد. «نابسامانی هراسی» بخشی از مقوله گسترده‌ اختلال‌های اضطرابی به شمار می‌رود. هراس‌هایی از این دست به سه نوع تقسیم می‌گردند:هراس ویژه ( ساده ): وحشت نامعقول از اوضاع و احوال یا مواردی نظیر راه‌بندان یا وجود مار در جایی.
▪ جمع هراسی: ترس بی‌حد از این که در نزد دیگران ابله، نادان و... به نظر آییم که سبب می‌شود آدمی در مراسم عمومی یا مکان‌های همگانی حاضر نشود.
▪ هراس از مکان‌های سرباز ( فراخنا هراسی): ترس شدید ناشی از گیر افتادن در محلی، مخصوصاً در اماکن عمومی یا حمله هراس در محیط ناآشنا. مفهوم واقعی این واژه در زبان یونانی عبارت است از «ترس از بازار».
▪ ترس‌های مرضی: معمولاً اختلالات شدید (دیر پا) و رنج آوری هستند که مردم را از انجام تلاش‌های روزانه و سرزدن به مکان‌های عادی باز می‌دارند. این قبیل ترس‌ها ممکن است به ناراحتی‌های شدیدی همچون افسرده دلی بینجامند. در واقع، حداقل نیمی از مبتلایان به ترس‌های مرضی و اختلالات هراس هم، افسرده حال‌اند. احساس شرمساری و سرافکندگی و اعتماد به نفس اندک نیز اغلب با این بیماری پدیدار می‌شوند. به طوری که برخی افراد نمی‌توانند بدون همراهی کسی، قدم از خانه بیرون گذارند یا به کاری دست بزنند.
● مفهوم «ترسیدن از ترس»
بسیاری از افراد که دچار ترس مرضی یا اختلال وحشت‌زدگی‌اند، «از ترس می‌ترسند»، یعنی قبل از اینکه حمله بعدی برسد، نگران می‌شوند. بیمناکی از پیدایش حمله‌های مورد بحث، احتمالاً باعث کوتاهی عمر می‌شود. کسانی که دستخوش حمله‌های وحشت‌زدگی می‌شوند، بیشتر اوقات از چیزهایی که به نظرشان عوامل آشکاری حمله هستند، دوری می‌کنند و سپس از انجام اموری که قبلاً به آنها دست می‌زدند، خودداری می‌ورزند یا دیگر به بازدید از مکانهایی که سابقاً تماشا می‌کردند، نمی پردازند.
● عامل بروز اختلال هراس
واقعاً کسی نمی‌داند که چه چیزی سبب پیدایش چنین اختلالی است، اما چند نظر تحت مطالعه است. گویی اختلال مذکور در خانواده‌ها رواج داشته و دارودرمانی برای جلوگیری از این حمله‌ها کاربرد دارد.
● نحوه درمان
عادت‌های زندگی سالم به افراد در غلبه براختلال هراس، کمک می‌کند. ورزش، برنامه غذایی مناسب و متعادل، و آموختن طریقه کاهش فشار روانی همگی اهمیت دارند. به یاد بسپارید که خانواده، دوستان و کسانی که از بیماری شما باخبرند یا خود دچار آن هستند، باعث می‌شوند که درمانتان با موفقیت بیشتری قرین باشد. بنابراین باید آنان را در جریان برنامه درمانی خویش قرار دهید و راهکارهایی را که بدان وسیله می‌توانند به شما کمک کنند، به آنها یاد آور شوید.
● نحوه پیشگیری
می‌توان به کودکان آموخت که موقعیت‌های ترس‌آور احتمالی را پیش‌بینی و خود را برای روبه‌رو شدن با آن موقعیت‌ها آماده کنند. البته همه موقعیت‌های ترس‌آور را نمی‌توان پیش‌بینی کرد، اما برخی از آنها، مانند رعد و برق یا رفتن به بیمارستان را می‌توان برای کودک به دقت توضیح داد تا هنگام مواجه شدن با آن وحشت زده نشود.

منبع : روزنامه اطلاعات