سرب باعث زنگ زدگی ذهن می شود

کسانی که مهارت خواندن آنان در سطح مقاطع بالا تر تحصیلی است، چنانچه در معرض ماده سرب قرار گیرند توانایی تفکر آنان کمتر از کسانی که مهارت خواندنشان در سطح پایین تری است دچار نقض و اختلال می شود.
سطح تحصیلی یک فرد شاخص «اندوخته ادراکی» است که نشان می دهد مغز تا چه حد می تواند پس از تحمل اشکال گوناگون آسیب، به فعالیت خود ادامه دهد.
مفهوم اندوخته ادراکی اولین بار در مطالعات انجام شده بر روی بیماری آلزایمر مطرح شد، اما این مفهوم از آن زمان به نقص عملکرد مغز در اثر سایر عوامل مانند سکته، ایدز، پارکینسون و بیماری ام اس به کار برده شده است.
به گفته محققان، مطالعات بیشتری باید در مورد تاثیر افزایش اندوخته ادراکی در پیشگیری از نقص عملکرد مغزی ناشی از سرب انجام شود.
● برخی خواص سرب
خاصیت هدایت الکتریکی سرب پایین است و این فلز به شدت در برابر پوسیدگی مقاومت می کند و به همین علت از آن برای نگهداری مایعات فرسایشگر ( مثل اسید سولفوریک) استفاده می شود. همچنین با افزودن مقادیر خیلی کم آنتیموان یا فلزات دیگر به سرب می توان آن را سخت کرد. این فلز (در حالت عنصری) پس از آهن، آلومینیوم، مس و روی بیشترین کاربرد را دارد، سرب پس از آهن دومین فلزی است که به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته واحتمالا قدیمی ترین سم شیمیایی شناخته شده است.
● سرب در محیط زیست
سرب از نظر انتشار گسترده ترین عنصر سنگین و سمی در محیط زیست است که به ویژه از زمان مصرف آن در بنزین از پراکنش بسیار وسیعی در سطح جهان برخوردار است به طوری که از یخ های قطبی تا رسوبات اعماق دریاها اثرات آن را می توان یافت.
ترکیبات غیر حلا ل سرب در سطح زمین جذب رسوبات می شوند، گیاهان آبزی نیز سرب را انباشته می کنند، اکسیداسیون بیوشیمیایی مواد آلی در غلظت های بالا ی ۰/۱ میلی گرم در لیتر متوقف می شود. آب های زیرزمینی نیز تحت اثرات ترکیبات محلول سرب (نیترات و کلرید سرب) قرار می گیرند.
آب های آشامیدنی که از لوله های سربی عبور می کنند، ممکن است حاوی غلظت های بالایی از سرب باشند. در جداره های داخلی لوله های سربی با آب های کربناته، رسوب کربنات شکل می گیرد. مقادیر عظیمی از سرب توسط فرآیند سوخت وارد جو می شود. تفاوت عمده ای از نظر غلظت بین نواحی شهری و روستایی وجود دارد. ترکیبات سرب ممکن است تا مسافت قابل توجهی منتقل شوند که بستگی به سرعت و جهت باد و میزان بارش و رطوبت دارد.
قسمت اعظم سرب موجود در اتمسفر مستقیما رسوب می کند یا توسط نزولا ت خارج می شود. سرب به ذرات گرد و غبار چسبیده و بر روی پوشش های گیاهی و خاک ها می نشیند. جذب سرب از طریق تغذیه بیشتر از آشامیدن است. سرب در مناطق آلوده شهری یک مشکل عمده است و تقریبا ۳۰ تا ۵۰ درصد از سرب تنفسی در ریه باقی می ماند. مشاغلی که افراد در آنها با سرب سرو کار دارند عبارتند از معدنکاری، کابل سازی، باتری سازی، مونتاژ خودرو، شیشه سازی، سفالگری و تعمیرکاری خودرو.
● اثرات داخلی سرب بر بدن
اثر بر سیستم اعصاب مرکزی ، اثر بر سیستم عروقی و همودینامیک، اثرات گوارشی، اثرات کلیوی، اثرات تولید مثلی، جانشین شدن سرب به جای کلسیم در سر استخوان ها، ایجاد تغییراتی در نفوذپذیری مویرگ ها و در نتیجه افزایش فشار خون.
طبق نظریات پزشکی اگر بدن دارای کلسیم و آهن لا زم نباشد، به جای آن سرب جذب می کند و یک رژیم غذایی فاقد پروتئین، ویتامین و روی نیز موجب افزایش میزان جذب سرب می شود.
بیماری مزوتلیوما (سرطان پرده پوشاننده ریه): علت این بیماری لباس های آلوده کارگران معدنی در معادن سرب است.
در معادن سرب و روی ایران تنها محافظ کارگران در برابر آلودگی بسیار زیاد محیط، ماسک های معمولی است که تا چندین روز هم تعویض نمی شوند. البته تنها بعضی از کارگران از این امکان برخوردارند.
● جلوگیری از انتشار سرب در محیط زیست
۱) باتری ها حاوی فلزات سنگینی مانند جیوه، روی، کادمیوم و نیکل هستند. زمانی که باتری ها به صورت نامناسب دفع یا سوزانده شوند ممکن است در هوا آزاد شده یا در خاکستر تغلیظ شوند. تقریبا هر ساله ۹۹ میلیون باتری تر (اسید- سرب) برای اتومبیل ها ساخته می شود که بازیافت آنها می تواند تاثیرات مطلوبی بر جلوگیری از انتشار سرب در محیط داشته باشد.
۲) امروزه با جایگزین شدن موتورهای انژکتوری، استفاده از بنزین بدون سرب معمول شده است. البته مکمل های دیگری جایگزین سرب شده که بی ضرر بودنشان اثبات نشده است.
▪ هشدارها
سرب فلز سمی است که به پیوندهای عصبی آسیب رساند. (به خصوص در بچه ها) و موجب بیماری های خونی و مغزی می شود. تماس طولا نی با این فلز یا نمک های آن ( مخصوصا نمک های محلول یا اکسید غلیظ آن PdO)۲ می تواند باعث بیماری های کلیه ودردهای شکمی شود.

نویسنده : سهیلا غلامیان

منبع : روزنامه مردم‌سالاری