مسمومیت با شوینده‌‌ها

در اسفندماه سال گذشته و در روزهای پایانی سال و ایام خانه‌تکانی حدود ۹۱ نفر بر اثر مسمومیت با مواد شوینده، سفید‌کننده و پاک کننده‌ در بیمارستان لقمان بستری شدند که ۸۸ مورد آن مسمومیت با مواد سفید کننده و ۳ مورد، مسمومیت با مواد شوینده و پاک‌کننده بوده است. به گفته بسیاری از متخصصان، انواع و اقسام شوینده‌ها و سفیدکننده‌ها که گاز کلر آزاد می‌کنند، نباید بی‌محابا مورد استفاده قرار گیرند زیرا در فضاهای سربسته به مسمومیت‌های شدید منجر می‌شوند. در این‌باره مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم با دکتر حمید سهراب‌پور، فوق‌تخصص بیماری‌های ریوی و رییس بیمارستان لبافی‌نژاد که آن را می‌خوانید...
▪ آقای دکتر! در مورد مسمومیت‌های ناشی از مواد شوینده توضیح می‌‌دهید؟
ـ اکثر مسمومیت‌ها با مواد شوینده در اسفندماه و به شکل تصادفی است. اگر انواع و اقسام شوینده‌ها و سفید‌کننده‌ها (که گاز کلر آزاد می‌کنند) در فضای سربسته و بی‌محابا مورد استفاده قرار گیرند، به مسمومیت‌های شدید منجر می‌شوند.
▪ این مسمومیت‌ها در یک سطح هستند؟
ـ خیر، بسته به مدت زمان تماس، میزان تماس و نوع ماده متفاوت است.
▪ خیلی از خانم‌ها برای تمیزی بیشتر انواع مختلف این مواد را با هم مخلوط می‌‌کنند. این کار چه قدر خطرناک است؟
ـ مواد شوینده و پاک کننده با توجه به سوزانندگی به درجات مختلف تقسیم می‌شوند. برای مثال مایع سفید کننده از سوزانندگی کمتر و جوهرنمک از سوزانندگی بیشتری برخوردار است. متأسفانه بسیاری از خانم‌ها در فضای بسته مایع سفیدکننده و جوهرنمک را برای پاکیزگی بیشتر محیط مخلوط می‌کنند و این حرکت بسیار نادرست است و باعث ایجاد گاز کلر و سوزش گلو، سرفه و سوزش و قرمزی چشم و حتی خفگی‌های فوری می‌شود. این موضوع به‌ ویژه در حمام به علت عدم تهویه مناسب و وجود بخار آب، بیشتر حایز اهمیت است. اکثر افرادی که به دلیل این مسمومیت‌ها (استنشاق گاز کلر بر اثر ترکیب انواع مواد شیمیایی با هم و یا با آب گرم در محیط‌های سربسته) به مراکز درمانی آورده می‌شوند، دچار گرفتگی صدا، اختلال در تنفس، سرفه، خس‌خس سینه و درد قفسه سینه نیز هستند. علاوه بر اینها باز هم باید تأکید ‌کنم موادی که وارد سیستم تنفسی می‌شوند، به چند طریق بیماری‌ را تحمیل می‌‌کنند؛ به ‌طوری که مواد اسیدی به‌طور مستقیم موجب سوختن مخاط می‌‌شوند و یا بعضی از این مواد به التهاب در ریه منجر می‌شوند که این التهاب فرد را به برونشیت و بیماری‌های التهابی مبتلا می‌کند. حتی میزان التهابی که بعضی از این مواد ایجاد می‌کنند، آن‌قدر شدید است که حالات اورژانس و فوریت به وجود می‌آورند. روند برخی واکنش‌های التهابی نیز خیلی مزمن است و حتی در شروع ممکن است هیچ علامتی در بیمار ایجاد نکنند؛ اما بعد از ۱۰تا ۱۵ سال کم کم آثار خود را نشان می‌‌دهند.
▪ آیا مطالعه‌ای در مورد سرطان‌زا بودن این مواد صورت گرفته است؟
ـ البته سرطان‌زایی این مواد به اثبات نرسیده ولی باید در مورد آنها حتما جانب احتیاط را رعایت کرد زیرا به هر حال برای ابتلا به سرطان، این مواد خطر بالقوه دارند اما در مورد بعضی از مواد شیمیایی مانند کلر، علایم قابل برگشت است و بیمار معمولا بهبود می‌یابد.
▪ استفاده از ماسک تا چه حد در جلوگیری از مسمومیت‌ها موثر است ؟
ـ خیلی نمی‌توان به این ماسک‌ها اطمینان کرد. به همین دلیل توصیه می‌شود که خانم‌ها در خانه تکانی از مواد شوینده و پاک کننده‌ای (شوینده‌های پودری) استفاده کنند که آسیب کمتری می‌رسانند و مواد شوینده شیمیایی به ویژه مواد سفیدکننده را از برنامه تمیزکاری حذف کنند و در صورت استفاده از این گونه مواد، از مخلوط کردن آنها با هم جدا بپرهیزند و از استفاده آنها در فضاهای بسته به ویژه حمام و سرویس‌های بهداشتی خودداری کنند. در عین حال، خوراندن شیر در دفعات به فرد مسموم توصیه می‌شود.


پای حرف‌های دکتر حمید سهراب‌پور

منبع : روزنامه سلامت