تاریخ بهترین داور است

از انقلاب ادبی نیما تاكنون، تعدادی از شاعران با نظریه پردازی و صدور بیانیه در پی ایجاد جریان های تازه ای در شعر معاصر بوده و هستند. از این جریان ها، تعدادی به سرانجامی خوش رسیدند و مورد اقبال و توجه عموم مردم و نیز خوانندگان جدی شعر و منتقدان قرار گرفتند و درمقابل، تعدادی دیگر از این جریان ها ناكام ماندند؛ چرا كه تیغ اجل تاریخ مهلت عرض اندام به آنها نداد و زود به دست فراموشی سپرده شدند؛ به خصوص جریان هایی كه راه افراط در پیش گرفتند و ارتباطشان را با مخاطب نادیده انگاشتند.
«در خلوت روشن» كتابی است كه به بسیاری از سؤالات مطرح شده در زمینه نظریه ها و جریان های شعر معاصر پاسخ گفته است. مهدی شادخواست _ مؤلف كتاب_ دست به جمع آوری نظریه ها و بیانیه های شعر معاصر زده و با برشمردن شاخصه ها و مؤلفه هایشان، آنها را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. به عبارت دیگر، هدف مؤلف صرفاً گردآوری نظریه ها و بیانیه های شعر معاصر نبوده است؛ چرا كه وی سیر تاریخی و تكوینی آنها را نیز نقد و بررسی كرده است. شادخواست در مقدمه كتاب درباره شیوه كار می نویسد: «مبنای تحقیق بر روند تاریخی نظریه ها و جریان ها قرار گرفته و در بررسی آنها از هرگونه پیشداوری احتراز شده است. تعدادی از این نظریه ها و بیانیه ها توسط شاعران مطرح شده و تعدادی دیگر متأثر از ادبیات غرب است... شعر برخی از شاعران بدون اینكه نظریه یا بیانیه ای داشته باشند، دارای ویژگی ها و مؤلفه های خاصی بوده و جریان تازه ای را در شعر معاصر ایجاد كرده است. لذا نظریه و ویژگی های شعری این دسته از شاعران با استناد به شعرها، مصاحبه ها و نقدهایی كه در مطبوعات درباره آثارشان نوشته شده، جمع آوری شده است....
همچنین این كتاب ،محققان، شاعران و دوستداران شعر معاصر را در یافتن مأخذی كه همه نظریه ها و بیانیه ها را یكجا داشته باشند، بی نیاز می كند. زیرا در نقدها، بازخوانی ها و كتبی كه درباره شعر امروز به رشته تحریر درآمده، به برخی از نظریه ها و جریان ها اشاره شده است كه یافتن آنها مستلزم ساعت ها صرف وقت است.»
كتاب به هجده فصل مجزا تقسیم می شود كه سرفصل های آن از این قرارند: شعر نو- نیما؛ شعر نوی تغزلی _ فریدون توللی؛ شعر رمانتیك نادرپور و فریدون مشیری؛شعر نیمایی خراسانی _ مهدی اخوان ثالث؛ شعر سپید _ احمد شاملو؛ شعر اشراق _ سهراب سپهری؛ شعر مؤنث _ فروغ فرخزاد؛ شعر بنفش - هوشنگ ایرانی؛ غزل مدرن _ سیمین بهبهانی؛ موج نو_ احمدرضا احمدی؛ شعر حجم - یدالله رؤیایی؛ شعر پلاستیك (تجسمی)؛ شعرك؛ موج ناب- منوچهر آتشی؛ شعر سیاه- نصرت رحمانی؛ شعر ریاضی _ كیومرث منشی زاده؛ شعر گفتار- سیدعلی صالحی؛ شعر پسانیمایی _ علی باباچاهی؛ شعر زبانی _ رضا براهنی؛ شعر حركت_ ابوالفضل پاشا؛ شعر نسل نو (فرامدرن) و موج سوم (شعر انقلاب، جنگ، دفاع مقدس، عاشورایی، فلسطین) و...
همچنین مؤلف با ذكر نمونه هایی از اشعار جریان های مختلف، آنتولوژی مختصری از شعر معاصر را گردآورده است و در آخر اسامی شاعران فعال شعر امروز را فهرست كرده است.
تاكنون كتاب های «كفه ترازو» (مجموعه نقد)،« چه زیبا می شوی وقتی نگاهت می كنم» (مجموعه شعر)، «اقیانوسی در آكواریوم» (مجموعه شعر) نیز از شادخواست چاپ و منتشر شده است.
«در خلوت روشن» به تازگی توسط مؤسسه انتشارات عطایی در قطع وزیری (گالینگور) و در ۶۲۵ صفحه به بازار كتاب عرضه شده است.
كامران محمدی

منبع : همشهری