اندیشه مشروطیت از دیدگاه میرزای نائینی: زمینه ها و پیامدها

برخی از محققان ریشه تحول در اندیشه سیاسی شیعه را با تكیه بر انقلاب مشروطیت، در زمینه جنبش تنباكو جست وجو می كنند و برخی دیگر ریشه آن را در جنگ های ایران و روس و سهم علما و فناوری جهادیه در آن می بینند، در این میان برخی نیز با تكیه بر تحول در اندیشه سیاسی شیعه پس از عصر صفوی و نقش و جایگاه شیخ الاسلامان و ولایت عامه فقها در این دوره، تحول در اندیشه ولایت فقیه را كه به ویژه با ملااحمد نراقی وارد مرحله نوینی شده بود، در پیدایی زمینه های نقش علما در عصر مشروطیت موثر می دانند. نائینی با نقد نظریه دولت سلطانی، جانشینی نیز برای آن ارائه داد. او به لحاظ فقهی وجود دولت عرفی را كه بر انتخاب مردم در تعیین حاكم تكیه داشت نظریه پردازی كرد و از مفهوم مصلحت بهره كافی برد.

منبع : روزنامه شرق