دود و همسایه

یك مثل قدیمی می گوید كه اگر خانه همسایه آتش بگیرد، دود خانه ات را برمی دارد! این مثال وضع ایران است، با همسایگان قد و نیم قدش، كه سال های سال است كمتر روی آرامش و آسایش را دیده اند؛ جز نوادگان آتاتورك مشهور، كه بر پشته ای از جنگ های دلاورانه ایرانیان در چالدران، راه ورودشان به سرزمین پارس بسته شد و پشت مرز صف كشیدند، به امید ها و آرزوهایی.
اول؛ شاید اختلاف ایران در نقاط مرزی اش با تركیه از كم حاشیه ترین ها باشد؛ مرزی كه به همت مرحوم امیركبیر، حدود آن روشن شد و تكلیفش یك سره.
لیكن همین مرز كم حاشیه، خود دوره های پردردسری را پشت سر گذارده است، چرا كه جدایی طلبان كرد، بارها در لابه لای شیار كوه های سر به فلك كشیده اش، لانه كرده و ماجراها آفریده اند. تا آنجا كه حتی سالی پیشتر جنگنده های ترك (سر در پی معارضان كرد) آن را نقض كردند و چند روستای مرزی ایران را (گفته شد به اشتباه)، بمباران كردند. با این همه سر حد شمال غربی ایران، سال هاست كه رزمی را به خود ندیده و این نقطه اتكایی برای حكمرانان هر دو سوی مرز است، نه عثمانی ها قدمی این سو تر گذارند و نه صفوی ها و جانشینان آن سو تر.
دوم؛ تركیه، در غیاب امنیت در عراق، قریب به دو دهه است كه عقبه اصلی ارتباطی ایران و غرب به شمار می رود؛ اتفاقی ناشی از ژئوپلتیك خاص منطقه. در این گذر، هر بار بحرانی بوده، كارشكنی ترك ها هم با آن همراه بوده است. چنانكه در جنگ هشت ساله، گاهی سد راه شدند و بعدها در بحران هایی نظیر بوسنی، لبنان و سوریه.
این سد، به میزان دوری و نزدیكی ترك ها با ناتو و عریان تر از آن آمریكا و اسرائیل، گاهی بلندتر و گاهی كوتاهتر شده است. روشنتر آنكه هر چه اینجرلیك (پایگاه ناتو در جنوب تركیه) پر رفت و آمد تر شده و ژنرال های آنكارایی بیشتر در تل آویو گشته اند و آسمانشان را به روی هواپیماهای نظامی اسرائیلی ها گشوده اند، راه گذر ایرانی ها كمی باریك تر شده است.
سوم؛یك اكثریت بزرگ مسلمان، كه با همه هجمه سكولاریته هنوز هم قوامش را حفظ كرده، وقتی رها می شود(هر چند ممكن است در راه یك جمهوری اسلامی دوم قدم نگذارد)، قطعاً وصله ناجوری برای اتحادیه اروپایی است.
این كشور را با چنگ و دندان باید اداره كرد و مجال برون رفتنش را از دایره دوستان نداد.
تركیه زیر نظر نظامی های شورای عالی امنیت ملی اش (حافظان میراث آتاتورك)، در باطن سر دوستی ایرانی ها را داشته و دارد و همین باور قلبی، غربی ها را نگران تر می كند.
تركیه می خواهد امروزی باشد و به اروپای آزاد بپیوندد، اما نه آنها حرف او را باور دارند و نه بخش بزرگی از مردمانش؛ اینچنین دوری و نزدیكی با ایران شاهین ترازوی موازنه قوا در منطقه را مدام بر هم می ریزد و بر نگرانی غرب دامن می زند.
فرشاد مهدی پور

منبع : روزنامه همشهری