ذات الریه ناشی از هیدروکربنها ( مواد نفتی )

تعریف : استنشاق یا خوردن مواد نفتی بصورت سهوی یا عمدی بصورت مکرر در کودکان و نوجوانان دیده می شود . در کودکان بشتر در اثر کنجکاوی در مواد پاک کننده منزل یا پاک کننده های وسایل و واکس ها ایجاد می گردد و در نوجوانان استنشاق موادی مثل اسپری رنگ ، چسب یا محلولها بدلیل عدم احتیاط اتفاق می افتد .
اهمیت و شیوع : حدود ۱۰ درصد از کودکان ونوجوانان بصورت عمدی یا سهوی این مواد را بصورت استنشاقی یا بصورت خوردن استفاده کرده اند و ۲ درصد مرگها در این سنین نیز مربوط به این عارضه گزارش شده است .
عوامل مؤثر : هنگام خوردن یا استفراغ یا تخلیه معده این مواد وارد مجاری تنفسی فوقانی شده و چون رقت این مواد کم است به سرعت به طرف قسمت مجاری تنفسی تحتانی منتقل می شوند . حضور این مواد در ریه باعث از بین رفتن سورفاکتانت داخل ریه شده و باعث ایجاد انسداد مجاری ، خونریزی ، ورم و التهاب دستگاه تنفسی می گردد .
استنشاق این مواد نیز روی سیستم دستگاه عصبی اثر کرده باعث کاهش سطح هوشیاری بیمار می گردد .
علائم و سیر بیماری : تظاهر اولیه این کودکان شامل سرفه های پشت سرهم که بدنبال آن استفراغ نیز میتواند بروز کند . تب در ابتدا نداریم ولی در عرض ۱۲ تا ۲۴ ساعت تب نیز اضافه می گردد . کودک دچار اختلال تنفس است که همزمان کمبود اکسیژن و کبودی نیز می تواند ظاهر شود . اگر مقدار هیدروکربن مصرف شده زیاد باشد علائم دستگاه عصبی مثل بی حواسی - اختلال هوشیاری - تشنج و گرما نیز می تواند ظاهر شود .
صدمه به کلیه و اختلال عملکرد کلیه از علائم بعدی این بیماری است . علائم گوارشی مثل درد شکم و استفراغ خونی نیز می تواند ظاهر شود . در موارد استنشاقی ، التهاب بینی ،‌ دهان و خونریزی بینی ، تغییر صدا و التهاب چشم نیز می تواند دیده شود .
عوارض : بدنبال این بیماری عفونتهای ریوی - تجمع چرک درششها - تجمع مایع و چرک در جدارپرده ریه و آمفیزم تنفسی می تواند ایجاد گردد .
کارهای تشخیصی :
آزمایش خون برای تعیین مقدار گازهای خون و الکترولیتهای بدن ضروری است.
از آزمایش خون جهت بررسی وضعیت کبد و کلیه بیمار نیز استفاده می شود .
با عکسهای ریوی میزان صدمه این مواد در ریه بررسی می گردد .
درمان : هیچ گونه غذا یا موادی نباید به این بیماران خوراند .
این بیماران را نباید وادار به استفراغ کرد چون استفراغ باعث برگشت مواد هیدروکربنی بداخل ریه شده و خطر مرگ را بسیار افزایش می دهد . بیمار را سریع به بیمارستان برسانید و حداقل ۶ ساعت بیمار در اورژانس تحت نظر قرار می گیرد . اگر علائم دیگر ظاهر شود بیمار در بخش بستری می گردد تا اقدامات بعدی انجام شود .

منبع : واحد مرکزی خبر