دسته بندی ها چالش ها

مردمی كه با وجود ثبت نام ۵/۱۰ میلیون نفر از آنها برای شركت در انتخابات و توزیع كارت های انتخاباتی هنوز شناخت دقیقی از انتخابات ندارند، چرا كه براساس گزارش سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی ملل متحد (یونسكو) از كل جمعیت افغانستان به لحاظ تفكیك جنسیتی تنها ۱۶ درصد زنان و ۴۹ درصد مردان آن با سواد هستند. با توجه به فضای محیطی حاكم بر جامعه افغانستان، نامزدهای انتخابات جهت تطبیق هر چه بیشتر خود با این مختصات محیطی و همچنین فرامحیطی از جمله نفوذ مستقیم آمریكا و بویژه كارگردانی غیرقابل انكار زلمای خلیل زاد سفیر آمریكا در افغانستان در این عرصه در كنار ملاحظات كشورهای همسایه افغانستان می كوشند به دسته بندی های خود شكل مطمئنی داده به طوری كه با اتكا به آن بتوانند در انتخابات پیروز شوند. هر چند از هم اكنون گمانه زنی درباره رقبای اصلی در انتخابات دشوار به نظر نمی رسد اما با وجود این با دقت در دسته بندی ها بهتر می توان به رقابت نامزدها اشاره كرد. در حالی كه حامد كرزای رئیس دولت انتقالی افغانستان خود به تنهایی یكی از دسته بندی سه گانه به شمار می رود یونس قانونی جدی ترین رقیب كرزای در ائتلافی با حدود ۱۵ نامزد دیگر تلاش می كند آراء بیشتری را به نفع خود جلب كند. البته در ائتلاف قانونی افراد صاحب نامی همچون محمد محقق، عبدالرشید دوستم، ستار سیرت و احمد شاه زی به چشم می خورند كه در صورت تداوم این دسته بندی می توانند مانع تحقق معادلات انتخاباتی آن گونه كه كرزای و آمریكا در نظر دارند بشوند. البته به رغم برنامه ریزی های صورت پذیرفته برای پیروزی كرزای در انتخابات به نظر می رسد رایزنی های وی با طیفی از گروه طالبان كه از آنها با عنوان طالبان میانه رو یاد می شود ممكن است بدبینی ها نسبت به كرزای افزایش یابد. با وجود آن كه برخی آزاد شدن احمد وكیل متوكل از مسئولان گروه طالبان و سكونت وی در شهر قندهار را در چارچوب سناریوی دولت انتقالی جهت افزایش امنیت در مناطق جنوبی افغانستان و افزایش موفقیت كرزای ارزیابی می كنند اما با توجه به سابقه طالبان در حافظه اكثریت مردم افغانستان به نظر می رسد چنین رویكردی برای دولت انتقالی با هزینه هایی همراه باشد. صرفنظر از این واقعیات درباره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری افغانستان یكی از نكات مهم درباره این انتخابات چالش های موجود در پهنه افغانستان است. افغانستان كه هنوز زخم كهنه درگیری های طولانی مدت آن التیام نیافته است در آستانه انتخابات نیز در گوشه و كنار شاهد تداوم ناامنی هاست. براساس گزارش سازمان ملل متحد و كمیسیون حقوق بشر در هفته های اخیر خشونت و درگیری از جنوب افغانستان رو به افزایش نهاده است كه این مسأله در كنار تهدیدات مكرر طالبان به ایجاد اخلال در برگزاری انتخابات و برخورد با رأی دهندگان سبب شده تا بیش از یك میلیون و دویست هزار نفر از افراد واجد شرایط رأی دادن از استانهای جنوبی افغانستان احساس ناامنی كنند. از طرف دیگر مافیای قاچاق مواد مخدر افغانستان كه ترجیح می دهند اوضاع افغانستان به شكل فعلی تداوم داشته باشد مایل نیستند با برگزاری انتخابات بسترهای موجود برای ادامه فعالیت آنها از بین برود. افزون بر این هر چند براساس سناریوی خلیل زاد تحركاتی جهت حذف مجاهدین و یا محدود ساختن قدرت مانور آنها صورت پذیرفته كه بركناری اسماعیل خان از استانداری هرات، شاخصی از این تحركات محسوب می شود اما به رغم این تحركات به نظر می رسد فرماندهان محلی همچنان از ساختار قومی، قبیله ای كشور افغانستان از نقش غیرقابل انكاری برخوردار هستند كه این مسأله نیز ممكن است به عنوان متغیری مهم از فرآیند برگزاری انتخابات ایفای نقش كند موضوعی كه آمریكا و حتی دولت كرزای با آن موافق نیستند. حضور نیروهای آمریكایی در جنوب و شرق افغانستان نیز خود موضوع مهمی است كه از آن نبایستی غافل شد. شاید همین مسائل و جهت گیری های آمریكا و دولت كرزای است كه سبب شده تا به استناد نظرسنجی پایگاه اینترنتی هفته نامه پیام مجاهد ۶۲ درصد از افراد مورد سؤال نسبت به عادلانه نبودن روند برگزاری انتخابات افغانستان اعلام نظر كنند. در پایان ذكر این نكته نیز ضروری است كه بسیاری برگزاری انتخابات افغانستان را ورود این كشور به مرحله دیگری از حیات سیاسی افغانستان در سالهای اخیر ارزیابی می كنند كه نقطه عزیمت آن به كنفرانس بن باز می گردد اما این كه آیا سمت و سوی این حركت در جهت حاكمیت مردم افغانستان و احترام به حقوق آنها در تعیین سرنوشت سیاسی خود به دور از هرگونه اعمال فشاری یا كنترلی باشد سؤالی است كه نیاز به كنكاش بیشتری دارد.

منبع : خبرگزاری جمهوری اسلامی ـ ایرنا