ناپلئون کوچک

چگونه ممكن است حزبی بی ریشه و بدون پشتیبانی با چنین سرعتی به قدرت برسد، این پرسشی است كه هنوز ایتالیا جوابی برای آن نیافته است. حزب تك نفره ای كه فقط بر پایه نفوذ یك مرد بنا شده است. «فورزا ایتالیا» به معنای به پیش ایتالیا اكنون تمام صحنه سیاسی ایتالیا را تحت پوشش قرار داده است. دیگر فقط بلندگوهای ورزشگاه میلان نیستند كه برلوسكنی را فریاد می زنند بلكه ایتالیا اكنون تحت تأثیر مردی قرار گرفته است كه به قول یكی از نزدیكانش یك استالینیست واقعی است. همه چیز در این حزب زیر نظر مستقیم او شكل می گیرد. زمان بازی، نوع بازی و زدن گل نیز به عهده اوست.ایتالیا كه پس از جنگ دوم جهانی مدت ها به مركزی برای قدرت نمایی احزاب دست راستی و چپی اروپا مبدل شده بود از زمان روی كار آمدن برلوسكنی دارای نخست وزیری است كه طولانی ترین دوران پیوستگی زمامداری یك نخست وزیر را تجربه می كند. سرعت روی كار آمدن و از كار بركنار شدن نخست وزیران در ایتالیا پیش از به قدرت رسیدن برلوسكنی تا اندازه ای بود كه حتی شركت نخست وزیران ایتالیا را در اجلاس های بین المللی تحت تأثیر قرار داده بود. فقط آلدومورو هفت بار در ایتالیا نخست وزیر شد و هر بار پیش از آن كه برنامه سیاسی اش را پیاده كند با رای پارلمان از كار بركنار شد.حزب كمونیست ایتالیا كه داعیه تجربه كمونیست اروپایی را در سر می پروراند در كنار حزب كمونیست فرانسه در صدد آزمون راهی نو بود. اكثر پست های محلی در اختیار این حزب بود و هنگامی كه برای نخستین بار آنها با رقیب دیرینه خود ،حزب مسیحی ایتالیا اتئلاف كردند تئوریسن های حزب كمونیست به این اتئلاف نام «راه حل تاریخی» دادند. تجربه سوسیال دموكرات ها در آلمان به رهبری ویلی برانت كه پس از اتئلاف با حزب دموكرات مسیحی توانست حكومت را در آلمان به دست گیرد انگیزه ای برای كمونیست های ایتالیا شده بود. «راه حل تاریخی» به یك «افتضاح تاریخی» منجر شد و نه فقط حزب كمونیست بلكه حزب دموكرات مسیحی را نیز به قعر كشید. حزب كمونیست ایتالیا كه پایه هایی به شدت استالینیستی داشت در صدد بود كه از یك حزب كاملاً مكتبی به حزبی كه در چرخه سیاسی اروپا حرفی برای حكومت كردن داشته باشد تبدیل شود و همین موضوع آنها را به مسیر سوسیال دموكراسی انداخت. ولی رأی دهنده ایتالیایی كه پیرو این حزب بود این چرخش را نپذیرفت و به سوی احزاب میانه چپ متمایل شد. حزب دموكرات مسیحی نیز رأی دهندگان سنتی خود را به شدت به كلیسا گرایش داده و ائتلاف با كمونیستها را از دست داد. در اروپا تجربه «كمونیست اروپایی» كه بر پایه دو رهبر حزب كمونیست فرانسه ژرژ مارشه و برلینگوئر ایتالیایی استوار شده بود نیز با خارج شدن این دو از گردونه سیاسی با سرعت به انزوا كشیده شد. برلینگوئر شاید آخرین رهبر یك راه حل كمونیستی برای اروپای آزاد بود. این دو سیاستمدار آنقدر به سنت های كمونیستی وفادار بودند كه حتی حاضر نشدند حمله شوروی به چك اسلواكی و سركوب بهار پراك را محكوم كنند. حزب سنتی دموكرات مسیحی نیز در كنار پیوستگی به كلیسای واتیكان، پیوستگی دیگری را نیز در خفا بوجود آورده بود. رابطه با مافیای سیسیل هر چند كه هرگز علنی نشد ولی حتی «آلدومورو» نیز با این اتهام به محاكمه كشیده شد.
با شروع دهه هشتاد، اروپا تجربه های سیاسی تازه ای را دنبال كرد و دوران احزاب به شدت تئوریك به پایان رسید. اروپا دیگر به مرحله جدیدی از توسعه اقتصادی و اجتماعی رسیده بود كه جایی برای تفكرات صرف سیاسی نداشت. نسل جدید اروپا حتی خاطره ای نیز از دوران جنگ جهانی دوم و رهبرانی همچون استالین، مائوتسه تونگ و دیگران را در خاطر نداشت و سیاستمداران و آزادی خواهانی همانند چه گوارا، فیدل كاسترو، هوشی مین، نهرو و دیگران به خاطره هایی رمانتیك تبدیل شده بودند.در چنین فضایی در دهه نود میلادی حزب برلوسكنی خلایی را پیدا كرد كه با قدرت رسانه ای خود می توانست به سرعت آن را پر كند. فضای حاكم بر انتخابات آمریكا بر ایتالیا نیز سایه افكند و زر و زور جای تئوری و سخنان كلاسیك را گرفت. برلوسكنی و حزب او كه در سال ۱۹۹۴ به عنوان حزبی پوشالی به تمسخر گرفته شده بود در صحنه سیاسی ایتالیا روی كار آمدند و در سیزدهم آوریل سال ۲۰۰۱ تمام اهرم های قدرت را در ایتالیا در دست گرفتند.احزاب دیگر كه به ائتلاف زیتون ملقب شده بودند در برابر احزاب دست راستی به سركردگی برلوسكنی تاب مقاومت نیاوردند و برای نخستین بار پس از جنگ جهانی دوم در ایتالیا حكومتی روی كار آمد كه از پشتیبانی زیاد پارلمانی نیز برخوردار بود.۳۵۳ نماینده دست راستی در مقابل ۲۶۴ نماینده ائتلاف راست و گروه های پراكنده در پارلمان و ۱۷۸ در مقابل ۱۳۸ نماینده در سنا ماحصل انتخاباتی بود كه قدرت را در دستان برلوسكنی قرار داد.ثروتمندترین ایتالیایی و صاحب باشگاه میلان اكنون می توانست بازی را به میل خود به جریان بیاندازد. برلوسكنی با این اكثریت برای نخستین بار به رقابت با حریفان اروپایی خود، آلمان و فرانسه پرداخت و ایتالیایی كه تا پیش از آن به علت سرعت تعویض نخست وزیران و وضع بی ثبات سیاسی اش به «دموكراسی آمریكای جنوبی» اروپا معروف شده بود، دولتی ثابت و پرقدرت را تجربه كرد. حزب كمونیست با آن پیشینه تاریخی و حزب دموكرات مسیحی با همه وابستگی اش به كلیسا از صحنه سیاسی ایتالیا حذف شدند.برلوسكنی ولی بیشتر از آن كه چشم به اروپای واحد دوخته باشد نگاهش به آن سوی آبها بود و در اتئلافی با آمریكا، انگلیس و اسپانیا به جرگه دولت هایی پیوست كه پشتیبان آمریكا در لشكركشی به عراق بودند. همین اتئلاف سبب شد كه وزیر دفاع آمریكا دونالد رامسفلد موضوع اروپای قدیم در مقابل اروپای جدید را در انتقاد از سیاست ضد جنگ آلمان و فرانسه به كار برد كه با واكنش تند اروپاییان مواجه شد.در اجلاس پارلمان اروپا برلوسكنی پا را فراتر از آن نیز نهاد و در پاسخ به انتقاد یك نماینده سوسیال دموكرات از آلمان به سیاست تبعیت از آمریكا در جنگ عراق، برلوسكنی این نماینده را به عنوان شخصی كه مشابه افسران اس اس صحبت می كند به تمسخر گرفت. این سخن برلوسكنی موجی از انزجار را در آلمان بوجود آورد كه برای نخستین بار رابطه سیاسی ایتالیا و آلمان را به خطر انداخت. صدراعظم آلمان خواستار عذرخواهی برلوسكنی شد و از مسافرت به ایتالیا برای ایام تعطیلات تابستانی خودداری كرد. برلوسكنی ولی هرگز حاضر به عذرخواهی نشد. تدوین قانون اساسی اروپا و دعوت سران اروپا به رم را برلوسكنی به صحنه ای برای نمایش قدرت سیاسی خود مبدل كرد و در حقیقت با امضای این سند بار دیگر بر پیوستگی ایتالیا به اروپا با وجود پیروی از سیاست آمریكا صحه نهاد. برلوسكنی كه بار دیگر به قدرت ثابت اروپایی مبدل شده است به ایتالیا اكنون آنقدر اعتماد به نفس داده است كه بازیگران اصلی اروپا نیز نمی توانند بدون در نظر گرفتن او، سیاستی را در اروپا پیگیری كنند. مقاومت در برابر توسعه اتحادیه اروپا و حتی شكل گیری پول واحد اروپایی با در نظر داشتن ایتالیا از آن جمله است. تمام تلاش احزاب سنتی ایتالیا برای به زیر كشیدن برلوسكنی نیز تاكنون ناكام مانده است و حتی به محاكمه كشیدن او به اتهام تحت تأثیر قرار دادن رأی دادگاهی كه به نفع او رأی داده بود نیز راه به جایی نبرد. پس از چندین سال محاكمه و بازپرسی اوایل این ماه دادگاه رأی به برائت برلوسكنی داد، هر چند كه یكی از نزدیكان او محكوم شد.برلوسكنی حتی پا را فراتر از این نیز نهاده است و با آوردن لایحه هایی به پارلمان بسیاری از قوانین پیشین را نیز جایگزین كرده است. او اكنون به قدرتی سیاسی و رسانه ای بلامنازع در ایتالیا تبدیل شده است و از قدرت رسانه ها همانند رفیق صمیمی اش جرج بوش بهره می برد.
در پاسخ به این پرسش از یكی از رهبران كمونیست ایتالیا (فاستو برتینوتی)كه چه چیزی باعث به قدرت رسیدن شخصی همانند برلوسكنی شده است ادعا می كند كه كمونیست ها به شدت اشرافی شده بودند و دیگر رابطه ای با مردم كوچه و بازار نداشتند. او ولی هنوز اعتقاد دارد كه اروپا مدیون كمونیست ها است. به گفته او اگر آن همه تئوری كمونیستی نبود، چیزی به نام سوسیال دموكراسی اروپایی و یا مكتب های سیاسی همانند مكتب فرانكفورت و حتی سیاست جهانی شدن شكل نمی گرفت. اظهار نظر برتینوتی ولی نشاندهنده این موضوع است كه رویاهای رمانتیك هنوز محور اصلی نیروهای سنتی چپ است و برلوسكنی دقیقاً فرق میان رمانتیك سیاسی و سیاست عملی را درك كرده است.
«فورزا ایتالیا» تو همه چیز ماهستی ، شعاری است كه در صفحه اینترنت این حزب به چشم می خورد.این شعار در این هفته كه این حزب دهمین سال تأسیس خود را جشن گرفته است معنی و مفهوم بیشتری یافته است. ولی این پرسش را نمی توان از خاطر زدود كه آیا پس از دوران برلوسكنی نیز این حزب پابرجا خواهد ماند یا این كه «به پیش ایتالیا» معنای دیگری خواهد یافت.«رومانو پرودی» كه پس از كناره گیری از ریاست كمیسیون اروپایی اكنون به ایتالیا بازگشته است، برای انتخابات آتی ایتالیا وارد صحنه شده است و به این امید است كه سیاست های دست راستی برلوسكنی و مخالفت روشنفكران ایتالیایی با آن به اهرمی برای سرنگونی او بیانجامد. ایتالیا ولی با روی كار آمدن برلوسكنی به جامعه ای با دو هویت تبدیل شده است. از یك سو اكثریتی میانه رو و غیرسیاسی كه از هر تئوری سیاسی بیزار است و از طرف دیگر اقلیتی روشنفكر كه رویاهای شیرین سیاسی را در سر می پروراند. نمونه بارز این دو طرز تفكر هنگام برگزاری كنفرانس سران گروه هشت در جنوا در تابستان هشتاد بود كه به خشونت انجامید و حتی یكی از تظاهركنندگان كشته شد. هنگام امضای قانون اساسی تازه اروپا در رم ولی برلوسكنی با ایجاد تدابیر شدید امنیتی فرصتی را به تظاهركنندگان نداد.برلوسكنی اكنون به «ناپلئون كوچك اروپا» تبدیل شده است و این نقش را نیز به خوبی بازی می كند.

منبع : خبرگزاری جمهوری اسلامی ـ ایرنا