عقب نشینی سیاست از جنوب شرق آسیا

• ۱- مالدیو: تداوم دیكتاتوری
دولت مالدیو قبل از فاجعه سونامی صاحب كشوری با درجه حرارت میانگین سالانه ۳۰ درجه و سواحلی رویایی و زیبا بود. اما پس از این فاجعه فقط صحبت از سازندگی و البته در حاشیه آن صبحت از سیاست است و انتخاباتی كه این كشور فاقد حزب، در پیش رو دارد.پرزیدنت «عبدالقیوم» طی یك همه پرسی در اكتبر سال ۲۰۰۳ برای پنج سال دیگر در مقام خود ابقا شد و البته در آن انتخابات هم مثل قبل تنها یك كاندیدا كه شخص رئیس جمهور بود، در واقع با خودش رقابت می كرد. قیوم از سال ۱۹۷۸ حكومت كشور كوچك مالدیو را در اختیار دارد و از این نظر با سابقه ترین رهبر در منطقه جنوب آسیا به شمار می آید. اولین پیامد سیاسی سونامی در این كشور به تعویق افتادن انتخابات پارلمان از ۳۱ دسامبر ۲۰۰۴ به ۲۲ ژانویه ۲۰۰۵ بود، انتخاباتی كه هیچ تغییر و تحولی همراه نخواهد داشت.در مالدیو عملاً هیچ حزبی وجود ندارد. طبق گزارش های سازمان عفو بین الملل گرچه بر روی كاغذ این حق وجود دارد كه شهروندان حق تاسیس حزب و اتحادیه دارند اما این تنها در صورتی است كه به دولت حاكم و حفظ وضع موجود پایبند باشند و در غیر این صورت فعالیت آنها غیر قانونی اعلام می شود. موسسان حزب دموكرات مالدیو (MDP) كه تعدادی از آنها در پارلمان هم حضور داشتند به خوبی این تجربه را در خاطر دارند این حزب در عرض یك روز غیر قانونی معرفی شد و طبق گزارش های BBC علاوه بر فیلترشدن سایت انگلیسی زبان آنها تعدادی از اعضا و سران این حزب به سریلانكا تبعید و عده ای دیگر روانه زندان شدند.تركیب پارلمان مالدیو هم چندان دموكراتیك نیست زیرا هشت نماینده از این مجلس ۵۰ نفری از جمله سخنگویان مجلس _ مستقیماً از طرف رئیس جمهور منصوب می شوند و ۲۰ نفر از نمایندگان هم متعلق به پایتخت یعنی «ماله» بوده و بقیه هم چندان از پشتیبانی مردمی برخوردار نیستند. طبق متمم قانون اساسی كه در سال ۱۹۹۷ به تصویب رسید كاندیداها روی كاغذ از حقوق مساوی برای رقابت برخوردارند كه البته این تضمین هم طبق اعلام سازمان عفو بین الملل همواره در عمل نادیده گرفته شده است. اما در حال حاضر و در آینده نزدیك شهروندان مالدیو مسائلی بس مهمتر از مشكل نبود احزاب و دموكراسی پیش رو دارند. با وجود آن كه فاجعه سونامی ضرر و زیان كمتری نسبت به سریلانكا و اندونزی به مالدیو وارد كرده اما با این حال حدود یك چهارم از هتل ها، مدرسه ها و بیمارستان ها و قسمت اعظم زیرساخت های اقتصادی این كشور ویران شده است. طبق آمارهای رسمی، دولت این كشور از نظر اجتماعی و اقتصادی گویا ۲۰ سال عقبگرد داشته است.آن سواحل زیبای مالدیو، بزرگترین محل درآمد مردم این جزیره بودند و درآمد حاصله از صنعت توریسم و مالیات و گمرك، ۷۰ درصد اقتصاد مالدیو را شكل می داد. وجود این درآمد سرشار در سال های اخیر استاندارد زندگی را در این كشور بالا برد و موجب شكوفایی و رشد اقتصادی شد و تنها در این چند سال اخیر ۹ درصد به تعداد گردشگران خارجی افزوده شده بود و ۳۰ هزار نفر از جمعیت ۳۰۰ هزار نفری مالدیو، در همان هتل ها مشغول به كار بودند.افزایش سطح زندگی در سال های اخیر موجب شد تا مردم این كشور بیش از پیش به سیاست و مسئله مشاركت در اداره كشور بپردازند. مالدیو در سال های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ شاهد بزرگ ترین اعتراض و تظاهرات علیه حكومت فردی و انحصاری این كشور بود و در سال ۲۰۰۳ در جریان یكی از همین تظاهرات سه نفر كشته شدند. در سال ۲۰۰۴ از سوی پرزیدنت «عبدالقیوم» حالت فوق العاده اعلام شد اما پس از مدتی تحت فشار های بین المللی اعلام كرد كه روند دموكرات سازی ادامه پیدا خواهد كرد و البته تا به امروز خبری از تغییر و تحول نبوده است. طبق برآورد های «محمد لطیف» سخنگوی حزب در تبعید MDP نمی توان خیلی سریع اصلاحات و تحولات اساسی سیاسی را انتظار داشت و بدون تغییر قانون اساسی و تضمین موكد آزادی احزاب و محدود شدن دوران ریاست جمهوری به ۲ دوره، باز هم این عبدالقیوم است كه در سال ۲۰۰۸ به حكومت استبدادی خود تكیه می زند. سونامی جز ادامه حكومت فردی و دیكتاتوری در مالدیو، پیامد سیاسی دیگر نداشته است.
• ۲- اندونزی: امید در مصیبت
در حالی كه كمك ها و همكاری های بین المللی در آچه با قدرت تمام ادامه دارد تا شاید بتوان با پیامد های دهشت بار فاجعه سونامی مقابله كرد، گزارش های سیاسی ضدونقیضی از این منطقه بحران زده كشور اندونزی انتشار می یابد. یك روز خبر می رسد كه ارتش در آن مناطق وادار به كشتن ۱۲۰ شورشی جنبش آزادیبخش آچه (GAM) شده و روز های بعد از آن خبر سفر رئیس جمهور «یود هویونو» به این ایالت ویران شده می رسد. بنابر همین اخبار، رئیس جمهور در آنجا همه را دعوت به صلح و آشتی كرده است.شاید دیدار «یود هویونو» از مناطق ویران شده آچه می توانست نشانه ای از چرخشی سیاسی باشد. رئیس جمهور اندونزی در آنجا و در مقابل مردم گفت: «از این فاجعه درس عبرت بگیرید و برای بازسازی متحد شوید.» در عمل هم مبارزه و نبرد سیاسی و نظامی بر سر ایالتی كه بر اثر خشم طبیعت ویران شده و هزاران نفر در آن كشته شده اند، امری پوچ و بی معنی به نظر می آید. اما فراخوان صلح رئیس جمهور تنها زمانی می تواند امیدوار كننده باشد كه وی به نظامیان تحت امر خود دستور دهد تا صرفاً برای كمك و نه برای تحت انقیاد درآوردن مردم، آچه را در اختیار داشته باشند.رئیس جهمور جدید اندونزی باید ثابت كند كه همان طور كه در مورد وی گفته می شود، شخصی ثابت قدم و از نظر سیاسی خبره است. آچه برای این ژنرال سابق ارتش اندونزی اولین تجربه و آزمون مهم و جدی به شمار می رود. این امری جدی است كه وی برای مشاركت همه نیرو ها برای بازسازی، باید در های گفت وگوهای سیاسی را نه تنها با مخالفان خود در خارج بلكه با اپوزیسیون داخلی نیز بگشاید و نیاز های واقعی مردم را بهتر بشناسد و بپذیرد و همه این نیاز ها را در جهت و مسیری سودمند سوق دهد. همزمان باید نیرو ی نظامی مستقر در آچه را- درست به مانند دوران بحران در تیمور شرقی- كه صرفاً برای علایق و منافع اقتصادی خود می جنگند، تحت كنترل درآورده و وادار به عقب نشینی كند.غلبه و مبارزه با فاجعه سونامی در درجه اول باید با اهداف انسان دوستانه صورت گیرد اما می توان بدین طریق به منافع سیاسی مكتبی هم دست یافت. دولتمردان جاكارتا امروز هم به مانند قبل با كمك های صادقانه و امتیاز های سیاسی و كاهش حضور نظامیان در آچه، مردم مصیبت زده این ایالت را خشنود ساخته و بدین ترتیب می توانند مزایای دولت واحد را به صورت آشكار احساس كنند. با تحقق چنین سیاست ها و اقداماتی می توان بارقه های امید را به رغم وقوع آن فاجعه انسانی در میان ویرانه ها آن منطقه مصیبت زده شاهد بود.
• ۳- سریلانكا: دورنمای ناامید كننده صلح
چه بسا فاجعه سونامی می توانست برای این كشور جنگ زده مایه خیر باشد و دو طرف درگیر در كنار هم به فكر یاری به این مردم مصیبت دیده باشند. اما چنین نشد و درگیری لفظی میان شورشیان تامیل با دولت مركزی سریلانكا همچنان ادامه دارد.ارسال و تحویل كمك ها در ورودی مرز های «اومانتای» در شمال سریلانكا بدون مانع و وقفه انجام می گیرد. اما این تنها تاثیری است كه فاجعه سونامی بر این منطقه گذاشته و «اومانتای» همچنان مثل قبل به عنوان یك مرز میان ایالت های متخاصم عمل می كند. «اس .پی.تامیل سلوان» رئیس شاخه سیاسی ارتش آزادیبخش ببر های تامیل (LTTE) می گوید: «در مورد مناطق شمال شرقی سریلانكا تبعیض قائل می شوند و كمك های غیر نقدی بین المللی به صورت عادلانه تقسیم نمی شود» با این حال و بنابه گزارش های امدادرسانان در اردوگاه های موقت واقع در شمال شرقی كمبودی به چشم نمی خورد، اما بر سر سازماندهی و برنامه ریزی میان دو طرف، مناقشه در گرفته است.بنابه دستور رئیس جمهور سریلانكا، خانم «چاندریكا كوماراتونگا» ارتش این كشور موظف شده است تا مدیریت اردوگاه ها را با افراد تامیل تقسیم كند، اما شورشیان تامیل این اقدام را نوعی عمل تحریك برانگیز قلمداد می كنند. به گفته «تامیل سلوان»، «كلمبو به هیچ وجه آمادگی و قصد همكاری جدی از خود نشان نداده است.» اما باز هم به گفته ناظران بین المللی تا به امروز برنامه ریزی و سازماندهی واقعی به طور مشترك توسط دولت، ارتش آزادیبخش تامیل، سازمان های امداد رسانی و افراد محلی انجام گرفته است. ببر های تامیل از سازمان های بین المللی درخواست كرده اند تا كمك های ارسالی به شمال شرقی سریلانكا به جای دولت مستقیماً در اختیار شورشیان تامیل قرار گیرد.اما منتقدان سیاسی در كلمبو نگران این مسئله هستند كه در صورت انجام چنین امری، سازمان LTTE به عنوان قدرتی مشروع و قانونی در شمال و شرق جزیره سریلانكا به رسمیت شناخته شده و روند تفرقه و جدایی طلبی در این كشور تشدید و تثبیت شود.شورشیان یا به عبارتی ببر های تامیل (LTTE) از چند دهه قبل جنگ جدایی طلبانه خونینی را علیه دولت مركزی سریلانكا رهبری می كنند.
حزب ناسیونالیست و چپ گرای (JVP) كه حزبی كوچك در داخل ائتلاف دولتی به حساب می آید، عقیده دارد كه دولت به هیچ عنوان نباید از سازمان یا شعبه كمك رسان ببر های تامیل موسوم به (TRO) حمایت به عمل آورد، زیرا این گروه شورشی با كمك های دولتی دست به خرید اسلحه می زنند. بنابه گفته اعضای JVP شورشیان LTTE به دلیل وقوع فاجعه سونامی به شدت تضعیف و چه بسا از لحاظ نظامی شكست پذیر شده اند. رسانه های جمعی سریلانكا ادعا می كنند كه ۲۴۰۰ نفر از افراد LTTE بر اثر فاجعه سونامی از بین رفته اند و البته ناظران بین المللی هم از خسارت های شدید به این گروه شورشی گزارش می دهند.بنابر عقیده ناظران بین المللی با همه این احوال خطر بروز مجدد جنگ داخلی چندان جدی نیست، اما كسی نمی داندكه اوضاع در سریلانكا چطور پیش خواهد رفت. برای مدت كوتاهی پس از فاجعه سونامی به نظر آمد كه شاید بتوان به دلیل وقوع این فاجعه فاصله ها را پر كرد و روابطی جدید میان دولت و شورشیان برقرار شود. در ساعات اولیه فاجعه، ببرهای تامیل و سربازان دولتی در مواقع اضطراری حتی به كمك یكدیگر هم می رفتند. در همان زمان عكسی در روزنامه ها چاپ شد كه «كوماراتونگا» را در حال دست تكان دادن برای یك جنگجوی زن تامیل نشان می داد و البته لازم به ذكر است كه خانم «كوماراتونگا» زمانی به خاطر سوء قصد یكی از همین جنگجویان زن به وی، یكی از چشم های خود را از دست داد.
منابع:
دویچه وله و NZZ

منبع : باشگاه اندیشه