یک گام با اهداف متعدد/اهدای مستمر خون

مصرف بی رویه دارو ها، حجامت، خال كوبی، قمه زنی، رفتار های پرخطر جنسی، استفاده از مواد مخدر تزریقی و... در جامعه كیفیت و كمیت خون و فرآورده های خونی را تهدید می كند.رعایت دقیق مراحل اهدای خون، آشنایی با مفاهیم و الگوهای اهدای خون، برنامه خود حذفی محرمانه، قرنطینه سازی پلاسما و فواید اهدای مستمر خون برای همه اهدا كنندگان ضرورتی انكار ناپذیر است. چه بدون مشاركت اهدا كنندگان آگاه دست یابی به «خون سالم و كافی» فرض غیر ممكن است.بررسی های علمی روی اهدا كنندگان پولی (حرفه ای) و اهدا كنندگان جایگزین (فامیلی) نشان داده كه خون این گروه ها از نظر سلامتی در سطح مطلوبی نیست و برعكس سالم ترین و قابل اعتماد ترین خون ها از اهدا كنندگان داوطلب به ویژه اهدا كنندگان داوطلب مستمر دریافت می شود.طبق تعریف، اهدا كننده مستمر به فردی گفته می شود كه حداقل دو بار در سال اقدام به اهدای خون می نماید.
این نوشتار می كوشد با برشمردن فواید اهدای مستمر خون، ضرورت تغییر یا تعدیل نگرش و رفتار اهدا كنندگان خون را تبیین نماید. اگرچه حس نوع دوستی هموطنان ما همواره مورد ستایش است، اما باید اعتراف كنیم بیماران و به تبع آن دستگاه انتقال خون كشور به اهدا كنندگان آگاه و با احساس بیشتر نیاز دارد تا اهدا كنندگان احساساتی.
•رویكرد جهانی و ملی
با توجه به افزایش فراوانی بیماری های منتقل شونده از راه خون مانند ایدز، هپاتیت B و هپاتیت C مراكز انتقال خون در همه كشور ها جذب، حفظ و آموزش اهدا كنندگان مستمر خون را به عنوان راهبرد اصلی خود برای تامین خون سالم و كافی برگزیده اند.به دلیل اعتقادات مذهبی و باور های بومی خاص در كشور، میانگین تعداد اهدا كنندگان در بعضی شرایط زمانی مانند ماه محرم بسیار بالا و در بعضی شرایط مانند ماه رمضان پائین است. ولی میزان نیاز به خون و فرآورده های خونی در مراكز درمانی تابع این عوامل و شرایط نیست. در ادبیات و تقویم سازمان انتقال خون ایران روز اول فروردین و روز عاشورا ویژگی خاص خود را دارند. در تعطیلات نوروزی از تعداد اهدا كنندگان خون كاسته می شود در حالی كه میزان نیاز مراكز درمانی به خون و فرآورده های آن به دلیل افزایش تصادفات رانندگی بالا می رود. در روز های تاسوعا و عاشورا تعداد اهدا كننده ها به حدی زیاد است كه ظرفیت انتقال خون كشور پاسخگوی آنها نیست در حالی كه می دانیم مقدار زیادی از خون های دریافت شده به دلیل انقضای تاریخ مصرف، به رغم هزینه های زیاد به عنوان زباله بیمارستانی تحویل محیط زیست داده خواهد شد.پس اهدای منظم و برنامه ریزی شده خون می تواند به عنوان یك راهكار ملی در این زمینه مورد توجه قرار گیرد. خوشبختانه در حال حاضر بیش از ۹۵ درصد خون ها و فرآورده های خونی مورد نیاز بیماران با تلاش سازمان انتقال خون از اهدا كنندگان داوطلب به دست می آید و شاخص اهدای مستمر به ۴۳ درصد رسیده است.
•فواید ده گانه اهدای مستمر خون
۱- اهدای مستمر خون موجب دسترسی دائم به خون كافی در طول سال خواهد شد.
۲- اهدا كنندگان مستمر آگاهی بیشتری نسبت به اهمیت اهدای خون و پیشگیری از بیماری های قابل انتقال از طریق خون دارند.
۳- اهدا كنندگان داوطلب و مستمر اغلب به خاطر احساس مسئولیت اجتماعی، انسان دوستی و خداباوری اقدام به اهدای خون می كنند بنابراین انگیزه ای برای پنهان كردن رفتار های پرخطر خود ندارند.
۴- خون اهدا كنندگان مستمر نسبت به اهدا كنندگانی كه برای نخستین بار اقدام به اهدای خون می نمایند به خاطر غربالگری های مكرر بالینی و آزمایشگاهی از نظر سلامتی قابل اعتماد تر است.
۵- با اهدای مستمر خون از اتلاف مازاد بر نیاز خون و خطرات زیست محیطی ناشی از دفع خون های مصرف نشده جلوگیری می شود.
۶- با اهدای مستمر خون هزینه های مربوط به ذخیره سازی خون و فرآورده های خونی كاهش پیدا می كند.
۷- با اهدای مستمر خون بین دریافت خون از اهدا كنندگان و عرضه آن به مراكز درمانی تعادل برقرار می شود.
۸- با اهدای مستمر خون از ایجاد اضطراب، نگرانی و تشویش در بیماران نیازمند به خون و خانواده های آنها جلوگیری می شود.
۹- آنچه مسلم است اینكه فقط با آموزش می توان اهدا كنندگان خون را جذب و حفظ كرد و مناسب ترین مربیان برای تبلیغ و ترویج اهدای خون سالم در خانواده و جامعه، خود اهدا كنندگان مستمر هستند.
۱۰- درصد اهدا كنندگان مستمر خون در هر جامعه یكی از شاخص های مهم توسعه و تعهد اجتماعی است.

منبع : باشگاه اندیشه