درخت برای دموکراسی

سرزمین ما حاصلخیز و بارور و سراسر جنگلی بود. اما امروز، در نایروبی و بیشتر كشورهای آفریقایی و سایر كشورهای در حال رشد، منابع آبی خشك، كشتزارها و زمین ها سوخته و لم یزرع شده اند و این درحالیست كه جنگ و كشمكش بر سر زمین هم به یك مسأله همگانی در این سرزمین ها تبدیل شده است. من در این شرایط اقدام به كاشت درخت با هدف برآوردن احتیاجات اولیه محصولات كشاورزی زنان روستایی كردم. من به عنوان یك عضو شورای ملی زنان كنیا در اوایل دهه ،۱۹۷۰ به زنانی گوش می دادم كه در زمینه احتیاجات و خواسته هایی از قبیل: منابع انرژی، آب آشامیدنی سالم و مواد غذائی مغذی با كمبودهای جدی روبرو بودند.جواب من در قبال طرح این مسائل این بود كه به همراه هم شروع به كاشت درخت كنیم تا بدین ترتیب، سلامتی را به زمین برگردانیم و چرخه فقر را در هم بشكنیم و از بین ببریم. درخت سبب توقف فرسایش خاك می شود، منابع آبی را برای حفاظت منابع طبیعی هدایت می كند و بارش باران را افزایش می دهد. درخت: سوخت، مصالح لازم برای ساختمان سازی و حصاركشی، میوه، علوفه غذائی حیوانات، سایه و زیبائی برای ما فراهم می آورد.در عین حال، زنان به مثابه اداره كنندگان خانه در مناطق روستایی و شهری كشورهای در حال توسعه، اولین كسانی هستند كه با تبعات ناشی از فشار بر سیستم زیست محیطی مواجه می شوند. این فشارها باعث می شوند كه آنان مسافت طولانی را برای جمع آوری هیزم جهت پخت غذا و گرم كردن خانه بپیمایند و در جست وجوی آب سالم آشامیدنی و یا پیدا كردن منابع غذایی جدید در نقاط دورتر برآیند، در حالی كه منابع قدیمی در حول و حوش خودشان از بین رفته اند.ایده من باعث ظهور و رشد «جنبش كمربند سبز» شد، در عین حال، سبب پیدایش وشكل گیری هزاران گروه از فعالین كه عمدتاً زنان تشكیل دهنده آن بودند، شد كه ۳۰ میلیون اصله درخت را در سرتاسر كنیا كاشتند. زنان گرچه مبلغ بسیار جزئی برای نهال ها و درختچه ها پرداخت كرده بودند، اما در عوض حاصلی بزرگ چون بهبود شرایط محیط زیست را كسب كردند. دامنه جنبش ما از كنیا فراتر رفت و كشورهای شرق و مركز آفریقا را نیز در بر گرفت.در جریان كار دریافتم كه انحطاط و متلاشی شدن محیط زیست كه در جوامع فقیر صورت می گیرد، سرمنشأ اصلی و نشانه ای است از مشكلات عدیده كه در این كشورها بروز می نماید. كشت محصولات كشاورزی در سراشیبی تند كوهستانها سبب از دست رفتن خاك زراعی و تخریب بیشتر زمین زراعی است. به همین ترتیب، از بین بردن جنگل ها سبب می شود كه رودخانه ها خشك شوند و روند و شكل كلی میزان ریزش باران نیز تغییر كند كه نتیجه و حاصل این امور، كاهش هر چه بیشتر محصولات كشاورزی و از بین رفتن هر چه بیشتر مراتع كشاورزی بوده است.در سالهای ۱۹۷۰ و ،۱۹۸۰ زمانی كه كشاورزان را تشویق به كاشت درخت در زمین هایشان می كردم، مشاهده كردم كه چگونه مأموران فاسد و رشوه گیر حكومت با فروختن غیر قانونی زمینها و جنگل ها به بساز و بفروش های اسم و رسم دار تا چه اندازه مسؤول از بین رفتن جنگل بوده اند. در اوائل سالهای ۱۹۹۰ شاهد بودم كه چگونه وسایل امرار معاش، حقوق و حتی زندگی بسیاری از مردم كنیا در منطقه «دره ریفت» نابود شد، زمانی كه عناصر حكومتی پرزیدنت «دانیل آراپ موی» اقوام ساكن منطقه را بر سر مسأله «زمین» به جان هم انداختند، این اختلافات منجر به درگیری هایی در این مناطق شد. حامیان و پشتیبانان حكومت وقت، زمین ها را به تصاحب خود درآوردند، درحالی كه طرفداران جنبش دموكراسی را از زمین هایشان بیرون افكنده و آواره شان كردند. این یكی از راههایی بود كه حكومت پایه قدرت خود را تحكیم می نمود؛ اگر جوامع محلی حواس و نیروی خود را مشغول دعوا و درگیری بر سر زمین می كردند، به ناچار آنها فرصت و وقت كمی داشتند تا طالب دموكراسی باشند.مسأله زمین در كنیا، مسأله پیچیده ای است، كه البته به آسانی هم مورد سوء استفاده سیاستمداران قرار می گیرد. جوامع كشورهای قاره نیازمند آن هستند كه تاریخچه مالكیت و تقسیمات زمین در كنیا و آفریقا را به خوبی بدانند. بدین مناسبت، ما تا كنون سمینارهایی در زمینه حقوق بشر و حكومتها جهت كاهش كشمكش ها و درگیری ها برگزار كرده ایم.زمانی رسید كه جنبش كمربند سبز به یك عامل پیشرو در زمینه حمایت از دموكراسی چند حزبی و انتخابات آزاد و عادلانه در كنیا مبدل شد. از طریق آموزش همگانی و حمایت سیاسی و برپائی اعتراضات، ما در جست وجوی راههایی جهت حفاظت از زمین ها و جنگل ها از شر بساز و بفروش های بی وجدانی بودیم كه اغلب جهت انجام كارهای غیرقانونی خود، دستشان در دست سیاستمداران بود. حكومت آراپ موی قویاً علیه دموكراسی و حقوق محیط زیستی بود، كه پیامد آن آزار و اذیت، زدن، زندان و تهدید به مرگ، برای من و بسیاری دیگر از افراد بود.خوشبختانه در سال ،۲۰۰۲ كنیایی ها دریافتند كه می بایستی رؤیای خود را واقعیت بخشند و یك حكومت دموكراتیك را بر سركار آورند. آنچه كه ما در كنیا آموختیم - همزیستی مسالمت آمیز میان مدیریت بی وقفه و شبانه روزی بر منابع طبیعی و حكومت دموكراتیك و همزمان به تناسب در چرخه ارتباطات جهانی قرار گرفتن است.در واقع، بسیاری از جنگ های محلی و در سطح جهانی، مانند آنچه كه در غرب ومركز آفریقا و همچنین در خاورمیانه به وقوع پیوسته است، جنگ های پردامنه بر سر منابع هستند. در روند این درگیری ها و جنگها، حقوق بشر، دموكراسی و فضاهای دموكراتیك به شدت نادیده انگاشته شده اند.من بر این باورم كه كمیته نوبل ارتباط میان محیط زیست، دموكراسی و صلح را تشخیص داده و در تلاش جهت كسب توجه جهانی بوده كه امروز این جایزه به من تعلق گرفته است. من بر این باورم كه كمیته صلح نوبل، در جست وجو و تلاش بر این مهم، جامعه جهانی را به تلاش در زمینه احیا و بازسازی كره زمین جلب می نماید، درست در زمانی كه ما با بحرانهای عظیم محیط زیستی چون جنگل زدایی، تبدیل زمین ها به سرزمین های بایر و متروك، كمبود آب و از دست رفتن و نابودی تنوع موجودات زنده روبرو و مواجه ایم.تا زمانی كه ما به شكلی مناسب قادر نباشیم كه منابع حیاتی موجودات زنده مانند: جنگل ها، آب، زمین، منابع كانی و نفت را مدیریت و اداره كنیم، نخواهیم توانست در كارزار علیه فقر برنده باشیم. و در نتیجه صلحی وجود نخواهد داشت. كشمكش های قدیمی به شدت ادامه پیدا خواهند كرد و جنگها بر سر منابع جدید در می گیرد و اینها ادامه خواهند داشت تا اینكه ما روش مرسومی را كه به آن عمل می كنیم، كاملاً دگرگون نماییم.در گرامیداشت این جایزه (صلح نوبل) و در پاس داشتن از كسانی كه در این راه در سراسر جهان كار و فعالیت می كنند، اجازه می خواهم كلمات گاندی را اینجا تكرار كنم، زمانی كه گفت: «زندگی من پیام من است.»
در انتها تكرار می كنم: یك درخت بكارید.
*وانگاری ماتای برنده جایزه صلح نوبل سال ۲۰۰۴ است، او معاون محیط زیست و منابع طبیعی كنیا و بنیانگذار جنبش كمربند سبز Green Belt Movement می باشد.

منبع: روزنامه نیویورك تایمز
ترجمه: الف مرادی

منبع : انجمن درمانگران ایران