آیا آمریکا ورشکست خواهد شد؟(۱)

اعداد نجومی هستند. آمریكا كسری بودجه ۴۳ تریلیون دلاری دارد كه هر روز به ابعاد آن افزوده می شود. خطرات موجود برای برخی از سیاستمداران و رأی دهندگانی كه در رفاه نسبی بزرگ شده و هیچ گاه ریاضت اقتصادی شدید را تجربه نكرده اند، باور نكردنی می باشد. اما این سبك زندگی مرفه در آمریكای شمالی با دریافت وام تحقق یافته است و موعد بازپرداخت صورتحساب ها نزدیك می باشد.اگر ایالات متحده راهی را برای پرداخت دیون خود پیدا نكند، پیامدهای آن فراتر از مرزهای ملی رفته و موجب مصایب اقتصادی در دیگر نقاط خواهد شد. در واقع رفاه ملی كشور كانادا متكی به تجارت با ایالات متحده است و در صورت بروز یك شوك مالی در جنوب مرزهای كانادا، همه مناطق یا صنایع این كشور تحت الشعاع قرار خواهند گرفت.احتمال بروز چنین بحرانی باعث شده كه والكر هر روز به این اداره بیاید. بر سر در اداره او، این عبارت حك شده است: «صداقت، مسئولیت پذیری و اعتبار.» او امیدوار است در نهایت شخصی به این عبارت گوش فرا داده و چالش موجود را بپذیرد. (قبل از آن كه خیلی دیر شود.) او می گوید: «هرچه زودتر این بحران را حل و فصل كنیم بهتر خواهد بود. دیون پشت دیون وضعیت بدی را به وجود آورده است. ما باید فكر كنیم كه چگونه می توانیم این دیون را پرداخت كرده و كسری بودجه را جبران كنیم.» چگونه چنین وضعیت اسفباری برای آمریكا به وجود آمد؟ بوش در ماه ژانویه سال ۲۰۰۱ ریاست جمهوری ملت آمریكا را در حالی بر عهده گرفت كه وضعیت اقتصادی ایده آلی، به خاطر رشد بالای اقتصادی و بازار سهام پررونق به وجود آمده بود.همان ماه، اداره بودجه كنگره اعلان كرد دولت فدرال می تواند انتظار ۶/۵ تریلیون دلار مازاد بودجه را طی ۱۰ سال آینده داشته باشد. سؤال كلیدی سیاسی آن روز این بود كه چگونه باید این ثروت بادآورده را خرج كرد.
گروه بوش مصمم بود كه با كاهش گسترده مالیاتها، پول را به رأی دهندگان بازگرداند. آنچه جهان نمی دانست این بود كه مازاد درآمد فوق تا حدود زیادی توهم برانگیز بوده و پیامد دفترداری غلط و نادرست این چشم انداز ایده ال در واقع ناشی از فروض اشتباه بود. بالاخص یكی از این فروض این بود كه اكثر هزینه های دولت طی دهه آینده فراتر از نرخ تورم نمی رود.با وجودی كه مابقی نظام اقتصادی و درآمدهای مالیاتی ظاهراً رشد بسیار سریع تری را تجربه می كردند. یكی از استادان رشته اقتصاد در دانشگاه بوستون كه منتقد جدی برنامه های بودجه ایالات متحده هم به حساب می آید. آقای لورانس كاتلیكوف مقاله ای را در آن سال منتشر كرده و توجه همگان را به رویای مالی CBO (اداره بودجه كنگره) جلب كرد.
اما یك دست صدا ندارد و فقط تعداد معدودی در كنگره به این مقاله گوش فرا دادند. دستور كار «كاهش مالیاتها» سرلوحه كنگره قرار گرفته بود و به هیچ وجه نمی شد این روند را متوقف ساخت.
اداره بودجه كنگره و دیگر سازمانها یكی بعد از دیگری مازاد درآمد واقع بینانه تری را مطرح كردند كه ۲/۲ تریلیون دلار بود. (۶۰ درصد كمتر از رقم اولیه). بوش به تدریج قوانین مالیاتی را یكی بعد از دیگری حذف كرد. این قوانین از مالیات ازدواج گرفته تا نرخ مالیات درآمدهای شخصی، سرمایه و سود سهام را در برمی گرفتند.
مركز اولویتهای بودجه و سیاستگذاری كه یك مؤسسه تحقیقاتی در واشنگتن است برآورد كرد كه طی سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۴ درآمدهای مالیاتی دولت فدرال، ۶۰۰ میلیارد دلار كاهش یافت. اكثر موارد كاهش مالیات تاكنون به صورت موقت بوده اند، اما جمهوری خواهان به طور وضوح اعلان كرده اند كه به دنبال دائمی كردن این كاهش مالیاتها تا خاتمه دوره كنونی ریاست جمهوری بوش، می باشند.در گیر و دار كاهش مالیاتها و ۹ ماه بعداز آغاز دوره اول ریاست جمهوری بوش حادثه ۱۱ سپتامبر رخ داد. هراس از حملات تروریستی، افكار عمومی مردم آمریكا را در قبال امنیت و دفاع از كشور یك شبه متحول كرد. طی چند ماه بعد ارتش ایالات متحده به افغانستان اعزام شده و به حمله به اردوگاه های تروریستی و سرنگونی رژیم طالبان دست زدند. از آنجا لشگركشی آمریكا به عراق صورت گرفت. طی سالیان ۲۰۰۱ تا ،۲۰۰۴ بودجه سالانه پنتاگون و بودجه لازم برای تأمین امنیت داخلی آمریكا ۱/۸۷ میلیارد دلار افزایش یافت كه بالغ بر افزایشی ۵/۲۷ درصدی طی ۴ سال می باشد. طی این فرایند، مازاد بودجه ۱۲۸ میلیارد دلاری در سال ۲۰۰۱ جای خود را به كسری بودجه ۴۱۲ میلیارد دلاری در سال گذشته داد كه بیشترین كسری بودجه سالانه در تاریخ ایالات متحده به حساب می آید.اما این فقط یك عارضه معضل مالی بسیار گسترده تری بود. ایالات متحده طی سه سال آینده تحولات جمعیت شناسی وسیعی را تجربه خواهد كرد و متولدین بعد از جنگ جهانی دوم به بازنشستگان حقوق بگیر تبدیل می گردند. با این وضع، مخارج و هزینه های برنامه های اجتماعی و مراقبت پزشكی به شدت افزایش خواهند یافت.به گفته جاش بیونز كه اقتصاد دان مؤسسه سیاست اقتصادی در واشنگتن است: «كسری بودجه امروز مشكل اساسی نیست. اما اگر بوش كاهش مالیاتها را دایمی بكند. باید انتظار كسری بودجه نجومی را داشت.» مشكل تا چه حد جدی است؟
یك تریلیون عدد بزرگی است. اكثر مردم می دانند كه یك تریلیون هزار میلیارد است (با ۱۲ صفر) اما با این وجود تجسم ارزش آن به آسانی میسر نیست. بگذارید بدین نحو موضوع را شرح دهیم: یك تریلیون دلار آمریكا، دربرگیرنده تمام ابعاد نظام اقتصادی كاناداست. ۶ شركت بزرگ نفتی جهان، در سال ۲۰۰۴ درآمدی كمتر از یك تریلیون دلار داشتند.
اگر شما یك تریلیون دلار را در قالب اسكناسهای ۱۰۰۰ دلاری روی هم قرار دهید. ارتفاعی بالغ بر ۱۰۹ كیلومتر خواهد داشت. دیون ایالات متحده بعد از ماه فوریه، بالغ بر ۷/۷ تریلیون دلار شدند و امسال آمریكا كسری بودجه بی سابقه دیگری بالغ بر ۴۲۷ میلیارد دلار دارد كه معادل با ۲/۱ میلیارد دلار در روز است. با توجه به نرخ بهره پایین، هزینه استقراض این وجوه نسبتاً اندك مانده و بالغ بر حدود ۶/۸ درصد از بودجه فدرال در سال ۲۰۰۵ خواهد شد.
اما با افزایش نرخ بهره، هزینه استقراض هم افزایش می یابد. براساس برآوردهای كاخ سفید، این هزینه های سالانه تا سال ۲۰۱۰ بالغ بر ۳۱۴ میلیارد دلار می شوند. اما موارد فوق الذكر هنوز هم قادر به تصویر كشیدن وضعیت اسفبار مالی آمریكا نیستند. ازیك طرف، برآوردهای كنونی بودجه، هزینه های اردوهای نظامی آمریكا در عراق و افغانستان را شامل نمی شوند. این اردوهای نظامی مخارج ۸۰ میلیارد دلاری مضاعفی طی سال آینده خواهند داشت. این برآوردها هزینه های مرتبط با برنامه بوش برای اصلاح نظام تأمین اجتماعی را هم نادیده گرفته اند.بر پایه این برنامه، مردم می توانند سهم مالیات خود را به حساب های شخصی بازنشستگی خود واریز نمایند. تحقق این برنامه، مستلزم استقراض مضاعف ۱ تا ۲ تریلیون دلاری توسط دولت آمریكا طی دهه آینده است اما بوش وعده داده كه تا سال ،۲۰۱۰ كسری بودجه كنونی را به نصف تقلیل بدهد، اما آن استراتژی وعده های او برای دایمی كردن كاهش موقتی مالیاتها را لحاظ نكرده است.

منبع : خبرگزاری جمهوری اسلامی ـ ایرنا