زندگی طبیعی با آسم

در اكثر موارد سن شیوع آسم در دوران كودكی و سن زیر پنج سال است و این بیماری به صورت مزمن همراه با بیمار می ماند و اثرات خود را بر جنبه های مختلف زندگی خصوصاً در سنین جوانی باقی می گذارد. نامگذاری روز ۱۴ اردیبهشت به نام روز آسم و آلرژی بهانه ای بود تا بار دیگر به بیماران آسمی و خانواده هایشان بگوییم، چگونه می توانیم آسم را كنترل كنیم.
•آسم چیست
بیماری آسم در واقع نوعی افزایش پاسخ راه های هوایی به محرك های مختلف است. در واقع افزایش تحریك پذیری و حساسیت مجاری هوایی به محرك های داخلی و خارجی سبب ایجاد التهاب در راه های هوایی می شود كه به صورت انقباض و تنگی گسترده مجاری هوایی تظاهر می كند و در این حالت است كه بیمار به دلیل تنگی شدید راه های هوایی دچار تنگی نفس و سرفه می شود.
•علائم بیماری آسم به چه شكلی بروز می یابد
آسم یك بیماری دوره ای است و بیماران خصوصاً افراد جوان و كودكان ممكن است در هنگام معاینه هیچ گونه نشانه غیرعادی نداشته باشند. بیماران در فواصل بین حملات حاد آسم بدون علامت هستند. در حمله حاد آسم علائم به صورت تنگی نفس، خس خس سینه و سرفه بروز می كند. اما در كل علائم آسم خصوصاً در كودكان بسیار متفاوت است به گونه ای كه در بعضی از موارد مادر كودك آسمی فقط متوجه ضعف عمومی، خستگی و خمودگی و كاهش فعالیت كودك خود می شود. سرفه در بچه ها ممكن است تنها علامت باشد.
اما از علائم مزمن آسم سرفه های خشك پشت سر هم و متناوب است. تقریباً تمام بیماران آسمی، شب ها بدحال تر می شوند و بسیاری از بیماران صبح ها پس از خواب شبانه هنگام نفس كشیدن احساس سختی و فشار روی قفسه سینه دارند.
•چه عواملی در بروز حمله آسم موثرند
در بیشتر از ۵۰ درصد بیماران مبتلا به آسم خصوصاً كودكان سابقه شخصی یا خانوادگی آلرژی مانند آب ریزش بینی، كهیر و اگزما و یا آلرژی های غذایی وجود دارد. در آسم آلرژیك مواد آلرژن یا حساسیت زا مانند گرده گیاهان، اجزای حیوانی مثل مو، پر، پشم، گرد و غبار خانگی و قارچ ها سبب افزایش شدت بیماری می شوند. بنابراین در مورد بیمارانی كه زمینه آلرژی دارند باید تا سر حد امكان رویارویی با مواد حساسیت زا را كاهش داد. وجود حیوانات خانگی، سوسك، كپك، مو، پشم و پر حیوانات در محیط زندگی در بروز حملات آسم موثر است. محیط زندگی باید كاملاً تمیز و عاری از هرگونه گردوغباری باشد. در واقع در گرد و خاك های خانگی، لای پرز های فرش و موكت بندپایان بسیار كوچكی وجود دارند كه به آنها «مایت» گفته می شود. مایت ها با چشم غیرمسلح دیده نمی شوند و به صورت انگل در محیط زندگی انسانی و حیوانی زندگی می كنند. ورود مایت ها به دستگاه تنفس سبب بروز و افزایش شدت بیماری آسم می شود. پس لازم است كه برای كاهش و كنترل حملات آسم محیط زندگی بیماران را تا جایی كه ممكن است از عوامل خطرآفرین و حساسیت زا پاكسازی كنیم.
آسم غیرآلرژیك ممكن است ناشی از حساسیت به دارو ها مثل آسپرین و دارو های مشابه و یا ناشی از عوامل شغلی و یا عفونت های دستگاه تنفسی باشد.
در فصول سرد سال با افزایش عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی چه از نوع ویروسی و چه باكتریایی علائم بیماری آسم شدیدتر می شود. از این رو برای پیشگیری از ابتلا به عفونت های تنفسی برای كودكان آسمی واكسن آنفولانزا توصیه می شود.
ورزش و فعالیت، خنده، هوای سرد و خشك، بوی قوی و محرك هایی مثل دود سیگار و تنباكو، رنگ و بخارات شیمیایی و حتی استرس های روحی _ روانی مانند ترس، اضطراب و عصبانیت نیز بیماری آسم را شدیدتر می كند.
•برای كاهش حملات آسم چه كنیم
آگاه بودن بیماران آسمی با سرشت بیماری آسم، استفاده صحیح از درمان ها و پرهیز جدی از مواد حساسیت زا با تغییر زندگی و پاكسازی محیط زندگی و شناخت عوامل تشدید كننده بیماری همه و همه در كنترل و پیشگیری از بروز حملات آسم بسیار موثر است.
آسم هرگز به طور كامل قابل علاج نیست و معمولاً درمان و اداره طولانی مدت برای كنترل آن نیاز است.
یكی از راه های درمان بیماری آسم استفاده از اسپری های استنشاقی است كه معمولاً توسط بیماران ترجیح داده می شود. سالبوتامول و تربوتالین از جمله اسپری هایی هستند كه به طور شایع نسخه می شوند. اما یكی از علل اصلی عدم پاسخ ایده آل به این دارو های استنشاقی استفاده نادرست از آنها است و بایستی طرز صحیح استفاده از آنها به بیماران آموزش داده شود:
۱- قوطی را هم دمای بدن گرم كنید و چند ثانیه تكان دهید. ۲- درپوش را برداشته و یك بازدم متوسط انجام دهید. ۳- انگشت سبابه را در ته قوطی و انگشت شست همان دست را در پایین قوطی قرار دهید. ۴- قوطی را عمودی نگه داشته و دهانه قوطی را كمی داخل دهان كنید و شروع به دم آهسته كنید.۵- پس از شروع دم، دو انگشت را كمی فشار دهید تا دارو آزاد شود آن گاه قوطی را كنار برده، دم را كامل كرده و ۴ تا ۱۰ ثانیه نفس خود را نگه دارید.
بچه ها ممكن است تنها علامت باشد.
اما از علائم مزمن آسم سرفه های خشك پشت سر هم و متناوب است. تقریباً تمام بیماران آسمی، شب ها بدحال تر می شوند و بسیاری از بیماران صبح ها پس از خواب شبانه هنگام نفس كشیدن احساس سختی و فشار روی قفسه سینه دارند.
•چه عواملی در بروز حمله آسم موثرند
در بیشتر از ۵۰ درصد بیماران مبتلا به آسم خصوصاً كودكان سابقه شخصی یا خانوادگی آلرژی مانند آب ریزش بینی، كهیر و اگزما و یا آلرژی های غذایی وجود دارد. در آسم آلرژیك مواد آلرژن یا حساسیت زا مانند گرده گیاهان، اجزای حیوانی مثل مو، پر، پشم، گرد و غبار خانگی و قارچ ها سبب افزایش شدت بیماری می شوند. بنابراین در مورد بیمارانی كه زمینه آلرژی دارند باید تا سر حد امكان رویارویی با مواد حساسیت زا را كاهش داد. وجود حیوانات خانگی، سوسك، كپك، مو، پشم و پر حیوانات در محیط زندگی در بروز حملات آسم موثر است. محیط زندگی باید كاملاً تمیز و عاری از هرگونه گردوغباری باشد. در واقع در گرد و خاك های خانگی، لای پرز های فرش و موكت بندپایان بسیار كوچكی وجود دارند كه به آنها «مایت» گفته می شود. مایت ها با چشم غیرمسلح دیده نمی شوند و به صورت انگل در محیط زندگی انسانی و حیوانی زندگی می كنند. ورود مایت ها به دستگاه تنفس سبب بروز و افزایش شدت بیماری آسم می شود. پس لازم است كه برای كاهش و كنترل حملات آسم محیط زندگی بیماران را تا جایی كه ممكن است از عوامل خطرآفرین و حساسیت زا پاكسازی كنیم.
آسم غیرآلرژیك ممكن است ناشی از حساسیت به دارو ها مثل آسپرین و دارو های مشابه و یا ناشی از عوامل شغلی و یا عفونت های دستگاه تنفسی باشد.
در فصول سرد سال با افزایش عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی چه از نوع ویروسی و چه باكتریایی علائم بیماری آسم شدیدتر می شود. از این رو برای پیشگیری از ابتلا به عفونت های تنفسی برای كودكان آسمی واكسن آنفولانزا توصیه می شود.
ورزش و فعالیت، خنده، هوای سرد و خشك، بوی قوی و محرك هایی مثل دود سیگار و تنباكو، رنگ و بخارات شیمیایی و حتی استرس های روحی _ روانی مانند ترس، اضطراب و عصبانیت نیز بیماری آسم را شدیدتر می كند.
•برای كاهش حملات آسم چه كنیم
آگاه بودن بیماران آسمی با سرشت بیماری آسم، استفاده صحیح از درمان ها و پرهیز جدی از مواد حساسیت زا با تغییر زندگی و پاكسازی محیط زندگی و شناخت عوامل تشدید كننده بیماری همه و همه در كنترل و پیشگیری از بروز حملات آسم بسیار موثر است.
آسم هرگز به طور كامل قابل علاج نیست و معمولاً درمان و اداره طولانی مدت برای كنترل آن نیاز است.
یكی از راه های درمان بیماری آسم استفاده از اسپری های استنشاقی است كه معمولاً توسط بیماران ترجیح داده می شود. سالبوتامول و تربوتالین از جمله اسپری هایی هستند كه به طور شایع نسخه می شوند. اما یكی از علل اصلی عدم پاسخ ایده آل به این دارو های استنشاقی استفاده نادرست از آنها است و بایستی طرز صحیح استفاده از آنها به بیماران آموزش داده شود:
۱- قوطی را هم دمای بدن گرم كنید و چند ثانیه تكان دهید. ۲- درپوش را برداشته و یك بازدم متوسط انجام دهید. ۳- انگشت سبابه را در ته قوطی و انگشت شست همان دست را در پایین قوطی قرار دهید. ۴- قوطی را عمودی نگه داشته و دهانه قوطی را كمی داخل دهان كنید و شروع به دم آهسته كنید.۵- پس از شروع دم، دو انگشت را كمی فشار دهید تا دارو آزاد شود آن گاه قوطی را كنار برده، دم را كامل كرده و ۴ تا ۱۰ ثانیه نفس خود را نگه دارید.

منبع : باشگاه اندیشه