پاریس، کهن شهر گل های افسانه ای

پاریس بزرگ و زیبا سالانه پذیرای تعداد زیادی توریست خارجی است كه به منظور دیدن آثار تاریخی به این شهر سفر می كنند.
به رغم وسعت و جمعیت زیاد، پاریس بزرگ از یكی از بهترین سیستم های حمل و نقل در سراسر جهان برخوردار است. این در حالی است كه این شهر دارای ۸۰ موزه و در حدود ۲۰۰ گالری هنری است كه در نقاط مختلف شهر واقع شده اند و جهانگردان برای بازدید از این مراكز ناگزیر به استفاده از مترو هستند؛ مترویی كه خود به لحاظ تاریخی بودن از جذابیت خاصی برخوردار بوده و در روند جابه جایی شهروندان پاریسی بسیار موثر است.
در كنار تسهیلات موجود در پاریس، كارت هایی از سوی شهرداری به مردم ارائه می شود كه با در دست داشتن آنها، علاقه مندان به مراكز فرهنگی می توانند از ۶۰ حوزه جذاب و دیدنی شهر بازدید كنند. این تسهیلات موجب شده اند تا شهروندان با فراغ خاطر از جذابیت های پاریس لذت ببرند. یكی از مسیرهای دسترسی به مراكز تاریخی، فرهنگی پاریس، بزرگراه هایی هستند كه به مثابه یك كمربند بزرگ، شهر را احاطه كرده اند. جاده كمربندی كه پاریس قدیم را در بر می گیرد، در محل برج و باروهای قدیم شهر – كه تا اواخر قرن نوزدهم نیز وجود داشتند – احداث شده و از طریق آن می توان به سهولت به تمام نقاط دیدنی شهر دسترسی پیدا كرد.
كمربندی های پاریس در واقع شهر تاریخی را از شهر مدرن پاریس جدا كرده اند، در حالی كه صنایع بزرگ و مناطق مسكونی جدید در حومه شهر قرار دارند، شهر قدیم همچنان هویت تاریخی خود را حفظ كرده است. از همین رو است كه در مركز پاریس می توان آثار معماری متعدد به جا مانده از دوران مختلف تاریخی را مشاهده كرد.
پاریسی های اولیه
قدیمی ترین محله پاریس كه در جزیره ای به نام ایل دولاسیته (Ile-dela-cite) در مركز رودخانه سن واقع شده است، محلی است كه قوم پاریسی – یك قبیله سلتی – برای اولین بار در قرن سوم پیش از میلاد برای سكونت خود برگزید. به سبب موقعیت مناسب دفاعی رودخانه در برابر اقوام مهاجم، قوم پاریسی توانست سیطره خویش را بر مناطق اطراف سن به مدت چند قرن حفظ كند، اما در سال ۵۲ پیش از میلاد، لژیون های رومی تحت فرمان ژولیوس سزار، قوم پاریسی را شكست داده و از آن مناطق بیرون راندند.
پاریس در تونل زمان
با گذشت قرون متعدد جزیره پاریسی نیز دچار تحولات زیادی از نظر شهرنشینی و معماری شد و بناهای تاریخی متعددی در آن ساخته شد كه از جمله مشهورترین آنها می توان به كلیسای نوتردام دوپاری – كه بتازگی مورد بازسازی قرار گرفته و غبارهای دوران انقلاب كبیر فرانسه از آن زوده شده است – اشاره كرد.
در كنار این كلیسا محوطه باستانشناسی قرار دارد كه تنها یادگار دوران پاریسی های اولیه است كه توسط روس های مهاجر از سكونتگاه خویش بی رحمانه به بیرون رانده شدند.
اما چه بر سر رومی ها یا به عبارتی بهتر، گالو-رومی ها آمد؟
این قوم جدید كه از اختلاط رومی های فاتح با گل های شكست خورده پدید آمده بود، پس از مدتی سكونت در جزیره پاریسی، این جزیره را به سمت بستر سمت چپ رودخانه – Rive Gauche – ترك كرد.
گالورومی ها پس از این جابه جایی در كارتیه لاتن – محل تلاقی بلوارهای سن میشل و سن ژرمن كه از قرن نوزدهم از پاتوق های اصلی دانشجویان بود – سكنی گزیدند و در واقع نام كارتیه لاتن از زمان سكونت رومی ها بر این محله اطلاق شد. با این وجود رومی ها از نظر فرهنگی تاثیر چندانی بر این محل نگذاشتند و تنها از قرن سیزدهم میلادی بود كه با انتقال دانشگاه پاریس، كارتیه لاتن – كه دیگر محله ای از محلات شهر پاریس تلقی می شد – وجهه خاصی در افواه مردم پیدا كرد. در آن زمان ۱۰ هزار دانشجو در دانشگاه پاریس درس می خواندند كه وجه اشتراكشان فراگیری علوم متداول زمانه به زبان لاتین بود.
امروز نیز كارتیه لاتن از مراكز بزرگ دانشگاهی فرانسه و جهان محسوب می شود. البته این مركز فرهنگی شهرت كنونی خود را بیشتر مدیون دانشگاه سوربن است كه از بدو تاسیس، دانشجویان زیادی در آن به تحصیل علم پرداختند و حاصل عملكرد آن پرورش دانشمندان بسیاری است كه طی تاریخ معاصر به بشریت در عرصه های علمی خدمات شایان توجهی ارائه دادند.
كتاب فروشی ها نیز در این محله همانند كتابفروشی های روبه روی دانشگاه تهران، كتاب ها و مقالات علمی زیادی را جهت استفاده دانشجویان مشتاق به فروش می رسانند. یكی دیگر از مناطق دیدنی پاریس، موزه اورسی است كه تاسیس آن هم ریشه در تاریخی بس طولانی دارد. این موزه پیش از این تحت عنوان كاخ اورسی مورد استفاده سلاطین فرانسوی بود، اما با شكست ناپلئون سوم، امپراتور فرانسویان، در برابر نیروهای منسجم پروسی در سال ۱۸۷۰ و روی كار آمدن دولت انقلابی با گرایش های كمونیستی در فرانسه، این كاخ نیز در پی اقدامات نسنجیده پیروان ماركس ویران شد. با این حال جمهوریخواهان بیكار ننشسته و با كمك سلطنت طلبان، پاریس را به تصرف خویش درآوردند تا عصر جدیدی از تاریخ این كهن شهر آغاز شود و بناها و آثار تاریخی پاریس از تعدی و تجاوز در امان بمانند.
این كاخ پس از بازسازی مجدد، به عنوان یكی از ایستگاه های اصلی ترن پاریس مورد استفاده قرار گرفت، اما با تغییرات ایجادشده در خطوط راه آهن منشعب از پاریس، این ایستگاه نیز به پایان عمر
خود نزدیك شد و در سال ۱۹۷۷ به دستور كمیته وزرا تبدیل به موزه شد.در این موزه كلكسیون بی نظیری از آثار هنرمندان قرون ۱۹ و ۲۰ نگهداری می شود.سایر بناهای دیدنی و تاریخی كه در كرانه چپ رودخانه سن بنا شده اند و هركدام یادآور بخشی از تاریخ فرانسه هستند، عبارتند از: پانتئون (بنایی كه مشاهیر و بزرگان در آن مدفون شده اند)، باغ و كاخ لوكزامبورگ، هتل دانوالید، بنایی كه به فرمان لویی چهاردهم به منظور مداوای معلولان جنگی ساخته شد و قبر ناپلئون بناپارت، امپراتور فرانسویان در آن قرار دارد.اما در كرانه راست رودخانه سن، برج ایفل چشم هر بیننده ای را خیره می كند.ساخت این برج عظیم فولادی از سال ۱۸۸۷ تحت نظارت مهندس گوستاو ایفل آغاز شد و در ماه مارس ۱۸۸۹ رسما افتتاح شد.
در نمایشگاه بین المللی سال ۱۹۰۰، این برج جلوه ویژه ای به شهر پاریس بخشید و به اعتبار پایتخت گل ها نزد جهانیان بیش از پیش افزود. ارتفاع این بنا از سطح زمین تا آخرین نقطه آن ۳۰۰ متر و وزن آن ۱۰ هزار تن است و تماما از فلز ساخته شده است. لازم به ذكر است كه با ورود جعبه جادویی به منازل فرانسویان در سال ۱۹۵۴ به منظور تغییر كاربری در برج ایفل و تبدیل آن به یك مركز بزرگ ارتباطی به ارتفاع آن افزوده شد. اكنون برج ایفل با تغییرات لحاظ شده، دارای ۷۵/۳۲۰ متر ارتفاع است.به موازات رود سن و در نزدیكی برج ایفل نیز مجموعه ای از موزه ها و گالری های مشهور پاریس موسوم به تروكادرسو قرار دارند كه علاوه بر كاربری فرهنگی، از محل های عمده تجمع پاریسی ها محسوب می شوند.
به فاصله اندكی در سمت شمال این مجموعه، میدان شارل دوگل قرار دارد كه نزد پاریسی ها با نام اتوال معروف است. البته جهانگردان خارجی به سبب قرار داشتن طاق نصرت در مركز این میدان آن را تحت عنوان میدان طاق نصرت (Arcde Triomph) می نامند.از دیگر آثار مهم معماری و شهرسازی كه در كرانه راست رودخانه سن واقع شده اند، می توان به خیابان تاریخی شانزه لیزه اشاره كرد كه مستقیما از میدان طاق نصرت منشعب شده كه كاخ الیزه (محل اقامت رئیس جمهور فرانسه) نیز در آن قرار دارد. شهرت این خیابان بیشتر به دلیل قرار داشتن كافه های زیبا، گالری های تجاری و مغازه های لوكس و مجلل در دو طرف آن است.
البته با اضافه شدن دفاتر خدمات هوایی و رستوران های غذای آماده (Fast Food) به جذابیت های این خیابان زیبا بیش از گذشته افزوده شده است.این خیابان در نهایت به میدان معروف كنگورد، باغ های تویلری و كاخ و موزه لوور ختم می شود.
كاخ قدیمی لوور پس از بازسازی، تغییر كاربری داده و به موزه ای دربرگیرنده جذاب ترین آثار هنری بدل شده است. اما در سالهای اخیر و با قرار گرفتن یك هرم شیشه ای بر فراز یكی از ورودی های جدید این موزه، كاخ لوور به زعم بسیاری از معماران، جلوه ای متناقض یافته است. این هرم كه از الحاقات جدید محسوب می شود، از ۶۷۳ قطعه شیشه ساخته شده است و در واقع بیانگر تضادهای موجود میان ساختمان های پاریس مدرن با ابنیه پارس كهن است و نشان از آن دارد كه كهن شهر گل ها نیز از تعدی و تجاوز مدرنیته در امان نمانده است.به هر تقدیر پاریس، امروزه نیز از زیباترین شهرهای جهان و به قولی عروس شهرهای اروپایی محسوب می شود و تغییراتی اینچنین از جذابیت های این شهر تاریخی ذره ای نخواهند كاست.

منبع: Expedia Travel-world Guide
آرش نهاوندی

منبع : روزنامه همشهری