چه کسی اینترنت را سانسور می‌کند و چرا؟

این مقاله به بررسی اجمالی سانسور اینترنت در سراسر جهان پرداخته و خلاصه‌ای از یافته‌ها در مورد اشخاصی که اینترنت را سانسور می‌کنند، علت و چرایی این کار را ارائه می‌کند. مقاله یاد شده با نتیجه‌گیری در مورد چگونگی تاثیر این پدیده بر آزادی و آزادی خواهان به پایان می‌رسد.تمامی مللی که به دنبال مشارکت در اقتصاد جهانی هستند، امروزه به اینترنت به عنوان منبع فرصت‌های تجاری توجه دارند. هرچند شبکه ابزاری مناسب برای پیشرفت اقتصادی است؛ اما تهدیدی برای افرادی است که نمی‌خواهند کنترل خود بر جریان اطلاعات را از دست دهند. آنان این جریان را از طریق رسانه‌های ارتباطی سنتی تا کنون تحت کنترل داشته‌اند. در نتیجه هرچه تعداد کشورهای متصل به اینترنت افزایش می‌یابد، موارد سانسور اینترنت هم بیشتر می‌شود.
اینترنت؛ به خودی خود موجب توجه به این مسئله شده است، زیرا ارتباط بین مرزها را تسهیل کرده و ائتلاف سازی در میان گروه‌های دارای منافع مشابه را تقویت می‌کند. تعداد زیادی از سازمان‌های بین‌المللی، از اروپا تا آسیا که به حفظ آزادی‌های ملی در شبکه علاقه‌مند هستندبه تازگی ضد حمله‌ای را تحت عنوان پیکار جهانی برای آزادی در اینترنت (GILC) به راه انداخته‌اند. این سازمان حمایتی گزارشی را در سال ۱۹۹۸ منتشر کرده که عنوان آن این است: «بی‌اعتنا به مرزها: حفظ حقوق بشر برای آزادی بیان در اینترنت جهانی. » با نقل بخشی از اعلامیه جهانی حقوق بشر «همگان از حق آزادی عقیده و بیان برخوردارند. این حق شامل آزادی برخورداری از عقیده بدون دخالت دیگران است و هر فرد می‌تواند به دنبال دریافت و برخورداری از اطلاعات و عقاید از طریق هر رسانه‌ای و صرفنظر از مرزبندی‌ها باشد.»در این گزارش آمده است: برای اولین بار از زمان اعلام بیانیه حقوق بشر در سال ۱۹۴۸، شهروندان جهان واقعا از توانایی اعمال این حق در سطح جهان برخوردارند. بدون آن که با مرزبندی مواجه شوند. با ظهور اینترنت، روش‌های دسترسی و اشاعه اطلاعات به نحوی اساسی تغییر کرده است و این امر پیامدهای عمیقی برای افراد، جامعه مدنی و دولت‌ها در پی دارد.
به دنبال تاسیس کمیته دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان توسط فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و نهادهای کتابخانه‌ای (IFLA)، اعلامیه جهانی حقوق بشر در کنفرانس سال ۱۹۹۵ این گروه در استانبول به تایید رسید. در گزارش کمیته برای اجلاس کپنهاک به «نقض فزاینده آزادی بیان و جریان آزاد اطلاعات در بسیاری از نقاط جهان و محدودیت حاصل از آن بر توانایی کتابخانه‌ها و کتابداران برای برآورده کردن نیازها و منافع کاربران» اشاره شده بود.
در این گزارش به اینترنت به عنوان هدف خاص سانسورها اشاره نشده بود؛ اما اصول موجود در آن به طور قطع در این مورد هم کاربرد دارد. مخصوصا که کتابخانه‌های بیشتری در جهان هر روز به نقطه‌ای برای دسترسی شهروندان به اینترنت مبدل می‌شوند.
سانسور اینترنت در اقصی نقاط جهان
هرچند هنوز کتابخانه‌های زیادی در جهان به اینترنت متصل نیستند؛ اما تعداد بیشتری از آنها به زیرساخت‌های جهانی مخابراتی مجهز می‌شوند. مزایای دسترسی به اطلاعات بیش از وجوه نامطلوب دسترسی به اینترنت است.همانطور که دادستان ایالات متحده می‌گوید: آنانی که مدافع استقلال ما هستند، می‌دانند که صیانت از دستور صادر شده صرفا از طریق ترس از مجازات حاصل از تخلف ممکن نیست.این کار از آن جهت خطرناک است که تفکر، امید و تصورات را تضعیف می‌کند. ترس از مجازات موجب سرکوب و واپس‌زدگی است که آن هم عامل نفرت و نفرت عامل تهدید دولت با ثبات است. لذا امنیت در صورتی حاصل می‌شود که فرصت بحث آزادانه در مورد نارضایتی‌های احتمالی و راه‌های چاره وجود داشته باشد و اما کتابداران در صورت اتصال کتابخانه‌ها به اینترنت با چه مشکلاتی مواجه می‌شوند؟
در ادامه این بحث ما صرفا نمونه‌هایی را از سانسورهای معمول ذکر می‌کنیم که به ترتیب حروف الفبای کشورهای مختلف مرتب شده است.
مقامات رسانه‌ای استرالیا(Australia) مقرراتی را در مورد «مطالب دارای مشکل» وضع کرده‌اند و آن را برای درجه‌بندی محتویات و فیلتر کردن به کار می‌برند. این کار از سوی انجمن‌ کتابخانه‌های آمریکا «برچسب زنی» نامیده می‌شود که معادل سانسور است.
در بلاروس (Belarus) ، دولت کنترل موثری بر استفاده از اینترنت دارد، زیرا تمامی جریان‌های اطلاعات از سوی دولت کنترل می‌شوند. تمامی مودم‌ها باید توسط دولت و با پرداخت هزینه تایید شوند.
کمیسیون رادیو و مخابرات کانادا(Canada) در صدد قانونگذاری به اینترنت است. گروه‌های نگران هرزه‌نگاری از این ایده استقبال کرده‌اند.
چین (China) در اواخر سال ۱۹۹۷ در این مورد قانونگذاری کرد، سانسور اینترنت در چین شامل موارد زیر است:
افترا به دولت - عبارتی که به گفته ناظران برای تعقیب و زندانی کردن ناراضیان به کار می‌رود- یا تلاش برای تفرقه‌اکنی در بین ملت، منظور دیدگاه‌هایی است که به دنبال جدا سازی برخی مناطق یا استقلال تایوان هستند این قوانین حاوی تعاریف دقیق از جرائم رایانه‌ای در چین است، مانع مشاهده یا توزیع مطالب هرزه‌نگارانه، تولید ویروس‌های کامپیوتر و هک کردن کامپیوتری در قوانین جدید همچنین از کاربران خواسته شده که برای دستگیری خاطیان به دولت کمک کنند. دولت چین با صدور مجوز درصدد محدود کردن ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت است و سایت‌های مخرب مانند سایت‌های ناراضیان، آژانس‌های خبری غربی و هرزه‌نگاری را بلوکه می‌کند. چندی قبل اعلام شد که چین با همکاری شرکت AOL و نت اسکیپ، یک مرورگر چینی تولید کرده که سایت‌ها را درجه‌بندی می‌کند و از طریق سرورهای تحت کنترل در دولت در ۱۰ شهر سایت‌ها را فیلتر می‌کند تا از ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی حفاظت کند. چین به دنبال مقابله با قمار، هرزه‌نگاری و مطالب حساس سیاسی است.

منبع : روزنامه وطن امروز