تنیدگی را از خود دور کنید

بانی استریچ، مردی كه شغل و سمت عالی وی سرانجام به بیماری قلبی او منجر شد، چنین می نویسد: «هیچ چیز ارزش زندگیتان را ندارد، حتی شغلتان!»با نگاهی به عكسهای عصبی و رنگ پریده تونی بلر، نخست وزیر بریتانیا در روزنامه ها، با صدای بلند می گویم: «اگر بر زندگی خود ارج می نهی، حرفه خود را ترك كن.» گفته های پزشكان مبنی بر وخیم نبودن شرایط جسمانی او و این كه بیماری قلبی وی زندگی اش را تهدید نمی كند از نظر من اهمیت چندانی ندارد.
تونی بلر ممكن است فرد سالمی باشد كه تغذیه مناسبی دارد و در استعمال دخانیات زیاده روی نمی كند، اما تحت فشار شدید قرار دارد و در این مورد به وی هشدار داده شده است. شاید اگر مشابه حادثه ای كه برای من رخ داد برای شما نیز رخ دهد، به همه دارایی خود به جز شلغتان قانع خواهید بود! من متقاعد هستم كه استرس(فشار روانی) حاصل از حرفه و مقام بلند پایه من به عنوان یك سرمایه گذار موفق نقش بسیار بزرگی در آگاه كردن من از خطر داشت و اكنون دیدگاه خود را نسبت به زندگی به طور كامل تغییر داده ام. كار كردن سخت در شرایطی كه تحت فشار روانی قرار دارید مشكل آفرین است. مطمئن هستم كه تونی بلر نیز مانند بسیاری از مردان دیگر خود را فردی كاملاً سالم فرض می كند. اما دستگاه اصلی كه در ادامه زندگی ما نقش دارد و چگونگی مواظبت از آن را به فراموشی سپرده ایم و گمان می كنیم كه شكست ناپذیر هستیم و هیچ حادثه ای برای ما رخ نخواهد داد.
فعالیت مخاطره آمیز
چهل ساله هستم. بیماری قلبی ام از پنج ماه پیش آغاز شد. پیش از آن در شغل خود ریسك های بزرگی می كردم و به اصطلاح لقمه های بزرگ تر از دهان برمی داشتم. به طوری كه درآن واحد بیش از ده معامله تجاری انجام دادم، بدون آنكه به مثبت بودن نتیجه آن اطمینان داشته باشم. گرچه سعی كردم با كاهش سفرهای تجاری به خارج از كشور كمی از سنگینی بار روی دوش خود بكاهم، اما به طور مستمر در ورطه نگرانی بودم. من روزی چند سیگار می كشیدم، هر نوع غذایی را كه در دسترس بود با عجله صرف می كردم. اما بر این عقیده هستم كه مخرب ترین عامل در ایجاد بیماری قلبی من استرس بود.
تصور من بر این بود كه هنوز از شرایط جسمانی مطلوبی برخوردارم و با جلوگیری از افزایش وزن، مراجعه روزانه به ورزشگاه و ملاقات گاه و بیگاه پزشك موجب تسكین استرس حاصل از مشاغل خود می شوم. فشار خون، كلسترول و تاریخچه خانوادگی من همگی در وضعیت مطلوبی قرار داشتند. مرتباً با همسرم سانی و دو پسر ۱۲ و ۱۵ ساله خود به تعطیلات می رفتیم و زندگی شاد و مجللی در خانه بزرگ خود واقع در شهر كینگستون انگلستان داشتیم. بنابراین من با شتاب زیاد به مشاغل مختلف رسیدگی می كردم و تنها موضوعی كه به ذهنم خطور نمی كرد این بود كه قلبم بیمار باشد.زندگی من در یك روز صبح یكشنبه در ماه مه سال جاری به طور كامل تغییر كرد. صبح با احساس بسیار خوبی از خواب برخاستم. به تازگی به محل جدید نقل مكان كرده بودیم و شب گذشته تا نزدیكی صبح ورود به خانه جدید را با دوستان جشن گرفته بودیم. آن روز من و سانی بچه ها را به پرستار سپردیم و خانه را ترك كردیم. تصمیم داشتیم وسایل جدید آشپزخانه را از فروشگاه تهیه كنیم.
علائم اولیه
در انتظار یكی از فروشندگان بودیم كه در قفسه سینه خود كمی احساس ناراحتی كردم. احساس درد نبود، بلكه احساسی شبیه كشیده شدن یكی از ماهیچه ها. این درد هشداری برای من نبود، چون ما هنگام اسباب كشی جعبه های سنگین را جابجا كرده بودیم و آن را دلیل این درد فرض كردم.وقتی به طرف اتومبیل بازگشتیم، افزایش شدت درد مانند این بود كه مسئله جدی است. با این وجود با خود فكر كردم كه: «هرچه هست نمی تواند از قلبم باشد، چون من فقط چهل سال دارم.» اما احساس عجیبی به همراه سرگیجه داشتم و اتفاقاتی كه در بدنم رخ می داد مرا به شدت عصبی كرده بود. یادآوری آن برایم خنده آور است، اما به طرف سانی برگشتم و گفتم: «من باید خداحافظی كنم، به گمانم امروز آخرین روز زندگی ام باشد!» سانی وحشتزده رانندگی اتومبیل را به عهده گرفت و با سرعت به سوی نزدیكترین مركز درمانی رفتیم. وقتی وارد بیمارستان شدیم، پزشكی كه در بخش پذیرش ایستاده بود با مشاهده دستم كه روی سینه ام قرار داشت مرا مستقیماً به اتاق اورژانس برد. حدود چهار ساعت آنجا بودم و پس از گرفتن نوار قلب و تجویز دارو وضعیتم مطلوب اعلام شد. اولین كاری كه پس از بازگشت به اتومبیل انجام دادم كشیدن سیگار بود. آن روز عصر احساس درد در دست چپ و بالای قفسه سینه ام شروع شد، گویی ماهیچه هایم در هم پیچیده باشند. بنابراین با پزشك عمومی تماس گرفته و خواهش كردم كه مرا در منزل ملاقات كند، اما وی نپذیرفت و گفت برای آسیب دیدگی ماهیچه- چیزی كه من هنوز باور داشتم- بیمار را خارج از مطب خود ملاقات نمی كند. او استفاده از مسكن ها را توصیه كرد كه من آن را انجام دادم. صبح روز بعد احساس بهتری داشتم و مجدداً جعبه ها را جابه جا كردم. اما هنگام صرف ناهار از شدت درد تقریباً فریاد می كشیدم و سانی مرا با اتومبیل به بیمارستان كینگستون رسانید. پس از مطالعه نوار قلب و آزمایش خون اولین چیزی كه پزشكان اظهار داشتند این بود كه «ما نمی توانیم باور كنیم كه بیمارستانی كه دیروز به آن مراجعه كردید شما را مرخص كرده است. ضربان قلبتان نامنظم بوده و شما دچار سكته قلبی خفیفی شده اید كه به نظر می رسد دیروز اتفاق افتاده است.» با این اوصاف در بیمارستان بستری شدم. انواع داروهای جلوگیری از لخته شدن خون و اسپری زیرزبانی تری نیترات برای انبساط شریانهای منقبض شده تجویز شد و یك عمل آنژیوپلاستی روی قلبم انجام گرفت و بدین ترتیب سه هفته در بیمارستان بستری بودم.پس از تأثیر مطلوب درمان احساس بهتری داشتم، اما می دانستم كه با وجود آنكه چهل ساله هستم، باید زندگی ام را به طور كامل تغییر دهم. سیگار را ترك كرده و تمام غذاهای پرچرب را از رژیم غذایی خود حذف كردم. من همیشه از خوردن سالاد نفرت داشتم، اما اكنون از آن لذت می برم. پیاده روی روزانه به مدت نیم ساعت به من توصیه شد كه آن را به طور مرتب انجام می دهم.
هشدار پزشكان
گرچه همه این تغییرات اهمیت زیادی داشتند، پزشكان به خصوص در مورد استرس (فشار روانی) زیاد، ساعات طولانی كار و نگرانی مداوم هشدار دادند. شاید در ظاهر فردی آرام بودم، اما همیشه نگرانی در مورد معاملات، كارمندان، خانواده، منزل، اتومبیلها و هر چیز دیگر همراه من بود. توصیه پزشكان این بود كه استرس و فشار زندگی خود را به حداقل رسانیده و اهمیت سلامتی و خانواده خود را ارجحیت بنهم. «نگرانی را از خود دور كن» جمله ای است كه توسط پزشكان تكرار می شود كه در گفتار بسیار آسانتر از عمل است. تنها راه رهایی از نگرانی فرار از موقعیتهای استرس زاست.پس از آنكه دچار حمله قلبی شدم، به برادرم كه چهل و شش سال دارد هشدار داده شد كه وی نیز ممكن است در معرض خطر بیماری قلبی قرار داشته باشد. بنابراین هموسستئین خون او- ماده ای شیمیایی موجود در خون كه به وسیله استرس افزایش می یابد و نمایانگر خطر سلامتی شریانهاست- مورد آزمایش قرار گرفت. در حال حاضر وی سالم به نظر می رسد، اما برای جلوگیری از خطر بیماری قلبی شیوه زندگی خود را به نحو بهتری تغییر داده است.بیماری قلبی تونی بلر خفیف اعلام شده است، اما به نظر من این گفته قطعاً یك هشدار است. برای من غیرقابل تصور است كه فردی با دارابودن چنین وظیفه سنگینی قادر باشد شب هنگام با آرامش سر بر بالین بگذارد. او حتی در طول تعطیلات با خانواده خود قادر نخواهد بود ذهن خود را از مسائل آسوده سازد. توصیه من این است كه هیچ چیز ارزش زندگیتان را ندارد، حتی مقام عالی نخست وزیری...
چگونه استرس (فشار روانی)
موجب بیماری قلبی می شود؟
فردی ظاهراً سالم به نظر می رسد. او ورزش می كند، از مصرف سیگار خودداری می كند و رژیم غذایی متعادلی دارد. پس دلیل بیماری قلبی او چیست؟
مهمترین عامل بیماری قلبی افزایش هموسستئین در خون می باشد كه معمولاً مورد آزمایش قرار نمی گیرد. میزان این ماده در خون نه تنها به وسیله استرس افزایش می یابد، بلكه ارتباط محكمی با فروخوردن غضب دارد. همچنین استرس زیاد موجب از بین رفتن منیزیم معدنی می شود كه از علائم اصلی آن آریتمی دهلیزی قلب است. تركیب هموسستئین بالا و منیزیم پائین خطر حمله قلبی را تا هشت برابر افزایش می دهد. نوشیدن قهوه به مقدار زیاد میزان هموسستئین خون را افزایش داده و در عین حال موجب كاهش منیزیم می شود. بنابراین به افرادی كه به حرفه های استرس زا اشتغال می ورزند توصیه می شود كه رژیم غذایی خود را با مصرف منیزیم، اسید فولیك و ویتامین B۱۲ تكمیل نمایند. افزایش مصرف دانه ها و سبزیجات تیره مانند اسفناج، بروكلی و لوبیا برای این افراد مفید است.
چگونه قلب خسته و فرسوده می شود؟
دكتر مارك پورتر می نویسد: علیرغم وجود حجم زیاد كار، قلب در شرایط نرمال بیمار نمی شود. اما معمول ترین مشكلی كه قلب دچار آن می شود ضخیم شدن دیواره رگهایی است كه دیواره ماهیچه ای قلب را تغذیه می كنند. استعمال دخانیات، دیابت، عدم ورزش، كلسترول بالا و رژیم غذایی نامناسب همگی موجب تشدید این بیماری شده و با باریك شدن رگها موجب خطر می شوند. حمله قلبی زمانی رخ می دهد كه خون در بخش های باریك شده رگها لخته شده و موجب عدم تغذیه ماهیچه قلب شود. این حمله قلبی درد شدید ایجاد كرده و باعث ایست فعالیت الكتریكی طبیعی قلب برای ایجاد ضربان منظم می شود كه در نهایت موجب انقباض مرتعش قلب یا ایست قلبی شده و منجر به مرگ حتمی می گردد، مگر این كه ضربان قلب سریعاً به حالت نرمال بازگردد. در برخی موارد عمل پمپ قلب به سختی صورت می گیرد، بدون آن كه مشكلی در ضربان قلب وجود داشته باشد. این پدیده مضر نیست، اما گاهی به شدت به كارآیی قلب آسیب می رساند، به طوری كه در افراد مبتلا به بیماری جدی فشارخون (كه موجب افزایش فشار، روی دیواره قلب می شود) خطر ایست قلبی وجود دارد. از علائم این بیماری را خستگی، عدم دفع مایعات بدن و تنگی نفس می توان نام برد.
مزایای تمرینات ورزشی ایروبیك (هوازی)
كاهش تمرینات ورزشی در دهه بیست سالگی ممكن است به ما آسیبی نرساند. اما اگر این تمرینات را به طور مرتب انجام دهیم، در دوران كهنسالی كمتر در معرض خطر بیماری قلبی قرار خواهیم گرفت.
بهترین تمرینات ایروبیك پیاده روی و دوچرخه سواری هستند. مدت زمان این تمرینات باید تا حدی باشد كه كمی موجب ریزش عرق بدن و تنگی نفس شود. این تمرینات سه روز در هفته به مدت ۳۰ دقیقه ایده آل هستند.تمرینات ایروبیك از اهمیت زیادی برخوردارند. زیرا عضلات فعال بدن مانند قلب، كه مركز جریان خون است، نیاز به مقدار زیادی اكسیژن دارند. این تمرینات ورزشی موجب افزایش نیاز قلب، شش ها، گردش خون و همچنین ماهیچه های بدن به اكسیژن می شود. بنابراین هر قدر تمرینات ورزشی را بیشتر انجام دهید، فعالیت قلب و شش ها افزایش یافته و كارآیی گردش خون در بدن بیشتر خواهد بود.
قلب سالم با تغذیه مناسب
مصرف زیاد چربیهای اشباع شده (كره، پیه، گوشت قرمز، تخم مرغ، شیر پرچرب، پنیر و ماست پرچرب) برای سلامتی قلب مضر است. حال آن كه چربیهای غیراشباع (انواع روغنها مانند روغنهای زیتون، آفتابگردان، سویا، دانه انگور، بادام زمینی و كنجد) مناسب تر هستند. مصرف روزانه حداقل پنج قطعه میوه و سبزیجات، آنتی اكسیدانهای مورد نیاز بدن را تأمین می كند. آنتی اكسیدانها در حقیقت سلاح مناسبی برای جلوگیری از بیماریهای قلبی هستند.

منبع : روزنامه همشهری