پیامدهای انفجارهای لندن

پس از انفجارهای یازدهم سپتامبر در آمریكا تمامی تهدیدات ایدئولوژیك جنبه عملی به خود گرفت و اینك در آستانه چهارمین سالگرد آن، جهان بار دیگر شاهد حادثه ای است كه نوك پیكان اتهام آن به سوی مسلمانان نشانه رفته است.
صرف نظر از خسارات مالی و جانی اینگونه حوادث، صرفاً بررسی ماهیت و موضوع این انفجارها، روشن كننده نكاتی است كه در ذیل به مهم ترین آنها اشاره می شود.
نخستین نكته نهفته در این انفجارها، آن است كه علی رغم محدودیت های موجود باید اذعان كرد كه هنوز نبض تروریسم می زند و در حقیقت، اگر چه به سختی، ولیكن حیات این پدیده شوم به مدد نفس های گه گاه عمیق آن ادامه دارد. این روند سبب شده است كه امیدواری جهانی نسبت به مبارزه با تروریسم با تردید جدی روبه رو شود، چرا كه افكار عمومی شاهد آن است كه با افزایش هزینه های این مبارزه، میزان پیشرفت در این خصوص هنوز قابل ملاحظه نیست.
به عبارت دیگر، انفجارهای اخیر لندن ثابت كرد كه برای خشكاندن ریشه های این پدیده، جهان راهی طولانی پیش رو دارد؛ راهی كه به نظر می رسد اجماع جهانی صرفاً راه چاره آن نخواهد بود.
نكته دوم: انگلیسی تبار بودن برخی از مظنونان دست داشتن در این انفجارها گویای آن است كه نمی توان تروریسم را محدود به یك منطقه خاص كرد.
اگر چه گفته می شود در برخی از مناطق همچون خاورمیانه، زمینه های شكل گیری این پدیده قوی تر است، ولیكن غرب را نیز صرفاً به سبب دوری از این منطقه نمی توان منطقه پاك و بی خطری نامید و این یعنی آن كه تروریست ها با توجه به ساختار و نوع شكل گیری سازمان خود می توانند از اتباع هر كشوری باشند.
نكته سوم: با صرف نظر كردن از تابعیت مظنونان این حادثه، آنچه مورد توجه رسانه های جهان قرار گرفته، احتمال مسلمان بودن این مظنونان است.
در حقیقت، تابعیت كه تا مدتی پیش تعیین كننده خط جدایی افراد از یكدیگر بود، اینك با تفسیری نادرست، جای خود را به مذهب داده و این دقیقاً همان اتفاقی است كه پیش از این در جابجایی مفاهیمی چون نژاد و تابعیت در غرب افتاد. بزرگ نمایی این مسأله، نشان دهنده مسؤولیت خطیر علمای اسلامی در خصوص ارشاد جوانان و بازگویی آموزه های دینی به آنان، البته به زبان امروزی است.
اگر چه در این خصوص نباید از ضعف ساختارهای آموزشی غرب نیز غافل بود، ولی در مظان اتهام بودن مسلمانان سبب شده است تا احتمال تغییر جنگ تمدن ها به جنگ بین مذاهب، چهره جدی تری به خود گیرد. افزایش خشونت های اعمال شده علیه مسلمانان كه پس از حادثه یازده سپتامبر جنبه عملی به خود گرفت، از زمینه های احتمالی این جنگ به شمار می رود.
نكته چهارم: نمی توان برای تروریست ها هدفی همیشگی، مشخص و معین برشمرد. این مقصد همواره ممكن است در حال جابجایی باشد. نیویورك، لندن، پاریس و یا حتی سیدنی می توانند از اهداف سازمان های تروریستی به شمار بروند. برای آنان، شرق و غرب معنی ندارد، آنچه مهم است، تغییر جهان و مؤلفه های آن براساس تفاسیر خود خواسته این سازمان های تروریستی است.
معین نبودن هدف بعدی تروریست ها از جمله دلایلی بود كه وزیران كشور و خارجه كشورهای اروپایی را -هرچند دیر هنگام- برای بررسی ابعاد امنیتی انفجارهای لندن و پیامدهای آن، دور یك میز نشاند.
نكته پنجم: انفجارهای اخیر لندن ثابت كرد كه برای مشاهده نتایج طرح هایی همچون خاورمیانه بزرگ باید مدت زمانی طولانی را به انتظار نشست، چرا كه در كوتاه مدت، انتظار پدیدار شدن نتایج آن امری محال و غیر قابل تصور به نظر می رسد.
بسیاری از تئوری پردازان غربی امیدوار بودند با آغاز اجرای این طرح بتوانند با رفتارهای به اصطلاح پرخطر اشاعه یافته در منطقه خاورمیانه مقابله كنند. در حالی كه با اجرای این طرح و پراكندگی گروه های تروریستی مورد نظر در سایر كشورهای منطقه و حتی خارج از آن، امكان كنترل و یا حداقل پیش بینی اقدامات آتی این گروه ها، به امری غیر ممكن تبدیل شده است.
انفجارهای اخیر لندن گواه این مدعاست كه اگر چه از مدت ها قبل، پیش بینی بسیاری از كارشناسان امنیتی غرب حاكی از فعالیت گروه های تروریستی برای تدارك حمله جدیدی بود، اما به همین دلیل هیچ كدام نتوانستند محل های احتمالی و حركت های آتی این گروه ها را پیش بینی كنند.
نكته ششم: عدم قبول مسؤولیت این انفجارها از سوی گروه های تروریستی شناخته شده نشانگر شكست طرح های كنونی مبارزه با تروریسم است، چرا كه به نظر می رسد گروه های جدید و بالطبع جوانی پا به عرصه وجود نهاده اند كه راه دستیابی به جهانی بدون تروریست را دوچندان دشوار می كنند.
در جمع بندی این نكات باید گفت كه مبارزه با تروریسم اگر چه هم اكنون مورد اجماع بسیاری از كشورهای جهان است، ولی باید به دنبال راهكارهای نوین و شیوه های مناسب برخورد با این پدیده بود؛ راهكارهایی از پیشگیری تا درمان.
در حقیقت اول باید به فكر پیشگیری از وقوع این گونه رفتارها بود و در وهله دوم، به درمان قطعی آن فكر كرد.

امیر انصار

منبع : روزنامه ایران