سینوسها

سینوزیت :
اکثر سرما خوردگیها که عامل ان یکی از ویروسهای ایجاد کننده سرما خوردگی میباشد و باعث گرفتگی بینی میشوند بعداز چند روز برطرف میشوند.امااگر سینوسها ملتهب شوند علائم دیگری مانند سردرد و یا تورم دردناک صورت ممکن است ایجاد شود .ممکن است از زمان شروع سینوزیت چند روز گذشته باشد که به آن سینوزیت حاد میگوئیم و یا ممکن است یک مشکل طولانی مدت باشد و بدون درمان هیچوقت بطور کامل برطرف نشود که به ان سینوزیت مزمن میگوئیم . در انگلستان سینوزیت حاد شایع میباشد.و در حدود سه نفر درهر هزار نفر را مبتلا میکند. سینوزیت مزمن شیوع کمتری داردو یک نفر از هر هزار نفر را مبتلامیکند.کودکان زیر یکسال مبتلا به سینوزیت نمیشوند زیرا سینوس های آنها بطور کامل تشکیل نشده است ولی در سایر سنین تمام افراد ممکن است به سینوزیت مبتلا شوند.
سینوسها :
سینوسها فضاهای خالی پراز هوا میباشند که در استخوانهای جمجمه قرار گرفته اند . ابن فضاها به بینی ارتباط دارند و از غشاء یکسانی با بینی پوشیده شده اند که به آن غشاء مخاطی میگوئیم . این مخاط ترشحات نرم و چسبنده ای بنام ترشحات مخاطی تولید میکنند تا مسیر بینی را مرطوب نگهداشته و ذرات ریز را بدام آندازد .سینوسها به چهار دسته تقسیم میشوند . سینوسهای پیشانی که دردو طرف پیشانی و بالای چشمها قراردارند ، سینوسهای فکی که در دوطرف زیر گونه ها قراردارند، سینوسهای اتموئید یا پرویزنی که در پشت پل بینی و بین چشمها قرار دارند و سینوسها ی اسفنوئید یا شب پره ای که در قسمت بالای بینی و پشت چشمها قراردارند ./
علائم :
علامت اصلی سینوزیت دردهای ضرباندارو احساس فشار در صورت میباشد که با خم شدن به جلوبد تر میشود. سینوزیت پیشانی باعث درد در بالای ابرو میشود و پیشانی در هنگام لمس ممکن است دردناک باشد . سینوزیت فکی باعث درد در فک فوقانی و دندانها و گونه میشود و ممکن است با درد دندان اشتباه شود . التهاب سینوسهای اتوئید باعث درد د راطراف و بین چشمها و اطراف بینی میشود و التهاب سینوسهای اسفنوئید میتواندباعث گوش درد ، در گردن ، درد در پشت چشمها و یا در بالای سر و یا ناحیه گیجگاهی شود .
علائم دیگر:
عود مجدد گرفتگی بینی بعداز برطرف شدن علائم سرماخوردگی
ترشحات سبزغلیظ یا زرداز بینی
عالائم سرماخوردگی که به درمانهای معمولی جواب نمیدهد.
بوی بد و دائمی در بینی.
سینوزیت میتواند باعث تب بالا ، ضعف ، احساس خستگی ،از بین رفتن حس چشائی ، بویائی و سرفه های خلط دارکه هنگام شب بدترمیشود گردد. ممکن است در موارد بسیار نادرعفونت به استخوانهای صورت ویا غشاء پوشاننده مغز ( مننژ) سرایت کند و گاهی ممکن است ایجاد آبسه در ناحیه چشم و یا مغز و یا استخوانهای صورت گردد .
عامل سینوزیت :
اکثر ویروسهای ایحادکننده سرماخوردگی فقط باعث گرفتگی بینی میشوند ، در هر حال اگر غشاء مخاطی پوشاننده حفره بینی و سینوس ها متورم شوند میتوانند باعث انسداد در مسیر خروج ترشحات محاطی شوند . ترشحات جمع شده باعث احساس فشارو درد که جزء علائم سینوزیت میباشند میشود . در سینوسهائی که ترشحات آنها نتوانند تخلیه شوند امکان رشد باکتریها و قارچها بیشتر میباشد و عفونت باکتریائی اغلب باعث التهاب و درد بیشتر میشوند. هر عاملی که باعث التهاب و آزردگی مخاطی بینی به مدت طولانی و در نتیجه تورم مخاطی شود باعث سینوزیت مزمن میشود. به عنوان مثال از عوامل زیر میتوان نام برد .
گرده گلها و درختان و علف
هوای سرد
عطرها
هوای مرطول و دم کرده
حساسیت به گرد وغبار موجود ات ذره بینی بنام (( mite)) ، قارچها و کپک
مصرف طولانی مدت داروها.
افرادیکه آسم با زمینه آلرژ ی دارند معمولاً سینوزیت دارند . در حقیقت هرعاملی که در بینی باعث انسداد و چلوگیری از تخلیه ترشحات سینوسها شوند باعث سینوزیت میشوند . عواملی مانند پولیپ یا انحراف تیغه میانی بینی به یکطرف میتوانند باعث سینوزیت شوند . عفونت دندانها و لثه میتوانند به سینوسها منتشر شود. عواملی که باعث ضعف سیستم ایمنی میشوند. مانند عفونت ((HIV)) و همچنین بیماری ((سیستیک فیبروزیس)) از عوامل نادر تر سینوزیت میباشند . آلودگی هوا و کشیدن سیگار میتواند باعث تشدید سینوزیت شود.
تشخیص سینوزیت :
پزشک در مورد علائم سینوزیت سوال میکند ، مناطقی از صورت که دردناک یا متورم است را لمس میکند و از تکنیکی بنام((transillumination)) استفاده میکند ، در این تست نور به ناحیه پیشانی و یا فک در اتاق تاریک تابانده میشود ، نور از سینوس طبیعی عبور میکند و اگر نور عبور نکند میتواند نشان دهنده انسداد انسداد و تجمع ترشح در سینوسها باشد .اگر علائم و معاینات مشخصه سنوزیت باشد بررسی بیشتر معمولا نیاز نیست و اگر شکی وجود داشته باشد ممکن است بررسی بیشتر لازم باشد که شامل رادیو گرافی با اشعه ایکس و اسکن سینوسها یا ((MRI)) میباشد . در بررسی سینوزیت مزمن آندوسکوپی سینوس ممکن است لازم باشد . در این تست تلسکوپی که در انتهای آن نور وجود دارد وارد بینی شده و داخل بینی و دهانه سینوسها ررسی میشود در این معاینه معمولا بیحسی موضعی لازم است .
درمان :
در سینوزیت حاد درمانهای خانگی کمک کننده است ، این درمانها شامل استراحت ، تنفس بخار آب (( بخور)) و داروهای خانگی که بطور معمول از داروخانه ها میتوان تهیه کرد میشود .
بروفن (( ابیوبروفن)) و استامینوفن برای تیکین تب شده ، و داروهای ضد احتقان مثل پسودوافدرین یا منتول باعث کاهش تورم و پرخونی در بینی شده و اجازه تخلیه سینوسها را میدهد.درکیبات ضد احتقان را نباید بیشتر از یک هفته استفاده کرد چون مصرف طولانی مدت این داروها تورم مخاط و انسداد را تشدید میکند. و در صورتیکه علائم در عرض یکهفته برطرف نشد و بهبودی ایجادنشد باید به پزشک مراحعه نمود و ممکن است توسط پزشک یک دوره انتی بیوتیک تجویز گردد.
سینوزیت مزمن :
استفاده از اسپری های استروئیدی داخل بینی بکلومتازون ا زدوطریق میتواند موثر باشد . در مواردیکه عفونت طولانی وجود داشته باشد استفاده از اسپری باعث کاهش تورم و باز شدن دهانه سینوسها و تخلیه ترشخات میشود .و همچنین اگر آلرژی وجود داشته باشد التهاب ناشی از آلرژی را نیز کم میکند. استفاده از آنتی هیستامینها مثل LORATIDINE نیز ممکن است کمک کننده باشد . در موارد شدید ممکن است یک دور کوتاه مدت از استروئیدهای خوراکی استفاده شود. جراحی آندوسکوپی به عنوان راه حل آخر ممکن است نیاز باشد . از طریق آندوسکوپی دهانه سینوسها باز شده و سینوسها تمیز میشوند . این عمل تحت بیهوشی عمومی و یا بیحسی امکان پذ یر میباشد . این روش بسیار معمول بوده و روش امنی میباشد .اما مثل تمام جراحیها خطرات خود را نیز دارد. عوارض معمولاً خفیف بوده و شامل اسیب به مخاط و استخوانهای اطراف میباشد .
پیشگیری:
میتوان با استفاده از روشهائی خطر ابتلای به سینوزیت را کاهش داد. این مواردمیتواند بخوصوص در افرادیکه مستعد سینوزیت هستند کمک کننده باشد.
هوای منزل را مرطوب نگهدارید
از جارو برقیهائی که فیلتر کننده هوا دارند استفاده کنید .
از حیوانات خانگی دوری کنید .
در صورت داشتن آلرژی ، یک دوره درمان ضد آلرژی بصورت تزریقی استفاده شود .
مصرف سیگار را قطع کنید .
قبل از شنا یا غواصی از اسپری های صد احتقان استفاده کنید .

مترجم: دکتر محسن اسلامی .

منبع : دایرکتوری جامع پزشکی ایران