ملاتونین

از زمان شناسایی این هورمون در سال ۱۹۵۸ تا به حال مطالعات نشان داده است كه ملاتونین هورمونهای دیگری را در بدن تنظیم می كند. این هورمون ها آهنگ و الگوی ۲۴ ساعته عملكرد و پاسخ های بدن را تنظیم می كنند. آزاد شدن ملاتونین در اثر تاریكی تحریك و در اثر نور سركوب می شود بنابراین به تنظیم خواب و بیداری ما كمك
می كند. این ماده همچنین زمان و آزاد شدن هورمونهای جنسی زنانه را تنظیم و كنترل می كند، بر روی دوره های قاعدگی بلوغ و یائسگی تأثیر می گذارد. سطح بالای ملاتونین همچنین مسئول پدیده پیری در بدن است. بچه ها دارای بالاترین سطح ملاتونین شبانه هستند، همانطور كه سن افزایش می یابد میزان این هورمون كمتر و كمتر می شود بدین معنی كه افراد زودتر به خواب می روند و زودتر بیدار می شوند و ممكن است از این الگوی بهم ریخته رنج ببرند.
* بیخوابی، ملاتونین باعث اصلاح الگوی خواب در كسانی میشود كه از بیخوابی ناشی از سطح پایین ملاتونین رنج می برند (افراد مسن، و بچه هایی كه اختلال در الگوی خواب آنها در نتیجة "اوتیسم"، صرع، سندرم داون یا فلج مغزی است).
* سرطان. ملاتونین در پیشگیری و درمان بعضی از سرطان ها مخصوصاً آنهایی كه وابسته به هورمون هستند (برای مثال سرطان پستان، سرطان پروستات) و سرطان سلول غیركوجك ریه مؤثر و مفید است. این ماده همچنین تأثیر مثبت داروهای ضد سرطان (مانند اینترفرون و اینترلوكین -۲) را افزایش و عوارض جانبی آنها را كمتر می كند.
* افسردگی. ملاتونین در درمان افسردگی مرتبط با سطح پایین ملاتونین، مفید است. (برای مثال اختلال متأثر....)
* مطالعات مقدماتی نشان می دهد كه در درمان مولتیپل اسكلروزیز، بیماری كرونری قلب، صرع، و پوكی استخوان بعد از یائسگی و پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار مؤثر است.
منابع غذایی جود ندارد.
اشكال دیگر ملاتونین به صورت قرص، كپسول و قرص های زیرزبانی در دسترس است.

نحوه مصرف
یك طیف معمولی برای میزان مصرف مكمل های ملاتونین وجود ندارد. افراد مختلف به میزان های متفاوتی از ملاتونین حساس هستند. به خاطر همین تفاوت در میزان حساسیت به این ماده، مصرف مقدار كم آن به اندازة میزان استاندارد آن مؤثر است. در حالی كه مصرف حد استاندارد یا بیشتر از آن باعث اضطراب و تحریك پذیری میشود.
برای درمان بیخوابی مصرف ۳ میلی گرم از آن یك ساعت قبل از خواب معمولاً مفید است، اگرچه میزان ۰/۱ تا ۰/۳ میل گرم آن باعث ایجاد خواب در بعضی افراد میشود. اگر مصرف ۳ میلی گرم در شب به مدت ۳ روز مؤثر نباشد ۶ میلی گرم ۱ ساعت قبل ازخواب مصرف شود. میزان مفید هورمون وقتی است كه فرد خواب آرامی داشته باشد و در طول روز خسته و تحریك پذیر نباشد. برای درمان جت لگ ۵ میلی گرم ملاتونین یكساعت قبل از خواب شروع شود تا به میزان مورد نظر برسد و به مدت ۵ روز ادامه یابد. میزان مصرف این هورمون برای درمان سرطان خیل بیشتر ۰۱۰ تا ۵۰ میلی گرم در روز) است. از ملاتونین به مدت طولانی بدون نظر پزشك استفاده نكنید.

موارد احتیاط
عوارض جانبی جدی در مصرف ملاتونین شناخته نشده است. بی خوابی و كمتر در معرض تاریكی بودن تولید ملاتونین طبیعی را در بدن سركوب می كند. ... بعضی از افراد در اثر مصرف ملاتونین دچار ... می شوند.
مصرف زیاد یا ناصحیح ملاتونین آهنگ و ریتم فیزیولوژیك بدن را بهم می زند. ملاتونین همچنین در صورتی كه در طول روز استفاده شود باعث خواب آلودگی میشود. اگر بعد از مصرف ملاتونین در شب، دچار خواب آلودگی در صبح شدید میزان مصرف را كمتر كنید.
اگر دچار بیماری خودایمنی نظیر لوپوس، روماتیسم مفصلی یا یك سرطان سیستم ایمنی نظیر لمفوم یا لوكمی هستید، مصرف ملاتونین برای شما خوب نیست. اگر ملاتونین را برای درمان افسردگی استفاده می كنید تحت نظر پزشك باشید. در بعضی از موارد، ملاتونین علایم افسردگی را بدتر می كند.
اگر شما برای كاهش التهاب یا سركوب سیستم ایمنی از كورتیكواستروییدها استفاده می كنید (برای مثال یك پیوند داشته باشید) از ملاتونین با احتیاط استفاده كنید و همیشه زیر نظر پزشك باشید. ملاتونین می تواند مانع از باروری شود. اگر حامله هستید یا شیر می دهید از ملاتونین استفاده نكنید.

تداخل های احتمالی
* ویتامین ب-۱۲ سطح تولید ملاتونین را تغییر می دهد. اگر سطح ملاتونین خون شما پایین میزان ویتامین ب-۱۲ نیز پایین است. مصرف ویتامین ب-۱۲ (۱/۵ میلی گرم متیل كوبالامین در روز) می تواند باعث بهبود اختلالات خواب شود، زیرا این ویتامین تولد ملاتونین را افزایش می دهد.
* داروهای ضد التهابی غیر استروییدی (NSAIDs)، مانند آسپیرین و ایبوپروفن سطح تولید ملاتونین در بدن را كاهش می دهد. بنابراین بهتر است قبل از خواب از این داروها استفاده نكنید. بتابلاكرها نیز مانع بالا رفتن ملاتونین در شب می شوند.
* پروتئین، ویتامین ب-۶، نیاسین آمید و استیل كارنیتین همگی به تولید ملاتونین كمك می كنند.
* بعضی از داروهای ضد افسردگی سطح ملاتونین مغز را افزایش می دهند. بنزودیازپینها، مانند والیوم و Xanax، مانع از تولید ملاتونین می شوند.

الكل و كافئین و دیورتیك و بلوك كننده های كانال كلسیم مانع از تولید ملاتونین می شوند.

منبع : پایگاه جامع اطلاع رسانی پزشکان ایران