تداخل داروها با یکدیگر

مصرف همزمان چند دارو با یكدیگر می تواند در سطح خونی آنها اثراتی بگذارد. این اثرات هم می تواند منجر به كاهش سطح خونی دارو شود و هم می تواند باعث افزایش آن شود. این وضعیت به این علت رخ می دهد كه تجزیه، دفع و جذب داروهای ضد صرع می تواند بوسیله سایر داروها تحت تأثیر قرار بگیرد. بنابراین، لازم است قبل از اینكه هرگونه داروی دیگری را همراه با داروی ضدصرع مصرف نمائیم از نحوه تداخل آنها با یكدیگر اطلاعاتی داشته باشیم. وقتی كه یك داروی ضدصرع دیگر به داروهای ضدصرع یك بیمار اضافه می گردد، اغلب لازم است كه تغییراتی در مقدار مصرف داروهایی كه قبلاً مصرف می شدند داده شود و سطح خونی این داروها آزمایش گردد.
انواع مختلف صرع و درمان دارویی مناسب آن
نوع حمله: پارسیل ساده- داروی انتخابی: كاربامازپین- سایر داروها: استازولامید- كلوبازام
نوع حمله: پارسیل مركب- داروی انتخابی: فنی توئین- سایر داروها: گاباپنتین- لاموتریگین
نوع حمله: ژنرالیزه ثانویه: داروی انتخابی: سدیم والپروات: سایر داروها: فنوباربیتال- پریمیدون- ویگاباترین- تیاگابین
نوع حلمه: ابسانس- داروی انتخابی: اتوسوكسیماید- سایر داروهای: استازولامید- كلونازپام- لاموتریگین
نوع حمله: آتونیك/تونیك- داروی انتخابی: سدیم والپروات- سایر داروها: استازولامید- كاربامازپین- كلوبازام- كلونازپام- گاباپنتین- لاموتریگین- فنوباربیتال- پریمیدون- فنی توئین توپیرامیت
نوع حمله: تونیك-كلونیك- داروی انتخابی: كاربامازپین- فنی توئین- سدیم والپروات- سایر داروها: استازولامید- لاموتریگین- فنوباربیتال- پریمیدون- توپیرامیت- ویگاباترین
نوع حمله: میوكلونیك- داروی انتخابی: كلونازپام- سدیم والپروات- سایر داروها: استازولامید- فنوباربیتال- پریمیدون- پیراستام
داروهای ضرصرع همچنین می توانند برسطح خونی سایر داروها نیز تأثیر بگذارند. این مسئله در مورد داروهای ضد حاملگی اهمیت زیاد دارد، زیرا بسیاری از داروها ضدصرع باعث افزایش قدرت بدن در تجزیه داروهای ضدحاملگی شده و در نتیجه آنها را بی اثر می سازد. در چنین مواردی باید از داروهای قویتر ضدحاملگی استفاده نمود تا مؤثر واقع شود.
همچنین در مواردی كه داروی وارفارین (دارویی كه برای پیشگیری از لخته شدن خون مصرف می شود) استفاده می شود، داروهای ضد صرع می توانند باعث كاهش سطح خونی آن شده و در نتیجه لازم است كه مقادیر بیشتری از داروهای وارفارین مصرف شود تا مؤثر واقع گردد.
شروع و توقف مصرف داروها
شروع كردن به مصرف داروهای ضد صرع با مقادیر زیاد می تواند منجر به بروز عوارض جانبی شود. بنابراین داروهای ضدصرع باید با مقادیر كم شروع شده و بتدریج و كم كم مقدار آنها را افزایش داد. مقدار نهایی دارویی كه باید مصرف شود توسط تعادل بین كنترل حملات بیمار و عوارض جانبی آن، تعیین می گردد.
اهمیت زیاد دارد كه بدانیم كه بیماران مختلف به مقادیر مختلف دارو نیازمندند و ممكن است مقدار نهایی دارویی كه برای یك بیمار تجویز می شود برای بیمار دیگر، ایجاد عوارض جانبی شدید كند. اگر یك دارو برای بیماری مؤثر واقع نشد و یا اینكه عوارض جانبی نامطلوبی باقی گذاشت، باید داروی دیگر را امتحان نمود و اكثر بیماران فقط با مصرف یك نوع داروی ضرصرع، حملاتشان كنترل می شود، اما درصد كمی از بیماران نیاز به مصرف دو یا چند داروی مختلف ضدصرع دارند.
به دلایل زیر، پزشكان تا آنجا كه بتوانند از تجویز همزان چند داروی ضدصرع به یك بیمار خودداری می كنند:
بعضی از داروهای ضدصرع با سایر داروهای ضرصرع تداخل می كنند و در آنها تأثیر می گذارند.
عوارض جانبی داروها در مواردی كه چندن
داروی ضدصرع با هم مصرف می شود بیشتر خواهد بود.
بیماران اغلب در بخاطر سپردن و خوردن چند داروی ضدصرع دچار مشكل می شوند.
احتمال اشتباه مصرف كردن داروها توسط بیمار وجود دارد.
وقتی كه می خواهیم مصرف یك دارو را متوقف نماییم، باید به تدریج میزان آن را كاهش داه و سپس مصرف آن را قطع نماییم. در صورت قطع ناگهانی یك دارو، ممكن است حملات بعدی رخ دهد.
داروهایی كه مصرف آنها همراه با داروهای ضدصرع ایجاد تداخل دارویی می‌كنند:
- آلوپورینول
- آمینوفیلین
- آمیودارون
- داروهای ضداسید معده
- آسپیرین
- سایمیتیدن
- دیلتیازم
- اریترومایسین
- فلوكستین
- اومپرازول
- كوتریموكسازول
- وراپامیل
مصرف منظم داروها
عدم مصرف به موقع و منظم داروها، یك علت مهم در عدم موفقیت درمان دارویی صرع می باشد. از آنجایی كه مدت زمان وقت لازم است (چندین روز یا چندین هفته) تا یك داروی ضدصرع اثر كامل خود را نشان دهد و نیز از آنجائی كه حملات معمولاً بصورت غیرقابل پیش بینی ای اتفاق می افتند، لازم و ضروری است كه داروها بطور منظم مصرف شوند تا از این حملات پیشگیری شود. وقتی بیماران دچار حمله نمی شوند، احساس كاملاً خوبی دارند (بغیر از عوارض جانبی كه داروهای ضدصرع بر روی آنها دارد) و در نتیجه تعجب آور نخواهد بود كه آنها بعضی اوقات مصرف قرصهای خود را فراموش نمایند.
پیگیری یك روش منظم
بسیاری از اوقات برای بیماران اتفاق افتاده است كه فراموش كرده اند كه آیا در فلان ساعت داروی شان را خورده اند یا خیر. برای پیشگیری از چنین مواردی، بهتر است كه بیماران یك برنامه منظم برای مصرف داروهای خود طرح ریزی نمایند. اگر لازم باشد كه داروی خاصی را بیشتر از دوبار در روز مصرف نماییم و یا اینكه چندین داروی مختلف را هركدام چندبار در روز مصرف كنیم، وضعیت دشوارتر می گردد. استفاده از یك كیف دارویی كه در آن مشخص شده كه در ساعت فلان باید این دارو مصرف شود و روزهای مختلف هفته در آن نوشته شده اباشد، در یادآوری بیماران در مصرف صحیح و به موقع داروها كمك بسیاری خواهد كرد.
قطع ناگهانی مصرف دارو
گاهی مواقع بیماران تصمیم می گیرند كه بطور ناگهانی مصرف داروی خود را قطع نمایند (اغلب بعلت افسردگی و یا روحیه ضعیفشان). این حالت بطور بلقوه می تواند بسیار خطرناك باشد زیرا ممكن است منجر به بروز حملات مكرر و طولانی شود. همچنین در مواقعی كه اسهال یا استفراغ وجود دارد، داروهای ضدصرع ممكن است جذب بدن نشوند و لازم باشد كه دوباره دارو خروده شود. در چنین مواردی گاهی اوقات لازم است كه بیمار در بیمارستان بستری شود.
مصرف مقدار صحیح دارو
درست نفهمیدن صحبتهای پزشك توسط بیمار، می تواند منجر به مصرف اشتباه مقدار دارو شود. در هربار ویزیت بیمار، اهمیت زیادی دارد كه مشخص گردد دقیقاً چه مقدار دارویی باید بیمار مصرف نماید. در صورت لزوم پزشك باید این اطلاعات را برروی یك برگ كاغذ نوشته و به بیمار بدهد. همچنین فكر خوبی است كه هر بار كه بیمار به پزشك مراجعه می كند داروهایش را هم همراه خود برده و به پزشك نشان دهد. پاسخ دادن به سوالات مبهمی كه بیمار در مورد داروهایش می پرسد به ندرت می تواند مفید واقع شود. برای مثال، غیر ممكن است كه به سؤالاتی مثل این جواب صحیح داد "خوب، پس من دو قرص آبی یا قرمز در صبح باید بخورم و سپس یك قرص سفید؟".

منبع : پایگاه الکترونیکی خدمات پزشکی ایران