چشم انداز انرژی و منحنی هابرت

در دهه ۱۹۵۰، كینگ هابرت منحنی ای را برای تولید نفت ترسیم كرد كه بعدها به نام خود وی «منحنی هابرت» نام گرفت. «هابرت»، ژئوفیزیكدان شركت «شل اویل» تئوری خود را این گونه مطرح كرده بود كه نفت موجود در یك میدان نفتی جدید تا هنگامی كه نیمی از نفت برداشت پذیر آن تولید شده باشد، افزایش خواهد یافت، اما پس از گذار از این زمان، میزان تولید آن به شدت كاهش می یابد. وی به این نتیجه نیز رسیده بود كه باقی مانده ذخایرنفتی یك میدان به لحاظ برداشت دشوارتر و پرهزینه تر است.
هابرت در تئوری های خود درسال ۱۹۵۶ پیش بینی كرد، پدیده «اوج تولید نفت» آمریكا در دهه ۱۹۷۰ روی خواهد داد. در آن زمان بسیاری از كارشناسان توجه زیادی به این پیش بینی نكردند، اما پیش بینی وی درست بود و تولید نفت آمریكا در سال ۱۹۷۰ به اوج خود رسید.
«جرمی ریفیكن»، نویسنده كتاب «اقتصاد هیدروژن» با استفاده از الگوی مشابه منحنی هابرت نوشته است: «هابرت در سال ۱۹۷۱ برآورد كرد كه ۸۰ درصد نفت جهان، ۵۸ تا ۶۴ سال دیگر برداشت خواهد شد». به بیان دیگر، ۸۰ درصد نفت جهان تا پایان سال ۲۰۳۵ برداشت خواهد شد. «استیو بلمونت» در گزارش جدید خود با عنوان «زوال و نابودی نفت ارزان» گفته است: «اگر قرار باشد منحنی هابرت یك بار دیگر به حقیقت بپیوندد، این بار درمورد اوج تولید نفت در سطح جهان شاهد آن خواهیم بود». یادآوری می شود كه «بلمونت»، استراتژیست عالی رتبه بازار نفت و فعال در «گروه راستن میر بلمونت» شیكاگو است. وی در ادامه آورده است: پیش بینی های هابرت درباره اكتشاف نفت نیز به واقعیت پیوست. اكنون كه تمام منابع ارزان قیمت نفت كشف شده اند، شركت های نفت به دنبال انجام عملیات جدید اكتشاف نیستند. سودهای بادآورده ناشی از افزایش بهای نفت در سه سال، دیگر برای اكتشاف میدان های جدید، انجام معاملات نفتی بیع متقابل یا مشاركت درتولید هزینه نمی شوند. اكتشاف های جدید دیگر انجام نمی شوند، چون میدان های كنونی كوچك تر و توسعه آنها دشوارتر است، ضمن این كه بازده كمتری نیز دارند».
بلمونت اذعان كرده است: «بیشتر زمین شناسان موافقند كه هنوز مقادیر عظیمی نفت برای اكتشاف وجود دارد، اما هزینه اكتشاف بسیار بالا است و به لحاظ اقتصادی با قیمت های كنونی صرف نمی كند، با این حال، نفت جهان به پایان نمی رسد و این نفت ارزان قیمت است كه به پایان عمر خود نزدیك می شود. حتی كشورهای بزرگ تولید كننده نفت در جهان نیز دیگر نمی توانند نفت ارزان تولید كنند. عربستان با دارا بودن ۲۳ درصد ذخایر نفت جهان، ۱۳ درصد نفت جهان را تامین می كند و نقش مهم آن در بازار عرضه نفت آشكار است. به گفته بلمونت و براساس اظهارنظر مقامات رسمی عربستان، این كشور می تواند تا ۵۰ سال روزانه ۱۰ تا ۱۱ میلیون بشكه نفت به جهان عرضه كند.
«ماتیو سیمونس»، رئیس بانك سرمایه گذاری در صنعت نفت موسوم به «سیمونس اند كمپانی اینترنشنال» می گوید: «عربستان باید تقریباً آب تمام چاه های نفت خود را خارج كند و این نشان می دهد كه طول عمر میدان های نفتی این كشور بسیار سریع کاهش می یابد». بلمونت توضیح می دهد: «تقریباً هر لایه نفتی روی آب قرار گرفته است. از چاه های نفت جدید ابتدا نفت استخراج می شود و تقریباً هیچ آبی از آنها بیرون نمی آید. با طولانی شدن عمر یك میدان نفتی، آب بیشتر و بیشتر با نفت خام تركیب می شود. چاه های نفتی كه میزان آب آنها به ۴۰ درصد می رسد، تقریباً چاه های نفتی مرده به حساب می آیند.
طبق اظهارهای «ناسن سالری»، مدیر مخازن نفتی شركت نفت «سعودی آرامكو»، میزان آب چاه های نفتی عربستان در سال ۲۰۰۳، نزدیک به ۲۷ درصد بود. به بیان دیگر، بیشتر چاه های نفتی با قابلیت دستیابی آسان به ذخایر آنها به پایان رسیده اند. بلمونت درنتیجه گیری گزارش خود آورده است: «نتیجه همه این مسائل ممكن است به یك شوك دایمی بر عرضه و تقاضا منجر شود؛ شوكی كه در آن كمترین كاهش میزان تولید، سبب افزایش قمیت ها می شود».
تقاضای جهانی در حال افزایش و عرضه آن روبه كاهش است. دست كم در مورد عرضه نفت ارزان قیمت كه این وضعیت قابل مشاهده است. در این میان سرمایه گذاری در صنعت نفت در آینده چگونه خواهد بود؟ بلمونت در این زمینه می گوید: «بیشتر سرمایه گذاران سرمایه گذاری در این صنعت را نخست در سرمایه گذاری در ترکیبی از سبد انرژی می دانند و سرمایه گذاری در بخش انرژی تنها به سرمایه گذاری در نفت خلاصه نمی شود».

منبع : پایگاه اطلاع رسانی عسلویه