دفع گاز

- چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
- همراه با گاز، درد معده یا شکم بیش از سه روز طول کشیده است.
- کاهش وزن بدون دلیل وجود دارد.
- اگر درد شدیدتر از دردهای قبلی است، فوراً نزد پزشک بروید.

- دفع گاز نشانهٔ چیست؟
اگر مقدار زیادی غلات سبوس نگرفته، میوه، و سبزیجات خورده‌اید، دستگاه گوارش به‌طور طبیعی مقداری گاز تولید می‌کند چون موادی مثل لوبیا و سیب‌زمینی مقادیر زیادی کربوهیدارت غیرقابل هضم دارند که فیبر خوانده می‌شود. این کربوهیدارت‌ها خوارکی برای باکتری‌های موجود در معده و روده هستند. باکتری‌ها با تجزیهٔ مواد غذائی گازهائی مثل هیدروژن، گازکربنیک، نیتروژن، و متان تولید می‌کنند که باید از بدن خارج شوند.
دفع این گاز چیزی طبیعی است و اگر گاهی بودار باشد نشان می‌دهد که مقدار متان نیز تولید شده است. اگر دفع گاز به مقدار طبیعی باشد اشکالی ندارد، اما برخی افراد که رژیم غذائی عادی نیز دارند نگران بیش از حد بودن آن هستند.
چندین علت برای دفع زیاد گاز وجود دارد. زخم‌های گوارشی، عفونت‌های معده، سنگ کیسهٔ صفرا، نشانگان قولون تحریک‌پذیر (ترکیبی از درد معده، گاز، نفخ، دفع نامنظم مدفوع)، عدم تحمل لاکتوز (ناتوانی در هضم شیر)، و آلرژی‌های غذائی و نیز بلع هوای زیاد در هنگام خوردن غذا از علل آن است.

- درمان دفع گاز
اگر گاز در شکم جمع شده و درد ندارید، نکات زیر را رعایت کنید.
عرق گیاهی بخورید. قطره‌ای عرق نعناع، دارچین، یا زنجبیل در یک فنجان آب تسکین بسیار خوبی برای گاز روده است.
از خوردن فیبر خودداری نکنید. اگر رژیم غذائی شما پر از موادی مثل سیب، زردآلو، موز، لوبیا، کلم، کاهو، مرکبات، کرفس، بادمجان، پیاز، سیب‌زمینی، آلو، تربچه و کشمش است، ممکن است بیش از حد انتظار گاز دفع کنید. اما به این خاطر دست از این مواد سلامت‌بخش نکشید. با عادت کردن دستگاه گوارش به هضم بیشتر فیبر، دفع گاز نیز کمتر مشکل‌ساز خواهد بود.
غذاهای کم‌خاصیت‌تر را حذف کنید. هیچ‌گاه مواد مغذی لازم برای بدن را کنار نگذارید. اما برخی غذاها بیشتر از دیگران گاز تولید می‌کنند. از جمله مواد نفخ‌آور (که برخی از آنها خاصیت تغذیه‌ای زیادی هم ندارند) ژامبون، سبوس، ذرت بوداده، آب‌میوه، دسرهای ژلاتینی، نان‌شیرینی، بیسکویت‌های شور، چیپس سیب‌زمینی، و جوانهٔ گندم است.
کم و مداوم بخورید. خوردن چند وعده غذای کم‌حجم به‌جای یک وعده پرحجم مقدار باکتری‌های معده را کمتر کرده و دفع گاز را کاهش می‌دهد.
مراقب غذاهای لاکتوزدار باشید. اگر عدم تحمل لاکتوز دارید، هضم قند شیر برایتان دشوار است. از موادی که برای این حالت تولید شده‌اند استفاده کنید. این مواد حاوی آنزیم لازم برای شکستن لاکتوز هستند. به‌هر حال، ماست و پنیرهای کم‌لاکتوز بخورید. ماست دارای باکتری‌هائی است که به هضم غذا کمک می‌کنند.
سالیسیلات بیسموت بخورید. خوردن یک قاشق سالیسیلات بیسموت بلافاصله بعد از غذا به کاهش نفخ روده کمک می‌کند.
ذغال زنده مصرف کنید. ذغال زنده که یک سم‌زدا است موادی دارد که از تشکیل گاز در روده جلوگیری می‌کند. البته باید امتحان کنید که آیا خوردن آن پیش از غذا مؤثرتر است یا بعد از غذا. بیش از دو هفته ذغال زنده مصرف نکنید، مگر اینکه زیر نظر پزشک باشد.
سیمتیکون بخورید. سیمتیکون ماده‌ای است که از تشکیل گاز در چین‌های روده جلوگیری می‌کند و در بیشتر داروهای بدون نسخه ضدنفخ وجود دارد. عارضهٔ جانبی ندارد و بسیار مؤثر است.
وضعیت خود را یادداشت کنید. اگر فکر می‌کنید که دفع گاز شما زیادتر از حد عادی است، غذاهائی را که می‌خورید و میزان دفع گاز بعد از آن را یادداشت کنید. به این ترتیب می‌توانید مواد نفخ‌آور را پیدا و از غذای خود حذف کنید.
نزد پزشک بروید. اگر دفع گاز همراه با درد شکم یا کاهش وزن دارید ممکن است زخم‌ معده یا سنگ کیسهٔ صفرا داشته باشید. پزشک اینها را تشخیص می‌‌دهد.