اساس پیش گیری و درمان چاقی ها

درمان اصلی و اساسی چاقی ایجاد بیلان منفی در انرژی دریافتی و مصرفی می باشد. ازنظر تئوری به جند صورت این عمل امكان پذیراست.
۱- افزایش مصرف انرژی نسبت به سابق با ثابت نگه داشتن مقدار غذایی قبلی:
۲-كاهش مقدار غذایی مصرفی بدون تغییر در فعالیت های قبلی و جاری:
۳- توأم كردن هر دوی آن ها با یكدیگر یعنی ؛ كاهش مقدار مصرف مواد غذایی و افزایش فعالیت های بدنی در قالب افزایش پیاده روی، انجام ورزش های سبك و حذف مواد انرژی زا و غیرضروری و تغییر روش پخت و پز خورد و خوراك ؛
دربه كارگیری هر یك از امكانات سه گانه ی مذكور، هدف نهایی بر حفظ و تداوم سلامتی جسم و جان در كوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت استواربوده و نباید با كاهش وزن، كوچك ترین خدشه ای بر توانایی جسمی و ذهنی وارد شود، چرا كه پیروی از رژیم های تك خوری و یك بعدی به مدت طولانی، و یا كاهش بسیار زیاد انرژی دریافتی جهت كاهش سریع وزن، می تواند اختلالات متابولیكی گسترده ای را به صورت های مختلف ایجاد كند و عوارض پایداری را از خود به جا بگذارد. مسئله ی مهم دراین جا نهفته است كه سیستم بسیار پیچیده ی بدن انسان قدرت تطابق بسیار گسترده ای دارد و زمان كوتاه، خطراتی را كه رژیم های جادویی و تك خوری و حذف مواد انرژی زا(تا حد بسیار پایین) و یا استفاده از مواد ادرار آور به وجود خواهد آورد، نمایان نمی سازد ولی خیلی سریع وزن رژیم گیرندگان كاهش پیدا كرده و رضایت خاطرشان را ولو برای مدت كوتاه فراهم می كند و در نتیجه بازار چنین رژیم دهندگانی داغ و جیبشان پر پول می شود ولی آثار شوم و زیان بار این گونه اقدامات نابجا و دور از انصاف در دراز مدت خود را به طور قطع و یقین نمایان خواهد كرد كه ساده ترین آن ها برگشت به وزن سابق حتی خیلی بیش تر از وزن اولیه، ریزش مو، چین وچروك صورت، بی اشتهایی مفرط و عصبانیت شدید، نفرت ازغذا، صدمه به كلیه، جشم، قلب، عروق، عضلات و غیره است.
گذری و نظری برتعدادی از رژیم های لاغری زیان بار
رژیم صفر كالری یا آب درمانی
در چنین روشی كلیه ی مواد حاوی كالری زا حذف و فقط مایعات بسیار زیاد بین ۳ تا ۴ لیتر در روز توصیه می شود كه به صورت آب، چای كم رنگ، دم كرده هایی مثل گل بابونه و گاوزبان، نعناع و پوست سیب داده می شود كاهش وزن با چنین برنامه ای ، بدون قند و شكر، پروتئین و چربی ۴۰۰ گرم در روز برای آقایان و ۳۵۰ گرم برای خانم ها رخ می دهد.
درصورت پیروی از چنین روش كاهش وزن، درسیستم بدن ما چه اتفاقی رخ می دهد؟ به طور كامل مشخص و معلوم شده است كه درهفته های اول و دوم قند مورد نیاز بدن از تجزیه ی پروتئین های عضلات و سایر ارگان ها تأمین می شود. در این زمان تجزیه های بافت ها و از دست دادن پروتئین بدن بسیار بالا بوده، سپس به تدریج از شدت آن كاسته می شود و بافت های چربی نیز شروع به تجزیه شدن می كنند. در طول مدت ادامه ی رژیم صفر كالری با آب درمانی، بافت های بدن تجزیه می شوند و به مصرف تأمین انرژی و اعمال حیاتی بدن می رسند و به علت آزاد شدن اسیدهای چرب و تجزیه ی آن ها، یك حالت كتونی به وجود می آید كه دفع اسید اوریك را مهار كرده و موجبات افزایش سطح آن را درخون فراهم می سازد.
خطرات مورد انتظار در ادامه ی چنین روش كاهش وزنی عبارت اند از:
مختل شدن سیستم قلبی و عروقی و در كنار آن بروز حمله های نقرسی، ایجاد سنگ كلیه، اختلالات حاد یا مزمن كلیه، بروز دیابت وابسته به انسولین و اختلالات عصبی و روانی و حتی مرگ و میر، به خصوص برای افراد مستعد و آسیب پذیر. با توجه به خطرات حتمی یا احتمالی، چنین روش كاهش وزن، چنانچه در مواد نادر، آن هم به علل خاص، اجرای آن توصیه می شود، می باید این دسته رژیم گیرندگان در بیمارستان بستری شوند و تحت نظر تیم پزشكی به كاهش وزن خود اقدام كنند تا به موازات تأمین مایعات لازم، الكترولیت ها یعنی مواد معدنی و ویتامین های مورد نیاز دیگر نیز تأمین و دراختیار بدن این افراد قرارداده شود. خوشبختانه بررسی های بلند مدت از طرف دانشمندان و پژوهش گران تغذیه، عدم كارآیی چنین رژیمی را به اثبات رسانیده است و تحت هیچ شرایطی هیچ فردی نباید به مدت طولانی حتی زیر نظر متخصص فن از این روش استفاده كند.
رژیم لاغری بسیار كم كالری با مكمل پروتئین
با توجه به مشكلات ناشی از حذف كامل پروتئین، قند و چربی، و خطرات بالفوه ایی كه به علت بیلان منفی ازت و تحلیل های ایجاد شده دربافت های بدن متوجه فرد است، به منظورتأمین پروتئین جهت نیازهای حیاتی بدن، رژیم صفر كالری درروند سیر خود دچار تحولاتی شده است كه اولین اثر این تغییرات افزودن ۳۰ گرم پروتئین با ارزش بیولوژیكی بسیار عالی به این رژیم و تأمین اسیدهای آمینه ضروری در حد نیاز بدن می باشد. بدین ترتیب در طول دو هفته پس از شروع رژیم، ازشدت كاتابولیسم و تجزیه و از دست دهی پروتئین بافت های مختلف كاسته شده و سپس متوقف می شود ولی با وجود آن، خطرات مرگ آفرین و تغییرات غیر قابل جبران ادامه ی چنین رژیم كاهش وزنی هم چنان به قوت خود باقی بوده و برمبنای آمارهای موجود برای رژیم گیرندگان چنین روشی، مواردی از مرگ و میر وكمپلكاسیون های مختلفی در سیستم قلبی و عروقی گزارش شده است.
رژیم های لاغری با ۲۵۰-۴۰۰ كالری حاوی پروتئین وكربوهیدرات به مقدار ناچیز دربررسی عوارض ایجاد شده در رژیم های غذایی پیش گفته شده، مسئله ی انباشته شدن ملكول های كنونی، توجه پژوهش گران علوم تغذیه را به خود معطوف كرده است و با محاسبات به عمل آمده توصیه كرده اند كه ۵۰ گرم مواد قندی رژیم صفر كالری، به رژیمی تبدیل شده كه دارای حدود ۳۰۰ كیلو كالری انرژی بوده است و رژیم گیرندگان قادر بودند روزانه نیز به تأمین مایعات به مقدار دو تا سه لیتر توجه داده شده است.
ناگفته نماند برخورداری از چنین رژیم پرخطری می باید تحت نظر تیم پزشكی و با كنترل دائمی بیماران صورت پذیرفته و از به كارگیری چنین روش های پر خطر بیماری زا و مرگ آفرین به صورت خودسرانه یا بنا به توصیه ی افراد غیرعلمی و بدون صلاحیت به شدت باید پرهیز شود، علاوه برآن دربررسی های بلند مدت، ارزش پیروی از چنین روش های غیر اصولی و غیر طبیعی زیر سئوال رفته است و خطران ناشی از ادامه ی چنین برنامه ی غذایی ای دست كمی از رژیم های صفركالری ندارد و پی آمد كاهش سریع وزن دركوتاه ترین مدت عبارت خواهد بود مرگ و میر و معلولیت های برگشت ناپذیر.
بنابراین اگر از عزیزان خواننده ی این مقاله ، كسانی مشغول استفاده از چنین رژیم های پرخطری هستند، لازم است به عواقب و پیامدهای ناگوار كه درانتظارشان است اندكی بیندیشند و تا زود است چاره اندیشی فرمایند، كه فردا خیلی دیرخواهد بود!!؟


دكتر سید ضیاء الدین مظهری

منبع : بنياد انديشه اسلامي