تاثیر ماهی در پیش گیری و کنترل بیماری ها

نوع تغذیه تاثیر مهمی در سلامت یا بیماری انسان دارد. همان گونه كه تغذیه ی صحیح می تواند انسان را از گزند بیماری ها مصون نگه دارد و سلامت انسان را تامین كند، تغذیه ی نامناسب نیز می تواند موجب ابتلای انسان به بسیاری از اختلالات ناگوار و مهلك بشود.
گروهی از مواد غذایی كه تاثیر مهمی در سلامت انسان و پیش گیری از بیماری ها دارند، ماهی و آبزیان هستند. این مواد غذایی مفید، كه دارای ارزش تغذیه ای بسیار بالایی هستند چنانچه به مقدار كافی یعنی هفته ای ۲ تا ۳ بار در برنامه ی غذایی افراد گنجانده شوند در پیشگیری از بسیاری از بیماری ها و حتی كنترل و كمك به بهبود عوارض و اختلالات مختلف، اثرات مهمی خواهند داشت.
امروزه ثابت شده است كه مصرف ماهی و آبزیان به علت داشتن اسیدهای چرب اشیاع نشده ی خاصی به نام امگا ۳، در پایین آوردن چربی های نامطلوب خون مانند كلسترول تام ـ VLDL – LDL و تری گلیسرید تاثیر مهمی دارد، هم چنین در حفظ تعادل فشار خون و نگهداری آن در حد مناسب موثر است. چاقی یكی از اختلالاتی است كه بسیاری از افراد به آن مبتلا بوده و به علت عوارض ناگواری كه در پی دارد سلامت جامعه را دچار مخاطره می كند. ماهی به علت داشتن تركیبات خاصی، موجب تحریك اكسیداسیون چربی در بدن و در نتیجه كاهش توده ی چربی بدن می شود، بنابراین مصرف مداوم آن در برنامه غذایی هفتگی به كاهش و نگه داری وزن در حد متعادل كمك می كند. البته به خاطر داشته باشیم كه افراد چاق نباید در مصرف مواد پركالری مانند انواع شیرینی ها، شكلات ها، دسرهای چرب و شیرین، غذاهای سرخ كرده، مواد نشاسته ایی و مواد چرب افراط كنند و باید از رژیم لاغری مناسب و متعادلی تحت نظر كارشناس تغذیه پیروی كنند. در ضمن ماهی را به طور منظم هفته ای ۳ ـ ۲ بار در برنامه ی غذایی خود جانشین گوشت قرمز و مرغ كنید. ماهی در بینایی موثر است و موجب شدت بینایی می شود و این موضوع به خصوص برای بهبود اصلاح بینایی افراد سالمند كه دچار ضعف بینایی هستند اهمیت بسزایی دارد. تاثیر دیگری كه مصرف ماهی در سلامت انسان دارد این است كه در پیشگیری از عفونت موثر است؛ به این ترتیب كه با افزایش قدرت ایمنی بدن، انسان را در مقابل عفونت ها مصون نگاه می دارد.
مصرف ماهی و آبزیان برای خانم های باردار و شیرده نه تنها مفید بلكه ضروری است؛ زیرا این ماده ی غذایی در رشد مغز و تكامل سیستم عصبی جنین و كودك شیرخوار موثر است. همچنین در تنظیم طول مدت بارداری تاثیر دارد و چنانچه خانم های باردار در رژیم غذایی خود مقدار كافی ماهی مصرف كنند موجب تعادل طول مدت بارداری آن ها خواهد شد. اثر مهم دیگری كه ماهی و آبزیان در سلامت جنین دارند این است كه وزن جنین را به حالت متعادل نگاه داشته و در نتیجه موجب تعادل وزن نوزاد به هنگام تولد خواهند شد.
ماهی و آبزیان با كاهش چربی ها نامطلوب خون و حفظ تعادل فشار خون به سلامت قلب و عروق كمك كرده و از اختلالات قلبی ـ عروقی و سكته های قلبی و مغزی پیشگیری می كنند.
تحقیقات انجام شده در نقاط مختلف جهان نشان می دهد كه مصرف ماهی و محصولات دریایی علاوه بر پیشگیری از عوارض قلبی و عروقی، موجب كنترل این بیماری و كاهش مرگ و میر ناشی از آن نیز می شود.
امروزه بیماری سرطان یكی از بزرگترین آمار مرگ و میر را در جهان به خود اختصاص داده، سرطان های دستگاه گوارش در زنان، پروستات در آقایان و غیره در بین مردم شیوع زیادی دارد.
این بیماری مهلك هر ساله در جوامع مختلف، قربانیان زیادی می گیرد و هر گونه اقدامی در جهت پیشگیری از ابتلا و كاهش مرگ و میر ناشی از این بیماری گامی موثر در راستای ارتقای سلامت جامعه است.
ماهی و آبزیان به علت دارا بودن اسیدهای چرب امگا ۳، در پیشگیری از ابتلا به سرطان موثر بوده و در جوامعی كه مصرف محصولات دریایی رواج بیشتری دارد درصد ابتلا به سرطان در بین افراد كمتر است. بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید، روماتیسم و غیره از اختلالات دردناكی هستند كه موجب ناراحتی و رنج فراوان انسان می شوند و امروزه شیوع گسترده ای در بین افراد، به خصوص سالمندان دارند.
بیماریهای التهابی گرچه مانند بیماری های قلبی ـ عروقی سرطان، مهلك و خطرناك نیستند ولی بسیار عذاب آور و دردناك هستند و قدرت فعالیت و تحرك را از انسان سلب می كنند.
مصرف ماهی و آبزیان در پیشگیری از بیماریهای التهابی و تسكین دردهای ناشی از این بیماری ها موثر است.
یكی از اختلالاتی كه در این زمان به علت آلودگی هوا و وجود ذرات معلق در هوا شیوع وسیعی داشته به خصوص در شهرهای بزرگ و صنعتی شیوع آن رو به افزایش است، بیماری های تنفسی از قبیل آسم، برونشیت و سایر اختلالات ریوی است. بیماری های ریوی، به خصوص برای افراد حساس از قبیل كودكان و سالمندان خطرناك بوده و می تواند سلامت آنان را دچار مخاطره ی جدی كند.
ماهی و آبزیان با داشتن تركیبات مفید، در پیشگیری از آسم در كودكان، برونشیت و سایر عوارض ریوی در بزرگسالان اثرات مفیدی دارند.
بیماری دیگری كه به خصوص سالمندان را در معرض تهدید قرار می دهد و آنان را از نعمت مواهب زندگی محروم می كند اختلالات ذهنی، كند شدن ذهن و فراموشی است كه به اصطلاح به آن دیمانس گفته می شود. این بیماری كه یك عارضه ی پیش رونده است قدرت فكری و ذهنی شخص را فلج كرده و موجب می شود كه شخص مبتلا، در واقع یك زندگی نباتی را دنبال كند.
مصرف مداوم ماهی و آبزیان در تقویت ذهن و پیشگیری از اختلالات ذهنی مانند دیمانس و آلزایمر موثر است.
به این ترتیب چنانچه ادعا كنیم كه ماهی و آبزیان اثرات معجزه آسایی در سلامت انسان دارند سخنی به گزاف نگفته ایم.
حال چنانچه به گونه ای تغذیه كنیم كه قبل از ابتلا به بیماری و دردسرهای فراوان ناشی از مداوا از قبیل: صرف وقت و انرژی زیاد، عدم یا كمبود دسترسی به دارو، صرف هزینه ی فراوان جهت درمان و سایر معضلات ناشی از درمان بیماری، به طور كلی از ابتلا به امراض مختلف پیشگیری كنیم، برای ما بسیار آسان تر و مفیدتر خواهد بود. در واقع ما می توانیم با استفاده از این دسته مواد غذایی مفید و خوش مزه یعنی محصولات دریایی به جنگ بیماری ها برویم و علاوه بر اهتراز از دردسرهای ناشی از بیماری و درمان آن، از گزند عوارض جانبی داروها نیز در امان بمانیم و در ضمن بهایی گزاف جهت درمان بیماری ها پرداخت نكنیم.
به طور كلی همیشه و در همه حالات، پیشگیری بسیار آسان تر، مفیدتر و ارزان تر از درمان اختلالات است، به خصوص چنانچه پیشگیری از بیماری، استفاده از غذاهای مفید و خوش مزه ای مانند ماهی و آبزیان باشد.
برلیانت بزرگمهر
محقق و كارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی

منبع : بنياد انديشه اسلامي