تأملی بر عملکرد مرد سیاهپوش در داخل میدان

داستان جنجالی مصاف اورتون و ویارئال در دور سوم رقابت‌های انتخابی لیگ قهرمانان و گلی که سرنوشت آن در هاله‌ای از ابهام ماند؛ ماجرای سه کارت قرمز داده شده در رقابت‌های لیگ برتر و اعتراف‌های بعدی اتحادیه فوتبال انگلستان به قضاوت اشتباه در مورد این کارت‌ها، همه و همه حاکی از آن است که مقوله داوری هنوز هم جزء حساس‌ترین مسائل روز فوتبال است.تمایل مربیان و بازیکنان برای انداختن تقصیر به گردن داورانی که در تصمیماتشان قاطع نیستند، مقوله‌ای است که از دیرباز گریبانگیر فوتبال بوده است، اما امروزه با وجود دوربین‌هائی که از هر گوشته استادیوم، کوچک‌ترین حرکات بازیکنان را زیر ذره‌بین دارند و مصاحبه‌های کامل خبری پس از بازی، این مسئولان رسمی هر دیدار هستند که باید جوابگوی خیل انتقادهائی باشند که گهگاه کاملاً هم منطقی به نظر می‌رسد.تیترهای جنجالی چون ”داور، رؤیای اورتون را نابود کرد“، آنقدر بر اشتباه فاحش داور تأکید دارد که دو مسئله مهم مسئولیت خطیر قضاوت و توانائی داور در شانه خالی کردن از اشتباهاتش را کاملاً به زیر سؤال می‌برد.داوری که ضربه سر دقیقه هشتاد دانکن فرگوسن را به سمت دروازه ویارئال رد کرد، کسی نبود جزء پی‌یر لوئیجی کولینا؛ سرشناس‌ترین قاضی میادین بزرگ فوتبال. ارائه چنین رأئی از سوی این داور با اعتبار، خود بر حساسیت این مسئله می‌افزاید. کولینا خود، به خوبی می‌داند که هیچ داروی در روی این کره‌ خاکی توانائی رقابت با او را در درون مستطیل پرحادثه سبز ندارد. با این وجود تکرار صحنه‌های آهسته قضاوت کولینا آنقدر بی‌پرده بر اشتباه این داور تأکید داشتند که حتی پای این داور پرافتخار نیز به سناریوی قضاوت‌های نادرست فوتبال باز شد.اما پیش از آنکه بخواهیم بر مقوله حساس داوری انتقادی داشته باشیم، بایستی چند نکته بسیار اساسی را به‌عنوان پیش فرض بپذیریم:اول اینکه هیچ دیدار فوتبالی بدون حضور یک داور اصلی و دو کمک او امکان‌پذیر نخواهد بود. یک داور زمانی بهترین عملکرد را در درون زمین دارد که حضورش در داخل زمین کاملاً محسوس باشد. البته این را هم نباید از یاد برد که وقوع اشتباهات جزئی از سوی داور، امری طبیعی و معمول در یک قضاوت قابل قبول است. در دنیای داوری فوتبال، عملکردی قابل تحسین است که با کنترل شخص داور روی بازی و صحت و جدیت در اخذ تصمیمات، همراه باشد. در اغلب موارد، چنین خصوصیاتی پیوندی تنگاتنگ با یک قضاوت حساب شده دارند. در عین حال مقوله‌ای به‌نام ”درک درست از بازی“ فاکتور دیگری است که فیفا روی آن بسیار تأکید می‌ورزد و هدف از آن نیز به قول مسئولان تراز اول فیفا حفظ انسجام و یکپارچگی قضاوت در جریان یک دیدار، اعلام شده است.
اما مسئله دوم؛ یک داور، تنها انسانی معمولی است که مسئولیت سنگینی را برعهده گرفته است. وظیفه‌ای خطیر که فشار زیادی را روی اعصاب وی وارد می‌کند. او موظف است تا از بهترین توانائی‌هایش در هر دیدار استفاده کند و در خیلی از موارد حس وابستگی اجتماعی و فرهنگی خود را نادیده انگاشته و عادلانه قضاوت کند.چنین نگاه ایده‌آلیستی به قضاوت فوتبال بدین معنا نیست که هیچ اشتباهی از سوی یک داور سر نزند. اشتباهات همیشه رخ می‌دهند؛ اما مسئله قابل بحث، آن دسته از اشتباهاتی است که همانند قضاوت نادرست کولینا برای تیمی همچون اورتون بسیار گران تمام می‌شود. نباید از یاد برد که دنیای فوتبال پر از اشتباه است. اگر بازیکنان فوتبال هیچگاه مرتکب اشتباه نمی‌شدند، شاید در هیچ زمانی هیچ گلی بین دروازه‌ها رد و بدل نمی‌شد. در طول تاریخ کهن این ورزش، فوتبال همواره صحنه موفقیت تیمی بوده که ضعف‌های حریف پیش‌رو را شناخته و از آن به نحواحسن استفاده کرده است. بازیکنان و مربیان به‌طور معمول اشتباه می‌کنند و اشتباهات آنها زمینه‌ساز صحنه‌های زیبای دنیای فوتبال می‌شود.بحث جدید بر سر استفاده از فن‌آوری‌های مؤثر در قضاوت درست داور، این روزها جنجال زیادی به پا کرده است. در این میان برخی از زمینه‌های حساس داوری همچون تصمیم بر سر عبور یا عدم عبور توپ از خط دروازه، کاملاً شناخته شده و قابل بحث است.پیشتر مسئولان ادعا می‌کردند که قرار دادن دوربین کوچکی در کنار تور دروازه می‌تواند به تمام جنجال‌ها و احتمال اشتباهات از سوی داور پایان دهد؛ اما چنین فرضیه‌ای نیز با وجود ازدحام بازیکنان در محوطه خط عرضی دروازه با شکست مواجه شد. به گفته مخالفان، محوطه جریمه و خطوط دروازه در برخی لحظات از بازی آنقدر شلوغ می‌شود که همواره احتمال کور شدن دید دوربین وجود دارد. فن‌آوری‌های جدید در موارد دیگری نیز می‌تواند مفید واقع شوند: تشخیص اینکه یک بازیکن در هنگام تکل کردن، پای بازیکن مقابل را هدف گرفته و یا توپ را، یکی از این موارد است. خطاهای آفساید نیز از دیگر مواردی است که تصمیم در مورد آن را می‌توان به فهرست اخیر اضافه کرد. این در حالی است که استفاده از فن‌آوری‌های جدید در مورد این نوع تصمیمات حساس تنها می‌تواند جنبه حاشیه‌ای داشته و در اخذ تصمیم درست به داور کمک کند. دنیای فوتبال تا به حال موفق نشده راه‌حل جامعی را برای این معضل ارائه دهد و به نظر می‌رسد تا زمانی که نتایج به سود یک تیم و ضرر تیم دیگر باشد، اختلاف بر سر تصمیم داورها همچنان ادامه خواهد داشت. اجتناب از اشتباه، امری است که مشخصاً از سوی داوران فوتبال غیرقابل پرهیز است. این اشتباهات همیشه بوده و به نظر می‌رسد با وجود معرفی فن‌آوری‌های جدید از این پس هم ادامه خواهد داشت. داورها به خوبی می‌دانند که راضی نگاه داشتن تمامی هواداران در آن واحد، کاری غیرممکن است. گاهی اوقات ممکن است حتی یک نفر هم از نحوه قضاوت داوری خاص، خشنود نباشد. با این حال وی همیشه مصمم، آماده و تواناست. او شاید هیچگاه به چهره‌ای معروف تبدیل نشود؛ اما حضورش در زمین بازی همواره واجب است.

منبع : روزنامه ابرار ورزشی