تخیل‌ و خلاقیت‌‌

هنگامی‌ كه‌ از تخیل‌ نام‌ می‌بریم‌، ناخودآگاه‌ ممكن‌ است‌ احساس‌ كنیم‌ در جایی‌ ماورای‌ دنیای‌ حاضر سفر می‌كنیم‌ كه‌ می‌تواند آینده‌یی‌ دور، گذشته‌یی‌ مرموز، مكانهای‌ عجیب‌ و غریب‌ و یا سرزمین‌های‌ شعر و قصه‌ باشد كه‌ همه‌ آنها در نظر ما شگفت‌انگیز و غیرقابل‌ باور به‌ نظر می‌آیند. این‌ قدرت‌ افسانه‌یی‌ كه‌ ویژه‌ انسان‌ است‌ زمینه‌ساز اختراعات‌ و ابداعات‌ و آفرینش‌های‌ ادبی‌ و هنری‌ بوده‌ است‌. ژول‌ ورن‌ بیان‌ می‌كند: «هر موضوعی‌ كه‌ یك‌ نفر تصور كند، دیگران‌ می‌توانند آن‌ را به‌ واقعیت‌ تبدیل‌ كنند.» و این‌ موضوع‌ نشان‌ از اهمیت‌ قدرت‌ تخیل‌ است‌. در بعضی‌ مواقع‌ شما در جایی‌ آرام‌ گرفته‌اید، افكارتان‌ همچون‌ پرنده‌یی‌ سبكبال‌ به‌ پرواز درمی‌آید و در آسمان‌ خیال‌ به‌ این‌ سو و آن‌ سو سفر می‌كند و گاهی‌ نیز ممكن‌ است‌ این‌ حالت‌ زمانی‌ برای‌ شما رخ‌ دهد كه‌ در میان‌ جمعی‌ از انسانها نشسته‌اید و یا در مسیری‌ به‌ سفر می‌پردازید و یا اینكه‌ به‌ فعالیتی‌ مشغول‌ هستید. این‌ تجربه‌ برای‌ همه‌ انسانها آشناست‌ و هر روزه‌ با آن‌ روبرو می‌شوند و به‌ این‌ تخیل‌، تخیل‌ غیرفعال‌ می‌گویند. در این‌ حالت‌ انسان‌ اگرچه‌ اراده‌ آن‌ را دارد كه‌ از آن‌ رهایی‌ یابد اما بیشتر ترجیح‌ می‌دهد كه‌ با این‌ پرنده‌ ذهن‌، همراه‌ باشد. وجود چنین‌ تخیلی‌ در حد كم‌ چه‌ بسا برای‌ سلامتی‌ انسان‌ مفید است‌ زیرا در مواقع‌ سختی‌ و ناراحتی‌ها انسان‌ می‌تواند با كمك‌ این‌ پرنده‌ درون‌، كمی‌ از مشكلات‌ فرار كند و فرصتی‌ بیابد تا ذهن‌ فرسوده‌ نشود، اما اگر بیش‌ از حد تكرار شود و وقت‌ زیادی‌ از انسان‌ را بگیرد، آدمی‌ را ناتوان‌ می‌سازد و سبب‌ می‌شود به‌ جای‌ آنكه‌ آدمی‌ با مشكلات‌ دست‌ و پنجه‌ نرم‌ كند سعی‌ كند با این‌ پرنده‌ خیالی‌ از مشكلات‌ فرار كند. گاهی‌ نیز شما به‌ خواب‌ می‌روید، خود را می‌بینید كه‌ بدون‌ اراده‌ و عدم‌ وابستگی‌ به‌ زمان‌ و مكان‌ همچون‌ اسیری‌ در دستان‌ یك‌ پرنده‌ نیرومند خیالی‌، به‌ همه‌ جا پرواز می‌كنید و چه‌ بسا به‌ جاهایی‌ می‌روید كه‌ روحتان‌ آزرده‌ می‌ شود اما كاری‌ نمی‌توان‌ كرد چون‌ اراده‌ آدمی‌ در زندانی‌ به‌ اسارت‌ افتاده‌ است‌. شما در این‌ مرحله‌ در رویا بسر می‌برید و تنها با بیدار شدن‌ قادرید از آن‌ رهایی‌ یابید و گاهی‌ آدمی‌ با رویا با پدیده‌هایی‌ روبرو می‌شود كه‌ برای‌ او جالب‌ و چه‌ بسا تولید كننده‌ افكار نو باشد اما وقوع‌ این‌ وضعیت‌ بسیار به‌ ندرت‌ رخ‌ می‌دهد. اكنون‌ شما باید با یك‌ نوع‌ تخیل‌ دیگر نیز آشنا شوید و آن‌ تخیل‌ فعال‌ است‌ كه‌ باعث‌ شكل‌گیری‌ دستاوردهایی‌ می‌شود كه‌ برای‌ زندگی‌ انسان‌ تحول‌ ساز است‌. ویلیام‌ بلیك‌ بیان‌ می‌كند: «هرگاه‌ بتوانیم‌ از نیروی‌ تخیل‌ به‌ همان‌ اندازه‌ استفاده‌ كنیم‌ كه‌ از نیروی‌ بصری‌ استفاده‌ می‌كنیم‌ هر كاری‌ امكان‌پذیر است‌.»
كالریج‌ از صاحبنظران‌ در زمینه‌ تخیل‌ می‌گوید: «تخیل‌ نیرویی‌ است‌ كه‌ پیونددهنده‌ ذهن‌ و طبیعت‌ به‌ یكدیگر است‌.»
و انیشتین‌ نیز بیان‌ می‌كند: «تخیل‌ مهمتر از دانش‌ است‌.»
انسان‌ می‌تواند با قدرت‌ تخیل‌ خود به‌ زمان‌ آینده‌ سفر كند و به‌ كاوش‌ بپردازد و چیزهای‌ جدیدی‌ كشف‌ كند كه‌ چه‌ بسا با كشف‌ آنها و برنامه‌ ریزی‌ در زمان‌ حال‌، بتواند از وقوع‌ مخاطرات‌ در آینده‌ پیشگیری‌ كند.
متاسفانه‌ در كشورهای‌ جهان‌ سوم‌ به‌ علت‌ عدم‌ توانایی‌ در پیش‌بینی‌ آینده‌، همیشه‌ اینگونه‌ كشورها با مشكلات‌ به‌ وقوع‌ پیوسته‌ ،جدال‌ می‌كنند و فاقد این‌ توانایی‌ هستند كه‌ با پیش‌بینی‌ آینده‌ خود را برای‌ مقابله‌ با مخاطرات‌ آن‌ آماده‌ كنند. زیرا در این‌ جوامع‌ از كودكی‌ به‌ انسان‌ نیاموخته‌اند كه‌ از تخیل‌ فعال‌ خود برای‌ زندگی‌ كردن‌ استفاده‌ كند و گاهی‌ نیز تخیل‌ فعال‌ را با رویا و تخیل‌ غیرفعال‌ یكسان‌ در نظر گرفته‌اند و بهره‌گیری‌ از تخیل‌ فعال‌ را با خیالبافی‌ اشتباه‌ گرفته‌اند و به‌ همین‌ علت‌ در بزرگسالی‌ این‌ ناتوانی‌ را در پیش‌ بینی‌ مشكلات‌ می‌توان‌ بخوبی‌ درك‌ كرد و چه‌ بسا دوراندیشی‌ در زمینه‌ بعضی‌ از عواقب‌ رفتارها، نیازمند تخیل‌ قوی‌ است‌ و بسیاری‌ از انسان‌ها كه‌ در گرداب‌ مشكلات‌ قرار گرفته‌اند بخاطر این‌ است‌ كه‌ نتوانسته‌اند از قدرت‌ تخیل‌ خود برای‌ پیش‌بینی‌ اقداماتی‌ كه‌ انجام‌ می‌دهند بهره‌ بگیرند.
امیل‌ كووه‌، دانشمندی‌ كه‌ بمدت‌ بیش‌ از ۲۰ سال‌ بر روی‌ «تلقین‌» تحقیق‌ كرده‌ است‌ بیان‌ می‌كند در رویارویی‌ قدرت‌ تخیل‌ و اراده‌، این‌ تخیل‌ است‌ كه‌ بر اراده‌ پیروز می‌شود