آکنه یا جوش غرور و جوانی

جوش‌های غرور به‌صورت دانه‌های قرمز، جوش‌های سرسیاه و توده‌های سفت زیرپوستی در ناحیه گونه، بینی، پیشانی، پشت گردن، و قسمت فوقانی پشت و سینه ظاهر می‌شوند. این جوش‌ها در پایه یک مو به‌وجود می‌آیند و ناشی از آماس، التهاب و انسداد مجرای غده چربی کنار مو هستند. پیدایش جوش غرور ناشی از یک علت خاص نیست، بلکه چندین عامل در پیدایش و شدت آن نقش دارند: کمبود ویتامین A یا B، وراثت میکروب‌ها، نوع غذا، مشکلات عصبی و روحی، تغییرات غددی هورمونی، نوع پوست، بهداشت صورت، مصرف برخی داروها و بعضی از بیماری‌ها. شاید مهمترین عامل ایجاد کننده جوش‌های غرور، تغییرات هورمونی زمان بلوغ باشد. در هنگام بلوغ، هورمون‌های جنسی ناگهان افزایش می‌یابند و مقدار آنها در خون بسیار زیاد می‌شود. این هورمون‌ها باعث افزایش ترشح چربی پوست می‌شوند و زمینه را برای رشد میکروب و التهاب غدد چربی صورت و پیدایش جوش فراهم می‌آورند. اکثر خانم‌ها در نزدیکی عادث ماهیانه خود دچار افزایش جوش‌های صورت می‌شوند. خانم‌هائی که دچار آکنه هستند، معمولاً هومون‌های مردانه زیادتری دارند و در بسیاری از آنها رشد موی صورت نیز بیش از معمول است.
نوع غذا
نوع غذا می‌تواند در جوش صورت مؤثر باشد. مصرف مواد قندی مثل ماکارونی، نان، برنج، شیرینی و شکلات و مصرف غذاهائی حاوی فندق، پسته، بادام، موز، نارگیل و گردو می‌تواند موجب تشدید آکنه شود که یکی از علل آن احتمال افزایش چربی خون است. ناراحتی‌های روحی و عصبی تأثیر به‌سزائی در بروز آکنه دارند. به‌دنبال فشارهای عصبی و کم‌خوابی، صورت شادابی و طراوت خود را از دست می‌دهد و جریان خون کم شده و سیستم دفاعی پوست ضعیف می‌شود و زمینه برای رشد آکنه فراهم می‌آید و به سرعت بر تعداد جوش‌ها افزوده می‌شود. مسائل وراثتی و ژنتیک نیز در ابتلا به جوش غرور جوانی و شدت آن نقش دارند. حتماً تاکنون افرادی را دیده‌اید که اکثر اعضاء خانواده‌شان دچار جوش‌های غرور بزرگ و فراوان می‌شوند. به‌طور کلی نقش یک زمینه فامیلی در ابتلا به این بیماری ثابت شده است.
کمبود ویتامین‌های A و B نیز به‌عنوان عاملی در ایجاد جوش غرور مطرح شده‌اند. این دو ویتامین، اثر سازنده و ترمیم کننده بر پوست دارند و کمبود آنها موجب آسیب پوست و کاهش دفاع آن می‌شود. به همین علت بسیاری از متخصیص پوست برای درمان آکنه از ویتامین A نیز استفاده می‌کنند.
بهداشت پوست
عدم رعایت بهداشت پوست یکی از عوامل مهم در ایجاد یا تشدید جوش‌های غرور است. اصولاً پیدایش جوش غرور ناشی از افزایش ترشح چربی و تجمع میکروب در غده چربی کنار مو است. بنابراین رعایت نکات بهداشتی می‌تواند نقش مؤثری در بهبود و تخفیف آن داشته باشد. دستکاری کردن این جوش‌ها موجب انتشار عفونت به نقاط دیگر و افزایش تعداد و حجم جوش‌ها می‌شود. امروزه آنتی‌بیوتیک‌ها و مواد ضدعفونی‌‌کننده عامل جدائی‌ناپذیر درمان جوش‌های غرور است.
داروها
مصرف برخی داروها ممکن است موجب تشدید جوش‌های غرور شود. از جمله این داروها می‌توان به قرص‌های ضدبارداری اشاره کرد. علاوه بر قرص‌های ضدبارداری، مصرف مکرر بیش از اندازه پماد بتامتازون، فلوسینولون، تریامسینولون و کرم‌های چرب نیز می‌تواند موجب پیدایش یا تشدید جوش‌های غرور شود.
درمان آکنه
برای درمان آکنه باید گروهی از اقدامات و توصیه‌های بهداشتی را اجراء نمود و نیز با مراجعه به پزشک و دریافت داروهای مناسب به مقابله با آن پرداخت.
برای جلوگیری از پیشرفت جوش‌ها و کاهش حجم و تعداد آنها باید توصیه‌های زیر را در نظر داشته باشید و به آنها عمل کنید.
۱. جوش‌ها را دستکاری نکنید و آنها را با فشار خالی نکنید. برای خالی کردن آنها به یک انستیتوی زیبائی مراجعه کنید تا با دستگاه‌های مکنده جوش‌ها را تخلیه کنند. اگر چنین مرکزی در نزدیکی شما وجود ندارد، انگشتان خود را با الکل ضدعفونی کنید، ناخن‌ها را کوتاه کنید و با یک دستمال تمیز جوش‌ها را به آهستگی فشار دهید تا تخلیه شوند.
۲. پوست خود را به نرمی ماساژ دهید. این کار را می‌توانید به‌طور مرتب، خودتان انجام دهید و یا به یک فرد مجرب مراجعه کنید تا پوست شما را ماساژ دهد. ماساژ باعث تخلیه چربی پوست شده و از پیشرفت جوش‌ها جلوگیری می‌کند.
۳. آسودگی روانی داشته باشید. سعی کنید خواب مرتب داشته باشید. استراحت کافی داشته باشید و از فشارهای روحی و عصبی بپرهیزید.
۴. روزی دوبار صورت خود را بشوئید و ماساژ دهید. برای شستشو از صابون اسیدی (گوگردی) که پزشک توصیه می‌کند استفاده کنید. ابتدا صورت خود را خوب صابون بزنید تا از کف پوشیده شود. آنگاه با نوک انگشتان، پوست صورت خود را ماساژ دهید تا صابون در منافذ پوست به خوبی نفوذ کند و چربی‌های جمع شده در جوش‌ها را از بین ببرد. از سوی دیگر ماساژ باعث بهبود جریان خون و پوست و طراوت و شادابی آن می‌شود. با کف دست خود پوست صورت را از راست به چپ، از چپ به راست و سپس از پائین به بالا ماساژ دهید. کل زمان ماساژ صورت با کف صابون باید پنج دقیقه طول بکشد. پس از آن صورت خود را با آب گرم بشوئید تا کاملاً پاک شود. سپس بلافاصله مقداری آب بسیار سرد را بر روی پوست صورت خود بپاشید تا منافذ آن بسته شود. آنگاه با یک پنبه آغشته به گلاب، سطح پوست را پاک کنید. گلاب یا آبلیمو، اثر منقبض‌کننده‌ای دارند و باعث افزایش گردش خون و بهبود پوست می‌شوند.
۵. هفته‌ای یک یا دوبار از ماساژ سرکه سیب استفاده کنید تا چربی پوست کاهش یابد. برای این کار کافی است مقداری سرکه سیب را در همان مقدار آب بریزید و سپس با انگشت مقداری از این مخلوط را بردارید و بر روی صورت خود بمالید و ماساژ دهید. ماساژ را با حرکت حلقوی و ضربه‌ای آهسته انجام دهید و ابتدا از پائین به بالا و سپس از بالا به پائین حرکت کنید. آنگاه چند دقیقه صبر کنید و سپس صورت خود را بشوئید.
۶. از مصرف غذاهای چرب، شیرینی زیاد، سس مایونز، خامه، شکلات، گردو، قندق، موز، تخم‌مرغ، بعضی از ماهی‌ها و نارگیل حتی‌المقدور بپرهیزید. ولی نیازی به رژیم‌های سخت نیست. سعی کنید سبزی و میوه‌هائی را که حاوی ویتامین A هستند زیادتر مصرف کنید (هویج، اسفناج، شاهی و گوجه‌فرنگی) همچنین مصرف چای و ادویه‌جات را محدود کنید.
۷. سعی کنید هر روز صورت شما در معرض نور آفتاب قرار گیرد. اشعه آفتاب تأثیر بسیار خوبی در بهبود جوش‌های غرور جوانی دارد. بهتر است برای محافظت چشم‌ها از عینک آفتابی کمک بگیرید. البته بعضی پژوهشگران باور دارند که نور آفتاب پس از مدتی موجب تشدید آکنه می‌شود. بنابراین بهتر است استفاده از آفتاب را فقط برای شروع درمان به‌کار گیرید.
۸. از ورزش و پیاده‌روی غفلت نکنید. بسیاری از جوش‌های پوستی پس از مدتی ورزش به کلی ناپدید می‌شوند. اگر هر روز صبح، مسافتی معادل حداقل سه کیلومتر را به‌صورت پیاده‌روی یا به‌صورت دویدن طی کنید و پس از آن یک دوش بگیرید، متوجه می‌شوید پس از مدت بسیار کوتاهی پوست شما بسیاری از جوش‌ها برطرف می‌گردند. ورزش و استحمام سبب باز شدن منافذ پوست، بهبود جریان خون آن و رفع چربی می‌شود.
۹. برای شستشوی صورت از آب‌گرم استفاده کنید. صابون شما بهتر است از نوع اسیدی باشد که چربی را کم کند. مصرف مواد آرایشی و کرم‌های چرب را محدود کنید و در صورت استفاده، ابتدا پوست را به یک کرم مرطوب کننده آغشته کره و سپس از پودر یا سایر مواد آرایشی استفاده کنید و شب هنگام خواب، همه این مواد را به‌وسیله شیرپاک‌کن تمیز کنید.
۱۰. پس از شستشوی صورت، هیچگاه با یک حوله به‌طور خشن صورتتان را پاک نکنید، بلکه یک دستمال کاغذی یا حوله نرم را با پوست خود تماس دهید تا خشک شود.
سولماز صدرالدینی

منبع : مجله درد