پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا

پرتوهای گاما


پرتوهای گاما
وقتی ما نمودار انرژی آزاد شده از یك انفجار رو بررسی كنیم...ابتدا سیر صعودی شدیدی داره كه مال همون انفجار ناگهانیه..و بعد نزول میكنه...مث انجارهای طبیعی...
ولی نمودار انرژی دریافتی از یك منبع گاما...سیر صعودی ابتدایی انفجار رو داره...و اینكه مقدار امون هم خیلی زیاده...خــــــــــــــــــــیلی زیاد...اونقد كه به خاطره اون فرمول انرژی انیشتن زیر سوال رفت...كه چه ماده ای. ..با چه مقدار میتو ننه این قد انرژی آزاد كنه...بعد این سیر نزولی یه خط ممتد میشه!...یعنی نزول دیگه نمیكنه...اونم با اون حجم انرژی! فك نكنم...كلا ستاره ها تو این حد و اندازه ها نیستن!...از سال ۹۱ كه تابشهایی دریافت شد... دیگه به این نتیجه رسیدن كه از ستاره های معمولی آزاد كردن چنین انرژی ساخته نیست
یه توضیح کوتاه در مورد خود گاما
جهان نسبت به اشعه گاما شفاف است و انرژی ان (کوانتای گرما) از انرژی فوتونهای نور مریی بسیار زیادتر است.اشعه گاما در مسیر خود شکست و انکساری ندارد و مسیر مستقیم خود را طی می کند.
و یه چند تا منبع انتشار: اشعه گاما از مناطق برخورد ماده و ضد ماده در فضاهای دور دست سرچشمه میگیره و در تشکیل اشعه کیهانی _شارهای پر انرژی ذرات_ شرکت میکنه.اشعه گاما از شرایط غیر ایستا یعنی حوادثی مثه انفجار ابر نو اخترها(از ۱۸۸ ابرنواختر فقط ۲ مورد + بوده!!!) اما در واقع اشعه گاما بایداز انفجار های بسیار قوی تروپر انرژی تر مثه کوازار ها و کهکشانهای فعال منتشر بشه. یه منبع اشعه گامادر صورت فلکی حوا:یه ابر چگال از گاز و غباردور گروهی ازستارگان است.منبع دیگه تو سحابی جباره گروهی از ستارگان در حال انبساط هستن. از نابودی پی مزون خنثی ذرات کوانتای گاما به وجود میاد.
منبع دیگر :پولسار ها دیگه:از الکترون های پر شتاب .و اینکه گاما دراثر برون جهیدن ماده از یکی از ستارگان مزدوج و سقوط اون روی عضو دیگه که ستاره ای نوترونیست به وجود میادانرژی زیادی دارن...و اگر پدیده ای میتونس این حجم از انرژی در تمام جهات آزاد كنه ...فرمول انیشتن كه باطل میشد هیچ!...باید یه فیزیك نوین رو عرضه میكردن تا بتونه با مقیاس و اعداد حاصل كار كنه...به همین دلیل نتیجه گرفتن كه این فوران به صورت متمركز هستش...مث فوران هایی كه از سیاهچاله ها میشه...در این صورت یعنی متمركزش...امكان اینكه منبع اولیه یش حداقل از میان ستاره ها باشه بوجود می یاد.
البته اینكه چند نمونه اونا رو ذكر كنید...در صورت فلكی حوا: ابر چگال و گروهی از ستاره ها...اكثرا از این طریقه آزاد میشن:ستاره هایی كه در میان زادگاه خودشون با سایز های گنده بوجود می یان(انرژی لازم پس تا حدودی دارن..)...هرچی به ستاره بزرگتر باشه..سریعتر میسوزه...و یه جورایی خودشون جون مرگ میكنن (اگی در ابتدا بزرگ باشن...با غول های قرمز كه در اواخر زندگی شون متورم میشن اشتب نشه...)
وقتی این سریع سوختن ادامه دادن...در همون زادگاه خودشون(ابر های چگال صورت فلكی حوا..!) به اواخر عمر خودشون در كسری از عمر نرمالشون میرسن...و بعد متورم میشن!!..دیگه بعد كه به یه فوق ابر(!!extra large) ستاره تبدیل شدن...و در اند در خودشون به شدت فرو میریزن...و اون حجم از ماده به سرعت تبدیل به انرژی میشه...و به دین سان به هیفرنوا تشكبل میشه ...! در رصدی هم كه از تابش مریی اونها !! (شیوشو كه میدونید دیگه؟؟) در سال ۲۰۰۱ شد...فاصله معضلی شد!!!...چوم پرتو از فاصله ۱۰میلیارد سال نوری می اومد...و وقتی پرتویی با این فاصله مییومد ...قطعا دور تر هم پیدا میشه( همون طور كه میدونید...پیدا كردن منابع گاما آسونه(به وفــــور...ولی پیدا كردن فاصله اونها به ندرت پیش مییاد(شرایط رصدش در واقع..)دور تر بودن ...بیش از این..كه میگیم حتما هستش...دیگه یعنی میرسه به عصر تاریك!!
زمانهای آغازین جهان...زمانی كه نور ستارگان هنوز دز جهان نبود!!...ماهواره اکتشافی موفق به آشکارسازی یک انفجار بسیار کوتاه مدت موسوم به انفجار اشعه گاما با نام GRB۰۵۰۵۰۹Bشداین ماهواره در ۹ می در حالی به ردیابی این انفجار پرداخت که میلیون ها سال نوری با ما فاصله دارد . این انفجار تنها ۰۳/۰ ثانیه به طول انجامید و به صورتی ضعیف از آن تصویر برداری شد . امواج ایکسی که به سرعت پس از انفجار منتشر شد ، معیاری اساسی برای تعین محل انفجار آن محسوب می شد .لازم به ذکر است که تاکنون انفجار ی کوتاه از این نوع و با چنین دقتی محل یابی نشده بود . انفجارهای اشعه گاما ها ) معمولا به دو طریق ایجاد می شوند , بیشتر انفجارهای بلند مدت که از ۲ ثانیه تا چند دقیقه ادامه میابند معمولاساده تر از انواع دیگر عامل یابی می شوند.تصویر تو مطاب بالا نشاندهنده مغزی یک ستاره بسیار داغ و چگال است که در حال رمبش به داخل یک سیاهچاله می باشد که به اواخر عمرشون میرسیدن) .یک دیسک بشدت پر ان
رژی از ماده ای فوق چگال در اطراف سیاهچاله شکل می گیرد و مسبب ساتع شدن جتهای باریکی از قطبین سیستم با سرعتی کمتر از سرعت نور میشود . شدت ضربه این جت ها اطراف خارجی این رویداد را به کلی پاک می کند .اگر یکی از این جت ها مستقیما بسوی ما بیاید ما آن را یک انفجار اشعه گاما خواهیم پنداشت . این انفجارها اغلب دارای پستاب هایی تأخیردار هستند .این پستاب ها در طول چند ساعت یا چند روز و یا چند هفته تمام فضای اطراف را احاطه میکنند . اینگونه انفجارهای کوتاه بوسیله همسنجی زمان یابی می گردند و می توانند به کوتاهی چندین هزارم ثانیه باشند. پستاب ها معمولا راهنمای مناسبی برای تعیین محل رویداد است ,در نتیجه اخترشناسان شانسی هرچند کوچک برای یافتن منبع انفجار و تحقیق بر آن را دارا خواهند بود.راه دیگر نتیجه شدن چنین انفجارهایی وجود دو ستاره نوترونی است.( و یا شاید یک ستاره نوترونی و یک سیاهچاله ) که بصورت ماپیچ پیرامون یکدیگر میگردند سپس در دیسکی بسیار به هم نزدیک شده در اثر رمبش و فروریزش به یک سیاهچاله پگانه تبدیل می شوندو حالا جند نکته:...نگفته در چه فاصله ای...همون طور که گفتم رصد تابش کار آسونیه...رصد منیع ...ولی برای تعیین فاصله منیع...از یک پدیده ناشی از تابش این پرتو ها استفاده میکنن نمونه هایی که ذکر کرده ... از نوع کوتاه مدت هستن...پتوهایی هم هستن که تا چندیدن روز و هفته نیز وجود دارن( نمونه های سال ۲۰۰۱).تا اونجایی که من یادم از اینکه حاصل ۲ ستاره نوترونی باشن...رد شده...حالا شاید هم
شبیه سازی برخورد( انیمیشن ۲.۷ MB)
حالا برای کامل شدن مطالب و رفع شو...شوب...موجود....طریقه اندازه گیری فواصل انفجارها طبق روش های مرسوم(تا ۲۰۰۲) رو بطور خلاصه (فوق خلاصه )میگیم نمونه هاشم بعدا میزارم ..ببینید...(با زیرنویس فارسی+دفترچه راهنما+cd آموزشی و ...که خوبه خوب بفهمید...چطوره؟)!!: کلا واسه اندازه گیریه فواصل اجرام مریی ....ار طیف سنجی استفاده میکن...واسه پرتو های گاما اینجوری کاربرد داره که...وقتی این پرتوهای پر انرژی به گازها و ابرهای کیهانی برخورد میکنن...باعث فعال شدن گازها و انجام واکنش هایی میشن که سرانجامشون آزاد شدن نور مریی هست...بعد این رو طیف سنجی میکنن...به همین راحتی...چون اینکه احتمال اینکه پرتوهای گما که به صورت دسته ای و استوانه ای حرکت میکنن...به این مجموعه گازها بخورند...خیلی کم...و ندرت و با دقت زیاد دانشمندا رصد و فاصله شون به دست مییاد...در ضمن در طیف سنجی این پرتو ها همیشه بخش اعظم طیف سرخ رنگ هست که مربوط میشه به فاصله های دور(<یکمیلیارد)..در طیف اجرام هرچه طیف سرخ بیشتر باشه...جرم مورد نظر هم درفاصله دورتری قرار میگیره.

منبع: گروه نابغه ها


همچنین مشاهده کنید