به دنبال سینمای میانی

مردم هند از مدت ها قبل منتظر نمایش عمومی این فیلم انقلابی بودند، زیرا از یك طرف عامرخان را در نقش اصلی داشت و از طرف دیگر درباره اولین جنگ استقلال این كشور آسیایی بوده است.
قصه فیلم با نگاهی به روایت هایی ساخته شده كه درباره مانگل پاندی سرباز انقلابی هند و قیام سال ۱۸۵۷ گروهی از سربازان علیه استعمار امپراطوری بریتانیای كبیر وجود داشته است. مانگل پاندی- با بازی عامرخان- رهبری سربازان هندی را به دست گرفت و علیه قوانین بریتانیا قیام كرد و جنگید.
قصه در زمانی رخ می دهد كه استعمار بریتانیا بر تمام جوانب زندگی مردم هند سلطه دارد. بی عدالتی های ماموران انگلیسی در سطح وسیعی گسترده است و همین مسأله باعث نارضایتی عمومی است. بدترین مسأله این است كه انگلیسی ها با هندی ها رفتاری حیوان گونه دارند و هیچ حق و حقوقی برای آنها قائل نیستند. آنها حتی بر جمعیت عادی هم نظارت دقیقی دارند. بعد از سال ها تحمل، روحیه قیام و انقلاب در بین مردم هند بیدار می شود. این روحیه خواهان تغییراتی جدی در قوانین حاكم است. در جریان نبردی در افغانستان، مانگل، جان فرمانده خود افسر ویلیام گوردن انگلیسی (با بازی توپی استنفز پسر مگی اسمیت بازیگر كلاسیك سینمای انگلیس) را نجات می دهد. این مسأله باعث دوستی عمیقی بین این دو می شود. علی رغم تفاوت نژادی، طبقاتی و زبانی، این دوستی گسترش و ادامه پیدا می كند. اما به زودی این دوستی به چالش طلبیده می شود. با ورود امیلی كنت (با بازی كارول بید) كه یك آریستوكرات است اولین اختلاف ها آغاز می شود. اختلاف بعدی با از راه رسیدن یك قانون جدید در ارتش شروع می شود. زمانی كه گوردن جان جولا (با بازی آمیشا پاتل) یك دختر دهقان هندی را از خطر مرگ نجات می دهد، دوستی افسر انگلیسی و سرباز هندی شكل تازه ای پیدا می كند. اما قوانین جدید استعمار بریتانیا باعث آزار سربازان هندو و مسلمان هندی می شود. سربازان به رهبری مانگل پاندی در مقابل امپراطوری عظیم و پرقدرت بریتانیا می ایستند و یك قیام خونین شكل می گیرد.
فیلم تلاش كرده به ماجراهای واقعی این قیام، رنگی سینمایی بزند و یك اثر تماشایی خلق كند كه تماشاگران را جذب تماشای آن كند. برخلاف دیگر فیلم های هندی كه حدود سه ساعت طول می كشند، این فیلم زمان كمتری دارد. ظاهراً سازندگان فیلم كه به بازار بین المللی گوشه چشمی داشته اند، با این كار خواسته اند اثری ارائه دهند كه حوصله بیننده غیرهندی از دیدن آن سر نرود.
بعد از موفقیت بین المللی درام های تاریخی از قبیل «لاگان» (كه جایزه ای از جشنواره لوكارنو گرفت و نامزد دریافت اسكار بهترین فیلم خارجی سال شد) و «دیوداس» صنعت سینمای هند می خواست فیلمی ارائه دهد كه در عین سرگرم كننده بودن، بازتابی از مسایل روز سیاسی جهان هم باشد. اگرچه قصه فیلم مربوط به سال ۱۸۵۸ است، اما می توان در آن اشاراتی به جنگ افغانستان و عراق (كه در ۴ سال اخیر اتفاق افتاده است) دید.
این نكته ای است كه كارگردان و بازیگر اصلی آن عامرخان در گفت وگوهای خود به آن اشاره كردند. چند هفته قبل عامرخان در مصاحبه مطبوعاتی خود در جشنواره لوكارنو- كه فیلم به عنوان نمایش افتتاحیه، آغازگر برنامه های این جشنواره بود- به مقایسه اولین جنگ استقلال كشور هند با حوادث اخیر عراق پرداخت و گفت كه به همین دلیل قصه و مضمون فیلمش به شدت معاصر و امروزی به نظر می رسد.
با آن كه بخش مهمی از فیلم در انگلستان فیلمبرداری شده، اما به شدت ضد انگلیسی است. سازندگان فیلم آن را در دو نسخه به دو زبان هندی و انگلیسی تهیه كرده اند. بخش دوستی مانگل پاندی با افسر انگلیسی خیالی است و هیچ وقت در عالم واقعیت چنین اتفاقی رخ نداد. همانگونه كه از قبل پیش بینی می شد، چند مورخ انگلیسی سندیت قصه فیلم را زیر علامت سؤال برده و ماجراهای آن را غیرواقعی معرفی كرده اند.
از آنجا كه تاریخ در كشور هند بیشتر شفاهی است تا كتبی- مردم تاریخ را سینه به سینه نقل كرده و به این ترتیب از آن محافظت می كنند- تمام متونی كه درباره مانگل پاندی و قیام او نوشته شده، همان چیزهایی است كه انگلیسی ها در آن دوران نوشته اند. اما منبع سازندگان فیلم این تاریخ (كه آن را جعلی، دروغین و تحریف شده می دانند) نیست. فرخ دوندی نویسنده فیلمنامه فیلم یكی از چهره های سرشناس شبكه ۴ تلویزیون بی بی سی است.
او تعداد زیادی كاراكتر را در یك ساعت اول فیلم به بیننده معرفی می كند. با این حال فیلمنامه او شكل یك مجموعه تلویزیونی را ندارد و یك كار سینمایی است. تدوین خوب فیلم از جمله مزایای آن است كه خود را در صحنه های نبرد به خوبی نشان می دهد. سبك كار كتان مهتا بیشتر از آن كه هندی باشد غربی است.
فیلم شباهت زیادی به ملودرام های آسیایی و هندی ندارد. فیلم «مانگل پاندی» اثری غیر متعارف مثل ساخته های فیلمسازان مستقل هندی (كه در جشنواره بین المللی می درخشند) نیست. اما در عین حال در زمره ساخته های معمول بالیوود- مركز فیلمسازی تجاری هند كه در شهر بمبئی قرار دارد- هم قرار نمی گیرد. شاید بتوان آن را در ژانر سینمای میانی قرار داد. این روزها تعداد زیادی از فیلمسازان هندی تلاش می كنند این نوع فیلم را كارگردانی كنند.
ترجمه:كیكاووس زیاری

منبع : روزنامه همشهری