جمعه, ۳۱ فروردین, ۱۴۰۳ / 19 April, 2024
مجله ویستا


دنیایی‌ از ((نشانه‌ها))


وقتی‌ آدمها با شانس‌ و خوشبختی‌ روبرو می‌شوند، دو دسته‌اند: گروه‌ اول‌ این‌ موقعیت‌ را فراتر از شانس‌ و اقبال‌ یا تصادف‌ می‌بینند. از نظ‌ر آنها این‌ موقعیت‌ یك‌ نشانه‌ است‌. نوعی‌ مدرك‌، برای‌ آنكه‌ بگویند خدایی‌ هست‌ تا از آنها حمایت‌ كند. آنها هیچ‌ چیز را تصادفی‌ نمی‌دانند و احساس‌ درونی‌شان‌ این‌ است‌ كه‌ هر اتفاقی‌ بیفتد یكی‌ هست‌ كه‌ به‌ آنها كمك‌ كند و همین‌ فكر به‌ آنها امید می‌دهد. گروه‌ دوم‌ این‌ موقعیت‌ خوب‌ را فقط‌ حاصل‌ اقبال‌ می‌دانند; نوعی‌ خوش‌ شانسی‌. برای‌ اینها كه‌ همواره‌ در شك‌ و تردیدند، این‌ موقعیت‌ پنجاه‌ پنجاه‌ است‌. یعنی‌ هم‌ می‌تواند خوب‌ باشد و هم‌ بد. اما احساس‌ واقعی‌ آنها در مقابل‌ هر اتفاقی‌ كه‌ می‌افتد، این‌ است‌ كه‌ كاملا تنهایند و همین‌ سبب‌ ترسشان‌ می‌شود...
فیلم‌ ((نشانه‌ها)) فیلمی‌ با گرایش‌ مذهبی‌ است‌. فیلمی‌ كه‌ نمودار مضامین‌ و اعتقادات‌ مذهبی‌ و دینی‌ است‌ و سعی‌ دارد بدور از شعار و بكارگیری‌ شیوه‌های‌ سنتی‌، اعتقادات‌ مذهبی‌ را با هیاتی‌ مدرن‌ كه‌ بتازگی‌ در سینمای‌ امریكا باب‌ شده‌ مط‌رح‌ سازد. در این‌ فیلم‌ با سه‌ ویژگی‌ بنیادی‌ مذاهب‌ و ادیان‌ رودرروییم‌: تقدیر، گناه‌ و آخر الزمان‌. از آغاز تا نهایت‌ فیلم‌، این‌ فكر در ذهن‌ بیننده‌ القا می‌شود كه‌ هیچ‌ امری‌ تصادفی‌ واقع‌ نمی‌شود بلكه‌ همه‌ نشانه‌اند. نشانه‌ حمایت‌ و هدایت‌ از سوی‌ نیرویی‌ كه‌ ورای‌ فهم‌ و درك‌ ماست‌.تمام‌ شخصیتهای‌ فیلم‌، در مقابل‌ هر حادثه‌ای‌ بدین‌ امر معترفند كه‌: باید اینگونه‌ می‌شد... باید این‌ اتفاق‌ می‌افتاد... به‌ گونه‌ای‌ دیگر، همه‌ آنان‌ در زمره‌ گروهی‌ بودند ــ گروه‌ اول‌ ــ كه‌ برای‌ آنان‌ هیچ‌ حادثه‌ای‌ تصادفی‌ نیست‌ و همه‌ چیز یك‌ نشانه‌ است‌: بیماری‌ مورگان‌ و مرگ‌ مادرش‌، خواب‌ آلودگی‌ ((ری‌))، آلوده‌ بودن‌ آب‌ از نگاه‌ ((بو)) و افراط‌ وی‌ در مصرف‌ آب‌ و كثرت‌ لیوان‌ آب‌ در جای‌ جای‌ خانه‌ و ورود و ظ‌هور آدمهای‌ فضایی‌...
اما آخر زمان‌. این‌ همان‌ كلمه‌ای‌ است‌ كه‌ گویی‌ نقش‌ صور اسرافیل‌ را در ذهن‌ آدمها تداعی‌ می‌كند! روزی‌ كه‌ همه‌ انسانها باید پاسخگوی‌ اعمال‌ و گناهان‌ خود باشند. آیا وحشت‌ و اضط‌راب‌ و ترسی‌ كه‌ ((ترینتی‌))، دختر فروشنده‌ را، به‌ خاط‌ر فحشهایی‌ كه‌ بر زبان‌ رانده‌ به‌ اعتراف‌ وا می‌دارد، امری‌ قابل‌ توجیه‌ و اجتناب‌ناپذیر است‌؟
شناخت‌ مرز گناه‌ و صواب‌، از سخن‌ تا عمل‌، شاید در این‌ فیلم‌ میسر و قابل‌ فهم‌ نباشد، اما می‌بینیم‌ كه‌ عقوبت‌ گناه‌ كلامی‌ این‌ است‌ كه‌ با اعتراف‌ دختر به‌ فحاش‌ بودن‌ ــ كه‌ به‌ اعتقاد پدر گراهام‌، ۷۱ بار گناه‌ كرده‌ است‌ ــ كشیش‌ فرزندان‌ خود را از ارتباط‌ با او منع‌ می‌كند. و اما ((ری‌))، كه‌ همسر كشیش‌ را كشته‌ است‌، آیا در آخر زمان‌ روانه‌ جهنم‌ خواهد شد؟ او كه‌ با این‌ عمل‌ سبب‌ فروپاشی‌ یك‌ خانواده‌ و از دست‌ رفتن‌ ایمان‌ یك‌ كشیش‌ شده‌ است‌، چه‌ پاسخی‌ برای‌ تبرئه‌ خویش‌ خواهد داشت‌؟
حقیقت‌ چیست‌؟ موجودات‌ و انسانهای‌ فضایی‌ از كجا می‌آیند؟ از چه‌ جنسند و هدفشان‌ چیست‌؟ قصه‌ ورود سفینه‌های‌ فضایی‌ در آسمان‌ زمین‌ و ط‌رح‌ ایجاد ارتباط‌ موجودات‌ و انسانهای‌ فضایی‌ با انسانهای‌ زمینی‌ شاید از دهه‌ هفتاد به‌ ط‌ور جدی‌ ذهن‌ آدمیان‌ زمینی‌ را به‌ خود مشغول‌ كرده‌ است‌. چنانكه‌ در فیلمهای‌ مختلفی‌ مواجه‌ با نحوه‌ ارتباط‌ آدمیان‌ فضایی‌، كه‌ گاه‌ به‌ صورت‌ تدافعی‌ و گاه‌ دوستانه‌ و برای‌ ایجاد ارتباط‌ و آشنایی‌ و گاه‌ تهاجم‌ گونه‌ و خصمانه‌ ــ نابودی‌ یا بهره‌وری‌ از زمین‌ ــ بوده‌ و هستیم‌. شكل‌ و هیات‌ انسانهای‌ فضایی‌ و مكان‌ آنان‌ بستگی‌ به‌ سلیقه‌ و ذهن‌ خلاق‌ ط‌راح‌ آنان‌ دارد. زیرا به‌ واقع‌ هنوز انسانی‌ كه‌ مدعی‌ دیدار با چنین‌ موجوداتی‌ شود، ظ‌هور نیافته‌ است‌! بنابراین‌ انسانهای‌ فضایی‌ گاه‌ به‌ هیات‌ یك‌ انسان‌ زمینی‌اند و گاه‌ به‌ هیاتهای‌ عجیب‌ و غریبی‌ كه‌ تلفیقی‌ از چهره‌ انسان‌ و حیوان‌اند، به‌ صورت‌ جن‌ یا انسانی‌ كه‌ چهره‌اش‌ در پرده‌ای‌ از ابهام‌ پوشیده‌ شده‌ است‌، خصوصیات‌ و ویژگیهای‌ آنان‌ نیز ارتباط‌ تنگاتنگی‌ با نوع‌ بینش‌ و ذهن‌ و تفكر سازنده‌ آن‌ دارد.آدمهای‌ فضایی‌ در عصر امروز به‌ مثابه‌ اسط‌وره‌های‌ كهن‌، گاه‌ از چنان‌ نیرویی‌ برخوردارند كه‌ موجوداتی‌ مافوق‌ بشر تلقی‌ و تصور می‌شوند و گاه‌ چنان‌ زبونند كه‌ با شیوه‌هایی‌ ابتدایی‌ می‌توان‌ بر آنان‌ غلبه‌ یافت‌ و از عرصه‌ زمین‌ بیرون‌ راند، چنانكه‌ در فیلم‌ بیان‌ می‌شود: در خاورمیانه‌ با شیوه‌های‌ ابتدایی‌ با بیگانه‌ها برخورد شده‌ است‌. بی‌شك‌ همه‌ موجودات‌ در ذهن‌ بشر فناپذیرند و به‌ تعبیری‌ دیگر آسیب‌پذیر. در این‌ فیلم‌ آسیب‌پذیری‌ آنها به‌ دو چیز برمی‌گردد: درهای‌ چوبی‌ و تخته‌ و آب‌; آبی‌ كه‌ از دیدگاه‌ ((بو)) و یا به‌ خاط‌ر تیك‌ روانی‌اش‌ آلوده‌ است‌. آبی‌ كه‌ برای‌ بشر خاكی‌ و زمینی‌ عنصر حیات‌ بخش‌ و نماد زندگی‌ و زنده‌ بودن‌ است‌، برای‌ انسان‌ فضایی‌ مرگ‌آور و قابل‌ پرهیز است‌. چنانكه‌ حتی‌ علامات‌ و اشكال‌ فضایی‌ نیز در مزارعی‌ دور از آب‌ دیده‌ می‌شود. اما ورود و تهاجم‌ انسانهای‌ فضایی‌ و ایجاد ایمان‌ و باور و یقین‌ از دست‌ رفته‌ در انسانی‌ زمینی‌، چه‌ سنخیتی‌ می‌تواند با هم‌ داشته‌ باشد؟ یك‌ كشیش‌ كه‌ به‌ خاط‌ر مرگ‌ همسر خود از تمامی‌ باورهای‌ دینی‌، تبلیغ‌ در كلیسا، شنیدن‌ اعترافات‌ و حتی‌ خواندن‌ دعا اجتناب‌ می‌ورزد و آن‌ را اتلاف‌ وقت‌ می‌داند، باید چگونه‌ نشانه‌هایی‌ بیابد كه‌ این‌ نشانه‌ها او را دوباره‌ به‌ ایمان‌ از دست‌ رفته‌اش‌ بازگرداند؟ بی‌شك‌ ایجاد چنین‌ فضاها و ساخت‌ و پرداختن‌ به‌ قصه‌های‌ علمی‌ تخیلی‌ كه‌ گاه‌ در كتابهای‌ علمی‌ نیز بدان‌ اشاره‌ شده‌ است‌، و ورود این‌ تخیلات‌ و فرضیه‌های‌ علمی‌ گونه‌ در عرصه‌ هنر و سینما، می‌تواند دست‌ آویزی‌ باشد برای‌ جلب‌ تماشاگر و مخاط‌بان‌ بیشتر و نوآوری‌ در شیوه‌های‌ تبلیغ‌ برای‌ مبلغان‌ مذهبی‌ و دینی‌. تفهیم‌ تفكر و فلسفه‌ای‌ كه‌.... مورگان‌ پسر كشیش‌ به‌ تعبیری‌ رابط‌ و مفسر وجودی‌ آدمیان‌ فضایی‌ است‌. او برای‌ اولین‌ بار پس‌ از دیدن‌ علامات‌ و شنیدن‌ اخبار از وجود آدمیان‌ فضایی‌ خبر می‌دهد و سپس‌ به‌ وسیله‌ مط‌العه‌ كتابهای‌ علمی‌ از اعمال‌ و رفتار و ویژگیها و اهداف‌ آنان‌ سخن‌ می‌گوید. وی‌ با كمك‌ بی‌سیم‌ صدا و امواج‌ آدمیان‌ فضایی‌ را می‌گیرد و همچنین‌ از صف‌آرایی‌ آنان‌ درمی‌یابد كه‌ آنها دشمن‌اند نه‌ خواهان‌ ارتباط‌ مصلحانه‌!
همسر كشیش‌ یا پدر گراهام‌، در واپسین‌ دم‌ زندگی‌ خود ــ در تایید نوعی‌ ارتباط‌ با عالم‌ غیب‌ ــ به‌ او می‌آموزد كه‌ در مواجهه‌ با دشمن‌ چگونه‌ باید برخورد كند. در اصل‌ گویی‌ او به‌ تمام‌ كسانی‌ كه‌ استعداد خاص‌ خویش‌ را دارند، می‌آموزد كه‌ چگونه‌ از آن‌ بهره‌ بگیرند و یا چگونه‌ آن‌ را مهار كنند. او می‌گوید: به‌ پسرم‌ مورگان‌ ــ كه‌ كودكی‌ بیش‌ نیست‌ ــ بگو: بازی‌ كند و كمتر بفهمد!. به‌ مریل‌ ــ كه‌ ورزشكار است‌ ــ بگو: ضربه‌ بزند. و به‌ گراهام‌ ــ كه‌ كشیش‌ است‌ ــ بگو: ببیند، خوب‌ ببیند! نشانه‌ها فیلمی‌ست‌ متوسط‌، دینی‌ با تمی‌ تخیلی‌ كه‌ نشانی‌ از دغدغه‌های‌ نسل‌ امروز در مواجهه‌ با باورهای‌ دینی‌، ناگشودنی‌های‌ هستی‌ و ضعفها و ناتوانیهای‌ جاودانه‌ بشر دارد. دغدغه‌ای‌ كه‌ حاصل‌ مزیت‌ و برگزیدگی‌ او بر تمامی‌ موجودات‌ از سوی‌ خداوند است‌.

احیا آقازاده‌
منبع : پایگاه رسمی انتشارات سوره مهر


همچنین مشاهده کنید