همه چیز درباره میگرن

اما بیماری میگرن چیست؟ میگرن، حالت پیچیده ای است مركب از سردردهای دوره ای كه به طور معمول در ناحیه تمپورال و یكطرفه بوده و غالباً باتحریك پذیری، تهوع، استفراغ، پبوست یا اسهال و ترس از نور، همراه می باشد. در واقع بیماری میگرن، نوعی سردرد با منشأ عروقی است. بیشتر متخصصین اعصاب بر این عقیده اند كه در حدود ۹۰ درصد از كل سردردها، از نوع فشاری بوده و تنها ۶ درصد از سردردها، میگرن تشخیص داده می شوند. سردردهای فشاری همانطور كه از نامشان پیدا است، به علت فشارهای ماهیچه ای ایجاد می شوند.متاسفانه با وجود آن كه تحقیقات زیادی در رابطه با علت بروز میگرن انجام شده اند، اما هنوز به طور كاملاً واضح و روشن، مشخص نیست كه كدام یك از مكانیزم های احتمالی، مسوول بروز این بیماری هستند و با وجود پیشرفت هایی كه از نظر تكنیكی در رابطه با استفاده از تست های مخصوص در جهت مشخص كردن این مكانیزم ها مورد استفاده قرار می گیرند، باید همچنان مطالعات و تحقیقات بیشتری صورت گیرند. با این وجود، محققین بر این عقیده اند كه فاكتورهای اصلی وجود دارند كه می توان آن ها را به عنوان آغازگر بیماری میگرن در نظر گرفت.
۱- استرس های شیمیایی: استرس های شیمیایی موجب آزاد شدن تركیبی به نام سروتونین از سلول های پلاكت خون می شوند. سروتونین موجب انقباض عروق خونی شده كه در نتیجه منجر به كاهش اكسیژن رسانی به بخش های مختلف مغز می شود. لازم به ذكر است كه كمبود اكسیژن، خود یكی از دلایل بروز سردرد است. در اینجا است، واكنش دفاعی بدن، افزایش جریان خون و در نتیجه افزایش فشار به اعصاب و آزاد شدن تركیبی به نام ماده پی است كه آغازگر بروز سردرد می باشد.
۲- عدم تحمل غذایی و آلرژی: عدم تحمل غذایی و یا وجود سم در بدن، می تواند آغازگر استرس شیمیایی با مكانیسم ذكر شده باشد. علاوه بر این گروه خاصی از پروتئین ها كه تحت عنوان آمین ها شناخته می شوند و در الكل، شكلات و پنیر وجود دارند، همگی می توانند شروعی برای حملات میگرنی، از طریق منقبض و باریك كردن عروق خونی باشند.
۳- مشكلات ساختاری: یكی از علل بروز بیماری میگرن، وجود مشكلات اسكلتی در قسمت جمجمه و یا بد تشكیل شدن یا نامناسب بودن استخوان های این قسمت به خصوص مفاصل فك و آرواره ها است كه مفاصل tempromandibular نام دارند. بنابراین یكی از توصیه ها برای افراد مبتلا به سردردهای مكرر، معاینه دندان ها توسط دندانپزشك و بررسی استخوان های بخش جمجمه توسط متخصص استخوان می باشد.
۴- عدم تعادل هورمونی: تغییرات هورمونی كه به طور نرمال در چرخه قاعدگی زنان وجود دارد یا عدم تعادل هورمونی، می تواند شروعی برای بروز سردردهای میگرنی باشد.
۵- فشار خون: افزایش و یا كاهش فشار خون، می تواند شروعی برای بروز سردرد باشد.
۶- كاهش قند خون: كاهش قند خون یكی دیگر از علل شایع بروز سردرد است. علت این امر، نرسیدن گلوكز كافی به سلول های مغز است زیرا تنها منبع انرژی این سلول ها گلوكز است.
۷- بیماری های معده، یبوست و مشكلات روده ای می توانند شروعی برای ایجاد سردرد باشند.
۸- انجام فرایندهای كاتابولیسم و آنزیمی كه منجر به ایجاد تركیبات بدبو می شوند، موجب افزایش تولید گازهایی می شود كه از طریق سیاهرگ پرتال وارد كبد می شوند و از آنجا به جریان خون راه پیدا می كنند و سردرد را موجب می شوند. به دلیل آن كه اعصاب و سلول های مغز تحت تاثیر چرخه مواد سمی جریان خون قرار گرفته و در نتیجه سردرد ایجاد می شود.
۹- كار زیاد: كار و فعالیت زیاد، به دلیل آن كه منجر به كاهش انرژی اعصاب یا بروز فشارهای ماهیچه ای می شوند، می تواند شروعی برای ایجاد سردرد باشد.
از دیگر عللی كه می توانند منجر به بروز سردرد شوند، می توان به این موارد اشاره كرد: خستگی، تغییرات آب و هوایی، ضربات و آسیب های وارد شده به سر حتی چنانچه در گذشته رخ داده باشد، استفاده از مواد محرك مثل عطر و برخی از ادكلن ها و قرار گرفتن در معرض آلودگی، فشار سینوسی و التهاب، استفاده طولانی مدت از آسپرین و دیگر مسكن ها می تواند منجر به بدتر شدن سردرد از طریق تداخل با توانایی طبیعی مغز در مقابله با سردرد شود.
باید دانست كه كم خونی، دندان قروچه، مسمومیت ناشی از مصرف مقادیر بالای ویتامین A، كمبود ویتامین های B، به خصوص ویتامین ۶B و بیماری های مربوط به چشم، بینی و حلق از علل بروز میگرن در نظر گرفته نمی شوند.
چنانچه هر یك از این علایم به همراه سردرد در شما وجود دارند، با پزشك مشورت نمایید: ۱- تاری دید یا مشكلات بینایی، ۲- سرگیجه و ناتوانی در تكلم، ۳- تب، ۴- گرفتگی و سفت شدن عضلات گردن، ۵- حساسیت به نور، ۶- افزایش ضربان قلب، ۷- احساس فشار در پشت چشم ها، ۸- احساس انفجار در مغز.
در صورت مشاهده علایم ذیل، حتماً به پزشك مراجعه كنید و سریعاً اقدامات درمانی را آغاز نمایید. ۱- بروز ناگهانی سردرد شدید، ۲- ایجاد سردرد پس از وارد شدن ضربه یا جراحات حتی كوچك به سر ۳- سردرد مزمن كه پس از سرفه كردن یا انجام تمرینات ورزشی زیاد، ایجاد شود، از مواردی هستند كه باید نسبت به آن ها توجه نمود و با مراجعه به پزشك، اقدامات درمانی را آغاز كرد.
- درمان میگرن: یكی از توصیه های درمانی برای افراد مبتلا به میگرن، استفاده از كمپرسهای سرد و گرم می باشد. استفاده از كمپرس گرم، موجب احساس سستی و آرامش در گردن و عضلات شانه می شود، چرا كه گرفتگی شدید این عضلات می تواند منجر به بروز سردردهایی شود كه در اثر انقباض عضلانی و فشار ماهیچه ها ایجاد می شوند.
برای درمان سردردهایی با منشأ سینوسی، توصیه می شود از ماساژ استفاده كنید. استفاده از فشار در مناطق مشخصی از سر، منجر به باز شدن سینوس ها و كاهش فشار و رفع سردرد می شود. نواحی مناسب برای ماساژ، اطراف استخوان هایی است كه درست بالا و پایین چشم ها و همچنین گونه ها می باشند. خم كردن سر به سمت جلو، موجب تسهیل و از بین رفتن گرفتگی سینوس ها می شود. گرم كردن سینوس ها به وسیله كمپرس های مختلف و تنفس عمیق به بهبود سردرد كمك می كند.
توصیه های غذایی برای مبتلایان به میگرن
همان طور كه گفته شد، یكی از علل بروز سردردهای میگرنی، عدم تحمل غذایی یا آلرژی غذایی است. بنابراین توصیه می شود كه اولاً افراد مبتلا به میگرن، نسبت به شناسایی آلرژی یا عدم تحمل غذایی در خود با مراجعه به پزشك و انجام تست های آلرژی اقدام نموده و فهرست مواد غذایی كه با مصرف آن ها سردرد در آن ها ایجاد می شود را از برنامه غذایی خود حذف نموده یا مصرف آن ها را محدود نمایند. به طور كلی توصیه می شود كه افراد مبتلا به میگرن، از یك رژیم غذایی متعادل استفاده كنند و از مصرف بستنی، آدامس، نوشیدنی های بسیار سرد و نمك بپرهیزند. علاوه بر این مصرف مواد غذایی حاوی تیرامین و اسید آمینه فنیل آلانین را محدود كنید. منابع غذایی فنیل آلانین عبارتند از: شیرین كننده مصنوعی آسپارتام، مونوسدیم گلوتامات، نگهدارنده های نیترات و نیتریت كه اغلب به عنوان نگهدارنده در محصولات گوشتی مثل سوسیس و كالباس مورد استفاده قرار می گیرند.
مواد غذایی حاوی تیرامین عبارتند از: موز، پنیر، گوشت مرغ، شكلات، مركبات، پیاز، كره بادام زمینی، شكلات، ماهی دودی، شاه ماهی، سركه، محصولات تهیه شده با مخمر تازه پخته شده، كالباس و گوشت پخته شده. تیرامین، موجب افزایش فشار خون و در نتیجه بروز سردرد می شود.
توصیه می شود كه رژیم غذایی افراد مبتلا به میگرن، غنی از فیبرباشد، بنابراین چنانچه رژیم غذایی شما فاقد فیبر كافی است، از مكمل فیبر استفاده نمایید، اما به یاد داشته باشید كه این مكمل ها را به همراه دیگر مكمل ها یا داروها مصرف نكنید.
برای پیشگیری از بروز سردرد، توصیه می شود كه از وعده های غذایی كوچك و میان وعده های سالم و مغذی استفاده كنید. مصرف غذا در حجم كم و وعده های بیشتر به ثبات سطح قند خون و پیشگیری از نوسانات آن، به خصوص كاهش قند خون كه یكی از علل شایع بروز سردرد است، می شود.
سعی كنید در طول شبانه روز به مقدار كافی بخوابید و استراحت كنید.
چنانچه به همراه استفاده از قرص های ضدبارداری به سردرد مبتلا هستید، از پزشك خود بخواهید كه قرص شما را عوض كند و یا برای مدتی مصرف قرص ها را طبق نظر پزشك قطع نمایید. علاوه بر این قرص های ضدبارداری می توانند باعث كمبود ویتامین ۶B شوند كه خود عامل دیگری در جهت بروز میگرن است.
توصیه می شود افراد مبتلا به میگرن انجام فعالیت های ورزش هوازی به همراه تنفس عمیق را در برنامه روزانه خود بگنجانند زیرا كمبود اكسیژن می تواند منجر به بروز سردرد شود.
توصیه می شود كه افراد مبتلا به میگرن، از مصرف كاكائو، كافئین، چای، غذاهای كنسرو و فرآیند شده، گردو، فندق، تخم مرغ، آب سیب، توت و انگور بپرهیزند و سعی كنند از مواد غذایی حاوی فیبر بالا مثل برنج و نان قهوه ای استفاده نمایند. داروهای گیاهی مناسب برای مبتلایان به میگرن عبارتند از: گل مینای تازه، درخت چهل سكه، برگ شنبلیله، رازیانه با عسل، پونه و بابونه، زنجبیل، اكلیل كوهی یا رزماری، ریشه گیاه ریش باباآدم، آویشن و نعناع.
ترجمه: نازنین صائمی، كارشناس تغذیه
منبع: Heokth H you

منبع : روزنامه ایران