در جست وجوی امیدهای تازه برای بورس

وفاق در مجموعه نظام بر روی اجزای برنامه ای متكی به بازار تا حد زیادی پدید آمد: خصوصی سازی، برداشتن موانع مبادله بین المللی و كاهش تعرفه ها، هدفمند كردن یارانه ها و خاتمه دوران كوپنی، یكسان سازی نرخ ارز و سود بانكی، صدور مجوز نهادهای مالی خصوصی، بسط سرمایه گذاری خارجی، بسط رقابت، مبارزه با پولشویی، كاهش نرخ های مالیاتی، توسعه نظام مند الگوهای تجربه شده در تامین اجتماعی،... در چنین بستری، سرعت رشد بازار سرمایه از سال ۱۳۸۱ شتاب می گیرد، و سرمایه گذاران به آینده بازار دل می بندند، و با نوید فرصت های گسترده تر كسب و كار در كشور، به سمت فردا پیش می روند. در افق، نور امیدی روشن می شود كه حاصل اتخاذ سیاست های اقتصادی روشن است.
چنین است كه چرخ بازار سرمایه در سال ۱۳۸۲ باز هم شتاب بیشتری می گیرد، و خیل بزرگی از پس اندازكنندگان فرامی گیرند كه محصولات مالی بخرند و از محدوده خرید فرش، موبایل، اتومبیل و آپارتمان پا را فراتر بگذارند. امید به آینده باعث می شود كه شركت های بزرگ تولیدی و نهادهای سرمایه گذاری پروژه های بسیاری را تعریف كنند و به اجرای پروژه های بزرگ سیمان، پتروشیمی، تولید برق، معدنی، ساختمانی،... دل ببندند.كارگزاری های كوچك به توسعه شبكه محدود خود همت می گمارند و نقاط تماس عامه پس اندازكنندگان با بازار سرمایه را بسط می دهند. فارغ التحصیلان رشته های معتبر دانشگاهی قبل از اتخاذ تصمیم به خروج از كشور، نیم نگاهی هم به بازار سرمایه می اندازند و فرصت های اشتغال را در آن دنبال می كنند. روزنامه های تخصصی اقتصادی و بازار سرمایه در بستر رونق نسبی اقتصاد شكل می گیرند، و روزنامه هایی با مخاطب عام صفحه ای را هم به بورس اختصاص می دهند. با بالا رفتن سهم شناور آزاد كه بیانگر مشاركت بیشتر عامه مردم و اشخاص حقیقی در بازار سرمایه است، نحوه اداره شركت ها نیز دستخوش اندك تحولی می شود و ضرورت بازارگردانی سهام و سرمایه گذاری غیرمستقیم از طریق سبدهای سرمایه گذاری هر چه بیشتر خود را نشان می دهد. توسعه تالارها به استان ها با هدف توسعه فرهنگ سهامداری، حركتی را كه سال ها در محدوده پایتخت باقی مانده بود، به حركتی ملی بدل می كند.بازاری كه در افق توسعه و امید را می بیند، البته در سال ۱۳۸۲ تند هم می رود؛ اما این تندروی را به آسانی و با موفقیت كامل در سال ۱۳۸۳ با حركت كاهشی قیمت ها جبران می كند و به زیبایی تا پایان سال به اصطلاح Soft Landing را انجام می دهد. در چنین فضایی، دامنه نقد و ارائه نظر در مورد بازار سرمایه وسعت می گیرد؛ مفاهیم یكی پس از دیگری در كف بازار بین فعالان بازار رد و بدل می شود. اصطلاحات به دنبال شروع عملیات جدید جا می افتد. همه در مورد حجم مبنا، سهم شناور آزاد، بازارگردانی، معاملات گردشی، نقش مشاوران، سبدهای سهام، ... صحبت می كنند. هر افزایش قیمتی به سادگی به حباب تعبیر می شود. اقدامات مدیریت بازار هر روز مورد تحلیل و نقد وسیع قرار می گیرد. همه از سهم و بورس صحبت می كنند و همه در عین حال از آینده صحبت می كنند. این همه شور و شعف و حركت و زندگی حاصل افق مناسبی است كه عامه سرمایه گذاران پیش روی می بینند.
این حركت در سال ۱۳۸۴ كند می شود. بیان دلایل آن موضوع بررسی های فراوان بوده و خواهد بود. آن چه مهم است این است كه این دلایل روشن شود. اما، مهمتر آن است كه حركت شروع شود، و قدم های بعدی به اتكای تجربه حاصله، با خطاهای كمتر و با سرعت بیشتر برداشته شود. واقعیت این است كه ظرفیت اقتصاد ایران برای رشد شتابان و برخورداری از بازار سرمایه ای كارآمد بسیار زیاد است. كافی است افق جدید نشان داده شود، امیدها خلق شود و سیاست ها شفاف شود تا چرخ سرمایه گذاری و اشتغال به حركت سریع خود ادامه دهد. حركت های پدید آمده در بازار سرمایه شروع كار است، بازار باید توسعه یابد؛ نهادهای مالی بیشتری فعال شوند؛ ابزارهای مالی جدید خلق شده و اجرایی شوند؛ سطح تحلیل ژرفا یابد؛ رسانه ها حرفه ای تر شوند و مدیریت ها تعالی یابند. قانون جدید بازار سرمایه قلمرو بسیار مناسبی برای ظهور و بروز این حركت های تازه است. تجربه دنیا نیز پیش روی ما است. در حوزه اقتصاد و مدیریت تقلید هوشمندانه بیش از اختراع مجدد چرخ چاه موثر است. توسعه بازار سرمایه كشور را می توان بر بنیان آن تجربه ها نیز استوار كرد. البته، می دانیم كه از آغاز خلقت بشر و بنیان جهان، هیچ دو موردی كه كاملاً شبیه هم باشند، وجود نداشته است.تعمیق بازار سرمایه و به اصطلاح «كیفیت پیدا كردن» آن به گستردگی مشاركت در آن، افزایش تعداد بازیگران، تنوع ابزارها، تنوع نهادهای سرمایه گذار و به اصطلاح «عوامل كمی» ارتباط دارد. كسانی كه توسعه كمیت های بازار را به ارتقای كیفیت پیوند ندهند، نمی توانند به كیفیت دست یابند، می باید با سرعت كمیت های لازم را فراهم كنیم. در هنگام لیز خوردن روی لایه نازك یخی، البته سلامتی ما به سرعت عمل ما بستگی دارد. تحقق رویای بازار سرمایه كارآمد در این برهه از زمان بیش از همه در كمند عوامل محیطی است. یكی از مهمترین ویژگی های رویا آن است كه هیچ جزیی از آن آدمی را شگفت زده نمی كند. كسانی كه رویای بازار سرمایه در خدمت توسعه پایدار، رفاه و اشتغال را در ذهن دارند، می دانند كه نمی توانند در شگفت از پاره ای وقایع، از تلاش خود دست بردارند. رویای همه ما دستیابی به بازار سرمایه ای است كه در شأن ملت ایران باشد.
حسین عبده تبریزی

منبع : روزنامه شرق