دستیابی به آب سالم یک نیاز اساسی بشر و در نهایت یک حق انسانی است

آب یک ضرورت برای تمام انواع موجودات زنده روی کره زمین می باشد. هیچ جایگزینی برای این منبع محدود که بتواند جوامع انسانی را به طبیعت پیوند بدهد و به عنوان شاخص حیات اکوسیستم های کره زمین تلقی گردد، وجود ندارد.
●زندگی در دنیای بدون آب:
چرخه آب، در بین سیستم های اکو لوژیکی کره زمین یک تعادل حیاتی ایجاد می کند. گذر از بین نهرها، دریاچه ها، رودخانه ها و باتلاق ها، نشان می دهد که آب حتی در مناطق دور افتاده و نیز در چشم اندازهای شهری پرجمعیت، موجب ابقا حیات است. در هر مرحله از چرخه آب ، آلودگی های صنعتی، رشد کشاورزی و افزایش جمعیت بر کیفیت و میزان دسترسی به آب تاثیر می گذارد.بر اساس بیانیه سازمان ملل، آب می تواند به عنوان منبع طبیعی باشد که محدوده توسعه پایدار را معین کند. تعادل بین عرضه و تقاضا، از موارد و خواسته های در حال افزایش دست اندرکاران تامین و توزیع آب است. منابع محدود آب آشامیدنی سلامت انسان ها، اقتصاد جامعه و محیط زیست را در بسیاری از نقاط جهان تهدید می کند. بحران های جهانی آب از مرزها عبور کرده، در مسیر خود سرعت پیدا کرده و بر روی فرهنگ جوامع تاثیر گذاشته و کلیه موجودات زنده را تحت فشار قرار داده است.
●آیا ما می توانیم تشنگی خود را فرو بنشانیم؟
درحالیکه بیشتر از ۷۰ درصد از سطح کره زمین بوسیله آب پوشانده شده اما فقط ۳ درصد آن آب قابل آشامیدن است، که دو سوم آن نیز در یخ های قطب ها محسور بوده و یا آلوده شده است. لذا فقط یک درصد از کل آب کره زمین برای مصرف انسان در دسترس اوست.در قرن گذشته رشد سریع جمعیت و گسترش اقتصاد جهانی میزان نیاز به آب آشامیدنی را افزایش داده است. هر سال ۸۰ میلیون نفر به جمعیت جهان افزوده می شود. در سال ۲۰۰۰ میلادی، ۵۰۸ میلیون نفر در ۳۱ کشور جهان که دچار کم آبی یا بی آبی هستند، زندگی می کردند. تا سال ۲۰۲۵ میلادی، ۳ میلیارد نفر در این کشورها زندگی خواهند کرد. امروز ۲۰ درصد از جمعیت جهانی از عدم دسترسی به آب سالم رنج می برند، در حالی که ۵۰ درصد در شرایط کم آبی بسر می برند. فقیر ترین افراد جهان، بخصوص زنان اغلب دراین شرایط از سایرین تاثیر پذیرتر هستند و بیشتر آسیب می بینند.افزایش غم انگیز جمعیت در بسیاری از کشورهای در حال توسعه شرایط کم آبی شدید تری را ایجاد کرده است. بنابر این اکثر کشورهای صنعتی که چندان مشکل افزایش جمعیت ندارند، کمتر با چنین مشکلی مواجه هستند. میزان مصرف و آلوده سازی آب ادامه دارد تا برگشت مجدد آب را به منابع و کیفیت آن را به خطر بیاندازد. میزان مصرف خانگی آب در کشور آمریکا به طور مفرط در مقایسه با بقیه جمعیت جهان بالاست. میزان متوسط مصرف در امریکای شمالی بیش از ۱۷۰ گالن در روز است، یعنی نزدیک صد برابر سطح مصرف در کشورهای اروپایی و ۷ برابر متوسط مصرف در سایر کشورهای جهان به ازای هر نفر می باشد.
●بحران در حال افزایش مصارف آب (اعم از خانگی و غیره):
نگرانی ها در مورد تامین آب آشامیدنی در جهان افزایش یافته است. مصرف بیش از حد و آلوده سازی آب که به دلیل رشد و ارتقای سطح صنعت و کشاورزی است، منابع اولیه تامین آب را تهدید می کند. حوزه رودخانه ها که خانه بعضی از ثروتمندان جهان است، در حال حاضر در بیشترین حد مخاطره بدلیل افزایش جمعیت، رشد گیاهان غیر ضروری و وجود حیوانات قرار دارد.برای جلوگیری از کمبود آب در توسعه صنعتی، کشاورزی و جمعیتی بجای تشویق جامعه به کاهش مصرف، ایالت آتلانتای امریکا بر روی ساخت و ساز مخازن و سدهای جدیدتر و بزرگ تر سرمایه گذاری می کند. بیشتر از بحران آب آتلانتا، رودخانه ‌ایواسو در شمال کنیا با چنین وضعیتی مواجه است. این رودخانه رگ حیاتی اقتصاد منطقه بوده که زندگی ساکنین اطراف رودخانه را نیز تامین می کرده است. ولی از سال ۱۹۸۴ به بعد شروع به خشکیدن نمود. مصرف آب برای آبیاری مزارع و نیز صنایع، فشار زیادی به برداشت آب رودخانه وارد کرده است. میزان بالای آبیاری برای مزارع گل موجب کاهش آب رودخانه شده در حالیکه رقابت برسر آب بسیار بالاست و نیاز به نیرو برای ستیزه و کشمش نیز دارد. در حال حاضر جوامع ساکن در امتداد این رودخانه اقدام به حفر چاه های کم عمق برای رفع نیازشان به آب نموده اند.این دو مثال نیاز در حال افزایش به آب آشامیدنی و جنگ برسر منابع محدود و درحال آلوده شدن آب را نشان می دهد. حقیقت این است که بر اساس اعلام موسسه منابع جهانی، در کنیا تقریبا ۲ میلیارد گالن آب در روز استفاده می شود در حالیکه در آمریکا میزان مصرف ۴۰۰ میلیارد گالن آب در روز می باشد.
●آیا ما می توانیم در فردای بدون آب بسر بریم؟
برای کشورهای درحال توسعه، مهمترین مسئله تامین آب مورد نیاز اولیه و بهداشت و حفظ سلامت جامعه می باشد. این مطلب در بسیاری از کشورها یک مسئله امنیتی است که بیشترین فشار را روی مسئولان وارد می آورد . میزان جمعیت شهری بدون آب سالم و پاکیزه در آفریقا به ۱۴ میلیارد نفر در دهه گذشته رسید. از آنجا که آب رو به کاهش است، بخش تجاری می تواند مسایل مربوط به آب را خصوصی کرده و آن را به یک کالای اقتصادی تبدیل نمایند و این در حالی است که تنها درصد کمی از کشورهای جهان در جهت این اقدام مهم تلاش می کنند.در امریکای شمالی و دیگر کشورهای پیشرفته صنعتی، آلودگی آب در شهرها، منابع آب را به طور قابل ملاحظه ای دچار تهدید کرده است. بر اساس اعلام EPA ، دویست و هجده میلیون امریکایی در منطقه حد فاصل ۱۰ مایلی رودخانه ها، دریاچه ها، چشمه ها و مناطق ساحلی آلوده بسر می بردند، در حالیکه ۴۰ درصد از آب های این کشور برای ماهیگیریی، شنا و زندگی آبزیان مخاطره آمیز است.چگونه می توانیم در دنیای بدون آب فردا بسر بریم و با چالش مصرف محدود آب روبرو شویم و مصرف را کاهش دهیم و جمعیتی را با کمترین دسترسی به آب اولیه مورد نیاز خود بوجود آوریم؟ تصمیم گیران سیاسی باید از آب قدردانی کنند زیرا آب که مهمترین اولویت زیست محیطی ماست و چالش بر سر آب، موجب ارتقاء مدیریت آب سالم و مناسب برای مصارف کشاورزی و توزیع شهری شده است.
●راه حل:
موسسه جهانی برنامه های زیست محیطی و جمعیتی SIERRA CLUB "کلوپ سیرا" معتقد است که به دلیل رشد جمعیت صدای زنان، راه حل صحیح و درستی برای مسائل زیست محیطی آینده است. تا زمانی که زنان بیشتر از نیمی از غذای کره زمین را تامین نموده، آب را پیدا کرده، حمل و ذخیره می کنند، نقش مهمی در این مسئله خواهند داشت و به همین دلیل بیشتر از لحاظ اجتماعی و اقتصادی پیامدهای کمبودهای آب و آلودگی آب را متحمل می شوند. به منظور حل مشکل طولانی مدت آب کره زمین، زنان باید نقش مهمی برای تصمیم گیران مسایل زیست محیطی کشورها ایفا کنند. هر زمان زنان از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و سیاسی قوی شوند، زندگی خود و کشورشان پیشرفت خواهد کرد. قوی شدن زنان از طریق آموزش و برنامه های تنظیم خانواده اختیاری امکان پذیر است. از طریق برنامه تنظیم خانواده و مراقبت های بهداشتی اولیه، زنان و خانواده ها بهتر قادر خواهند بود، اندازه و میزان جمعیت خانواده خود را انتخاب کنند و آن که به طور طبیعی و معمولی، در خانواده های کوچکتر و سالمتر، بهتر می توان زندگی کرد. موسسه جهانی برنامه های زیست محیطی و جمعیتی "کلوپ سیرا" می کوشد تا از طریق آموزش، مسایل جمعیتی استفاده از منابع طبیعی و سلامت زنان را مطرح کند، تا شرایط لازم را برای ارتقای دسترسی به آب سالم برای همه افراد جامعه ایجاد نماید.
●چه باید کرد؟
تشویق تصمیم گیران برای حمایت ازسیاست های تنظیم خانواده و طراحی برنامه های کاهش مصرف منابع محدود آب، از طریق آموزش و تغییر فرهنگ مصرف به مصرف بهینه آب در سراسر جهان مهمترین کاری است که ما می توانیم انجام دهیم.جهانی فکر کنیم و محلی عمل نماییم. صرفه جویی در مصرف فردی آب نقش قابل ملاحظه ای در زنجیره مصرف خانگی آب در اکثر نقاط جهان ایفا می کند.
منبع:
Global pulation and Environment , SIERRA CLUB

منبع : پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو