چگونه از دندان‌های کودکان محافظت کنیم ؟

●محافظت دندان کودکان بوسیله فلوراید
فلوراید ماده ای است که مانع از پوسیدگی دندانها شده و به ترمیم سریعتر پوسیدگی های دندان کمک می کند . در بعضی از کشورها فلوراید به آب آشامیدنی اضافه می شود . برای تأمین فلوراید می توانید با دندانپزشک یا پزشک کودک درباره چگونگی و میزان مصرف قطره فلوراید مشورت کنید . پیشگیری از پوسیدگی دندان در بچه هایی که از شیشه شیر استفاده می کنند ؛
۱ - هیچگاه در هنگام خواب به کودک شیر ندهید و اگر کودک شما شیشه می خواهد فقط شیشه را از آب پر کنید .
۲ - شیر ، آب میوه و مایعات شیرین حاوی قند می باشند . وقتی کودک شما این مایعات را می مکد بخاطر وجود قند در آنها می تواند باعث پوسیدگی دندان کودک شود .
۳ - در طول روز به کودک خود شیشه پر از نوشیدنی شیرین را بجای پستانک ندهید تا مدت زمان بیشتری دندانها با مواد شیرین در تماس باشند .
۴ - اگر کودک شما از پستانک استفاده می کند ، پستانک را به چیز شیرین مثل شکر و عسل آغشته نکنید .
۵ - در حوالی یکسالگی شما باید به کودک خود آموزش دهید تا بجای شیشه از یک لیوان ، شیر یا سایر مایعات را بنوشد .
●تمیز کردن دندان
پلاک میکروبی که لایه ای چسبنده متشکل از مواد غذایی و میکروب است ، می تواند سبب پوسیدگیهای دندانی و بیماریهای لثه شود . بنابراین برای پیشگیری از این مشکلات کنترل پلاک میکروبی الزامی است.پذیرفته شده ترین روش کنترل پلاک ، برداشت مکانیکی با کاربرد منظم و صحیح مسواک و نخ دندان است.پاک کردن دندانهای کودکان کم سن و سال وظیفه والدین آنها است . با وجود اینکه کودک را به مسواک زدن تشویق می کنید حتما تا حدود ۷-۶ سالگی باید به وی کمک کرده ، دندانهای او را به آرامی و با حوصله مسواک کنید .
●مسواک
با رویش اولین دندان شیری ، دندان و بافتهای اطراف را با گاز مرطوب یا مسواک نرم کوچک تمیز کنید . پس از دو سالگی از خمیردندان فلوراید دار به میزان بسیار اندک استفاده نمایید . مسواک زدن باید حداقل روزی دو بار ( صبح و شب بویژه قبل ازخواب ) انجام گیرد . مدت زمان لازم برای هر وعده مسواک زدن بطور متوسط ۴-۳ دقیقه می باشد . نوع مسواک پیشنهادی برای هر بیمار بستگی به تشخیص دندانپزشک دارد ، بهترین نوع برای کودکان مسواکهای با دسته ضخیم و سر کوچک و موهای مصنوعی با انتهای گرد از نوع نرم است. روش مناسب مسواک زدن نیز بستگی به نظر دندانپزشک دارد که با توجه به سن و وضعیت دندانی کودک پیشنهاد می گردد .
●نخ دندان
سطوح بین دندانی ، دور از دسترس موهای مسواک هستند . برای تمیز کردن این سطوح باید از نخ دندان ، پس از سه سالگی استفاده شود . بهتر است در انتخاب نوع نخ دندان ، برای سادگی کاربرد از نوع بدون موم فلورایددار استفاده شود .
●روش کاربرد صحیح نخ دندان
۱ - حدود ۳۵ سانتیمتر نخ دندان را جدا کرده ، دو انتهای آنرا دور انگشت وسط بپیچید و با انگشت اشاره و شست حدود ۵ سانتیمتر آنرا نگهدارید .
۲- نخ را به آرامی مانند اره کردن چوب ،‌ از بین دو دندان عبور دهید و بدون آسیب به بافت آنرا تا لبه لثه ، پایین ببرید .
۳ - با ایجاد انحنا در نخ ، آنرا محکم به سطح دندان بچسبانید و چند بار نخ را از طوق دندان به سمت سطح جونده حرکت دهید .
۴ - با استفاده از قسمتهای تمیز نخ ، مراحل بالا را در مورد همه سطوح دندانی و حتی سطح پشتی آخرین دندان تکرار کنید .
●رژیم غذایی مناسب برای دندانهای کودکان
یکی از روشهای پیشگیری از پوسیدگی ، کنترل رژیم غذایی کودک است . بنابراین ضمن رعایت غذای اصلی کودک ، اگر میان وعده ها و مصرف تنقلات بطور مناسب انتخاب شوند ، علاوه بر تأمین منبع تغذیه و انرژی مورد نیاز کودکان ، می توانند در پیشگیری از پوسیدگی نقش مهمی داشته باشند . شکل گیری عادات غذایی سودمند یا زیانبار در کودکان از سوی والدین صورت می گیرد . بهتر است از خوردن مواد غذایی که حاوی شکر ، نشاسته و مقدار زیادی چربی هستند پرهیز شود. در این صورت علاوه بر سلامت عمومی کودک ، سلامت دندانی او نیز تضمین خواهد شد.
چاشت نیم روزی سودمند
شیر ،‌ نان و پنیر ،‌تخم مرغ پخته ، ماست ، میوه ها
و سبزیهای خام مانند هویج ، ذرت ، آجیل شور
در مقابل
چاشت نیم روزی پوسیدگی زا
آبنبات ، کیک ، شیرینی ، کلوچه ، غلات شیرین شده ، کشمش ،
برگه میوه های خشک ، شیرعسل ، آدامسهای شکردار ،‌بیسکوییت شیرین .
●توصیه های مهم
از خوردن غذاهای چسبنده پرهیز کنید . این مواد از نظر مدتی که در دهان باقی می مانند متفاوت هستند . برای مثال ، چسبندگی تافی بر روی دندانها بیشتر از شکلات و کارامل است . خوردن شیرینیها را در وعده های غذایی منحصر کنید . در این هنگام بزاق بیشتری در دهان ترشح می شود که می تواند باقیمانده مواد غذایی را از روی دندانها پاک کند . تعداد دفعات مصرف مواد قندی را در طول روز کاهش دهید . از وجود مواد قندی در فرآورده های غذایی آگاه باشید ، بنابراین در هنگام خرید به برچسب مواد تشکیل دهنده آن توجه نمایید ( مانند : سس ها ، نوشابه ، ... ) از خوردن تنقلات و شیرینی قبل از خواب پرهیز کنید . زیرا در آن هنگام جریان بزاق کندتر بوده ، قدرت پاک کنندگی آن کمتر است . میان وعده ها را به گونه ای انتخاب کنید که موجب پوسیدگی دندانها نشوند و با خوردن موادی مانند سبزیهای خام ، پنیر و سایر لبنیات به سلامت دندانها کمک کنید .
●نخستین معاینه پزشکی کودکان
اولین دیدار دندانپزشکی کودک چه موقع است ؟ اولین دیدار باید حداکثر بین ۶ تا ۱۲ ماهگی صورت گیرد . در این زمان دندانپزشک ، روشهای بهداشت دهان و دندان و پیشگیری از پوسیدگیهای دندانی ، عادات زیانبار دهانی و نیز کاربرد فلوراید را به شما آموزش خواهد داد .فواصل زمانی بین دیدارهای دندانپزشکی چقدر باید باشد ؟ فاصله دیدارها بستگی به نوع تغذیه ، مراقبتهای دندانی و فلوراید آب آشامیدنی دارد و بطور معمول هر ۶ ماه یکبار توصیه می شود . بدینوسیله با کاربرد روشهای پیشگیری ،‌ از صرف هزینه و وقت برای درمانهای پیچیده آینده جلوگیری خواهد شد .در معاینه دندانهای کودکان ، چه روندی طی خواهد شد ؟ دندانپزشک به آرامی دندانها و لثه کودک را معاینه کرده ، پوسیدگیها یا سایر مشکلات را ارزیابی می نماید . در صورت لزوم جهت بررسی فکین ،‌دندانهای در حال تکامل و پوسیدگهای غیر قابل رویت رادیوگرافی تجویز خواهد شد . همچنین در این جلسه روشهای بهداشتی و نیز رژیم غذایی صحیح ارزیابی و یادآوری خواهد گردید . چرا با وجود اینکه دندانهای شیری می افتند باید کودک خود را نزد دندانپزشک ببریم ؟ دندانهای شیری سالم به جویدن صحیح غذا ،‌ تکلم درست و زیبایی کودک کمک بسزایی می کند ، در غیراینصورت سلامت عمومی وی به مخاطره خواهد افتاد . در صورت زود از دست دادن دندان شیری ،‌فضای مزبور باید توسط فضا نگهدارنده حفظ شود و گرنه حرکت دندانهای مجاور سبب کاهش فضای رویش دندان دائمی جانشین گردیده و درمانهای ارتودنسی طولانی مدت و پر هزینه آینده را در بر خواهد داشت . هشت دندان پیشین شیری تـــــــــــــا حدود۶ سالگی و ۱۲ دندان شیری دیگر تا ۱۲ سالگی باید برای کودک کار کند . چه چیزهایی را باید در مورد دندانپزشک به کودک گفت ؟ به او بگویید دکتر دوست شماست ، به سلامت شما کمک می کند و دندانهای شما را تمیز می کند . از این دیدار با خاطره خوب و مفید یاد کنید .
●نکات قابل توجه
جهت ترغیب کودک برای دیدار دندانپزشکی به او رشوه ندهید .
دیدار دندانپزشکی را وسیله ای برای تنبیه معرفی نکنید .
اضطراب خود را به کودک منتقل نکنید .
به دیگران اجازه ندهید موارد ترس از دندانپزشکی را برای او بازگو کنند .
کلمات منفی و ترسناک مانند درد ، آمپول ، کشیدن ، چرخ کردن را برای کودک به کار نبرید .
از آنجا که دندانپزشک و دستیار برای هر مورد اصطلاح خاصی را به کار خواهند برد ، جزئیات روند کار را برای کودک توصیح ندهید .
از طرف دندانپزشک قولی به کودک ندهید .
دیاردهای دندانپزشکی را برای کودک لذت بخش سازید .
در صورت صلاحدید دندانپزشک ، کودک را به تنهایی به اتاق بفرستید .
همواره الگوی صحیحی از نظر رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک ، برای کودک خود باشید .

منبع : واحد مرکزی خبر