پرریزی

یكی از خصوصیات فیزیولوژیكی و طبیعی پرندگان پرریزی است كه پس از یك سال تخمگذاری شروع می شود . در این موقع مرغ پرهای خود را از دست داده و به جای آنها پرهای جدیدی ظاهر می شود .این عمل حدود ۲ ماه به طول می انجامد و در این مدت ، تخمگذاری مرغ متوقف می شود زیرا پروتئین مصرفی برای نگهداری و رشد پرها و نیز تولید تخم كافی نخواهد بود ، لذا تخمگذاری متوقف گشته تا پروتئین مصرفی صرف رشد پرهای جدید شود . یك مرغ تخمگذار خوب پرریزی را تا ۱۵ ماه پس از شروع تخمگذاری شروع نمی كند و این مرغان ممكن است در زمان پرریزی به تخمگذاری ادامه دهند ولی تولید آنها كمتر از زمانی است كه پرریزی ندارند . بر عكس مرغانی كه تخمگذار نیستند پرریزی را ۸ تا ۹ ماه پس از سن بلوغ شروع می كنند و در دوره پرریزی آنها نیز بیش از دو ماه طول می كشد . پاره ای از عوامل محیطی باعث می شود كه پرریزی زودتر از زمان معمول خود شروع شود كه از آن میان ۱- افزایش حرارت محیط ۲- كاهش در مصرف آب و غذا به هر دلیل ۳- كاهش ساعات نور و ۴- وجود انگلها و جابجائی گله را می توان نام برد . ریختن پرها به ترتیب معینی صورت می گیرد بدین ترتیب كه ابتدا پرهای سر و گردن سپس بدن و بالها و نها یتا" پرهای دم ریخته می شود . پرها قبل از ریخته شدن طراوت و شفافیت خود را از دست داده و پژمرده می گردند . پرریزی مصنوعی را معمولا" كسانی انجام می دهند كه می خواهند گله را برای سال دوم تخمگذاری نگهداری كنند ولی اكثر مرغداران چه تولید كنندگان تخم مرغ و چه دارندگان مرغ مادر گله خود را برای سال دوم نگهداری نمی كنند زیرا اولا" در سال دوم تولید به اندازه سال اول نیست ، ثانیا" مصرف خوراك نسبت به سال اول بالا می رود ، ثالثا" در تمام مدت پرریزی كه دو ماه بطول می انجامد بدون اینكه تولیدی وجودداشته باشد بایستی به آنها غذا داد ، بعلاوه باروری و جوجه دهی در سال دوم نیز كاهش می یابد . FIG. ۳-۱۵._ A, a normal wing showing the primary feathers, ۱ to ۱۰ . They are separated form the secondaries (shown in dotted outline ) by the short axial feather, x. B, the beginning of a wing molt . ۱and ۲ are new feathers growing in . C, an eight – week molt . Elapsed time in weeks is indicated on each feather . D, an un – usual instance in which only five primaries were molted . E, a wing as it appears near inatance in which only five primaries were molted . E, a wing as it appears near the completion of a normal molt.( Courtesy of Kansas Agricultural Experi–ment Station. ) برای اینكه مرغی را به پرریزی وادار كرد بایستی آب و غذا را در روز اول از دسترس مرغ خارج نمود . در روز دوم فقط اب داده می شود و دو سه روز بعد بجای غذا از سبوس یا هر غذای حجیم دیگر استفاه می شود . مرغ ها در روز باید دو بار تغذیه شوند . این عمل تا موقعی كه ۵ پر اولیه ریخته شود ادامه می یابد و پس از آن به تدریج غذای معمولی داده می شود . علاوه بر این روش با كاهش مقدا ر نمك جیره و یا مصرف مقادیر زیاد روی (Zn) (۱۵۰۰۰تا ۲۰۰۰۰ قسمت در میلیون ) می توان پرریزی اجباری را بوجود آورد . روشهای بكار برده شده برای پرریزی شامل :
۱- محدودیت آب و غذا
۲- تزریق پروژسترون (mg۴۰)
۳- مصرف ۶ كلرو دلتا - ۱۷ استوكسی پروژستون[۱] (در مقادیر مختلف ) .
۴- مصرف ۱۵۰۰۰ قسمت در میلیون روی
تمام روشها بطور مؤثر باعث شروع پرریزی می گردد . كاهش درصد پروتئین پرریزی را شدت می بخشد . كیفیت تخم مرغ در مرغهائی كه وادار به پرریزی شده اند ، پس از شروع تخمگذاری مجددا" بالا رفته ولی پس از ۳ تا ۵ ماه دوباره كاهش می یابد . آزمایشات نشان داده اند كه واحدها و[۲] كه در شروع مجدد تخمگذاری در سال دوم حدود ۸۴ بود پس از ۲ ماه تخمگذاری مجددا" به ۷۵ رسید .
پرریزی اجباری :
وادار كردن مرغ به پرریزی قبل از زمان طبیعی اصطلاحا" پرریزی اجباری [۳] نام دارد . هدف از این كار یكی به علت پایین بودن قیمت تخم مرغ دربازار است كه معمولا" دو ماه زودتر از زمان طبیعی می توان مرغ را وادار به پرریزی نمود تا در فصلی كه قیمت تخم مرغ بالاتر می رود مرغ ها تولید مجدد داشته باشند . دلیل دیگر پائین آمدن كیفیت تخم مرغ و پوسته آن است كه برای بهبود كیفیت تخم ها مرغ را وادار به پرریزی می كنند . بعد از شروع مجدد تخمگذاری كیفیت تخم مرغ بالا می رود .افزودن ید به جیره باعث كاهش تخمگذاری می شود و اگر مقدار ید اضافه شده به ۵۰۰۰ فسمت در میلیون برسد تولید كاملا" متوقف می گردد . یك هفته پس از قطع ید در جیره تخمگذاری به حالت اولیه بر می گردد . با كاهش تولید پرها ریخته نمی شود ولی بعضی از مرغ های بالغ پرریزی را از خودشان می دهند . تخمك های كامل در تخمدان مرغ ها مشاهده می شود ، ولی تخمك اندازی صورت نمی گیرد . با مصرف ید وزن تخم مرغ ها كاهش می یابند ، ولی سه هفته پس از قطع مصرف ید وزن تخم مرغ ها بحالت طبیعی می رسد . مصرف ید تأثیری در باروری نداشته ولی در اثر آن تلفات جنینی ، كاهش جوجه دهی و تأخیر در خروج جوجه ها مشاهده می گردد . مصرف جیره بدون نمك نیز سبب كاهش در مصرف غذا و وزن بدن و همچنین كاهش تخمگذاری می گردد . دستگاه تولید مثل مرغ های تغذیه شده با جیره ای فاقد نمك نسبت به گروه شاهد ، ۲۵ درصد تحلیل رفته بنظر می رسد . پس از توقف تخمگذاری ، تولید تخم مرغ و وزن آن در مرغهای وادار شده به پرریزی بیشتر از گروه شاهد است.كیفیت پوسته و كیفیت داخل تخم مرغ در مرغهای تغذیه شده با جیره فاقد نمك بهتر از گروه شاهد است .
۱- ۶- chloro – Delta -۶- ۱۷ Estoxy Progestron
۲- Hough Unite
۳-Force moulting
اقتباس از كتاب اصول علمی وعملی پرورش طیور تالیف دكتر جواد پوررضا

منبع : موسسه مرغداری ایران