پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا


فانتزی‌ کنگ‌ فودر سرزمین‌ حماسی‌


فانتزی‌ کنگ‌ فودر سرزمین‌ حماسی‌
پس‌ از کاندیداشدن‌ برای‌ جایزه‌ گلدن‌ گلاب‌ «قول‌» اسکار برترین‌ فیلم‌ خارجی‌ سال‌ را می‌خواهد و این‌ می‌تواند انقلاب‌ سینمای‌ چین‌ را کامل‌ کند.حالا بسیاری‌ از نگاه‌ها به‌ «قول‌» است‌. به‌ فیلم‌ آخر چن‌ کایگه‌ چینی‌ که‌ بدرستی‌ به‌ یک‌ داستان‌ عاشقانه‌ در متن‌ یک‌ رویداد تاریخی‌ و آغشته‌ به‌ فانتزی‌های‌ کنگ‌فو توصیف‌ شده‌ و سند استادی‌ کارگردان‌ خود و یک‌ اپیک‌ به‌ تمام‌ معنا است‌.
سینمای‌ چین‌ که‌ از اواسط‌ دهه‌ ۱۹۸۰ توسط‌ همین‌ کارگردان‌ کایگه و ژانگ‌ ییمو دچار تحول‌ و انقلابی‌ بزرگ‌ شد، اگر جایزه‌ اسکار برترین‌ فیلم‌ خارجی‌ غیرامریکایی سال‌ را با «قول‌» ببرد روند رشد خود را که‌ از همان‌ تاریخ‌ شروع‌ شد، کامل‌ خواهد کرد.
چین‌ با داشتن‌ یک‌ میلیارد و ۴۰۰ میلیون‌ نفر جمعیت‌ به‌ خودی‌ خود بزرگترین‌ یاوران‌ و بیشترین‌ حامیان‌ را دارد و از بازاری‌ تجاری‌ سود می‌برد که‌ سایر کشورها افسوس‌ و حسرت‌ آن‌ را می‌خورند و رشد فزاینده‌ اندازه‌ها و ضوابط‌ زندگی‌ در چین‌ نیز به‌ خودی‌ خود یک‌ ویژگی‌ جالب‌ و تاثیرگذار بر حرفه‌ سینما است‌.
به‌ رغم‌ ۱۰۰ سال‌ سابقه‌ کار سینمای‌ چین‌ هنوز به‌ درجاتی‌ که‌ می‌خواسته‌ نرسیده‌ و این‌ را باید محصول‌ سالها رویکرد این‌ کشور به‌ فیلم‌های‌ تبلیغاتی‌ و به‌ قول‌ معروف‌ «سینمای‌ پروپاگاند» نامید و سالها کارهایی‌ در این‌ سینما عرضه‌ و اکران‌ می‌شد که‌ از ندیدنش‌ هیچکس‌ ضرری‌ نکرد. کاری‌ که‌ چن‌ کایگه‌ و ژانگ‌ ییمو از حدود ۲۰ سال‌ پیش‌ در این‌ ارتباط‌ انجام‌ دادند، عوض‌ کردن‌ و به‌ هم‌ ریختن‌ آن‌ روندها و ساختن‌ فیلم‌هایی‌ عمیق‌تر و غنی‌تر و رمانتیک‌تر درباره‌ تاریخ‌ گذشته‌ و امروز کشورشان‌ بوده‌ است‌.
●شروع‌ شهرت‌
کایگه‌ در سال‌ ۱۹۹۳ با ارایه‌ فیلم‌ «وداع‌ با محبوبه‌ام‌» که‌ جایزه‌ نخل‌ طلای‌ فستیوال‌ معتبر کن‌ فرانسه‌ را برد و کاندیدای‌ جایزه‌ اسکار بهترین‌ فیلم‌ خارجی‌ سال‌ نیز شد، به‌ شهرت‌ زیادی‌ رسید و پس‌ از آن‌ نیز با فیلم‌هایی‌ چون‌ «امپراتور و قاتل‌» ۱۹۹۹ خود را مطرح‌ نگه‌ داشته‌ و یک‌ فیلمساز به‌ کلی‌ متفاوت‌ با سنن‌ و روندهای‌ سینمایی‌ حاکم‌ بر کشورش‌ نشان‌ داده‌ و با کارهایی‌ حماسی‌ از این‌ دست‌ واقعا جلب‌ نظر کرده‌ است‌.
«قول‌» کار جدید او که‌ طی‌ هفته‌ها و ماه‌های‌ اخیر سروصدای‌ زیادی‌ را در جوامع‌ غربی‌ و به‌ عنوان‌ مثال‌ در امریکا به‌ راه‌ انداخته‌، با ۳۵ میلیون‌ دلار بودجه‌ ساخته‌ شده‌ تا فراتر از «قهرمان‌» اپیک‌ سال‌ ۲۰۰۲ ژانگ‌ ییمو گران‌ترین‌ فیلم‌ تاریخ‌ چین‌ باشد و حتی‌ برای‌ «هالیوود بسیار پرهزینه‌» نیز این‌ رقم‌ کم‌ محسوب‌ نمی‌شود ولی‌ باید پذیرفت‌ که‌ کایگه‌ کار فوق‌العاده‌یی‌ را ارایه‌ داده‌ که‌ هر استودیوی‌ هالیوودی‌ نیز در صورت‌ ساخت‌ آن‌ می‌توانست‌ احساس‌ غرور کند.
●سیاهی‌لشگر
این‌ فیلم‌ که‌ کاندیدای‌ جایزه‌ گلدن‌ گلاب‌ کره‌ طلایی‌ برترین‌ فیلم‌ خارجی‌ سال‌ نیز شده‌ است‌، در طول‌ مدت‌ ۶ ماه‌ فیلمبرداری‌ شده‌ و اگر ماه‌های‌ مرتبط‌ با «پست‌ پروداکشن‌» و تدارکات‌ و سایر کارهای‌ تکمیلی‌ را نیز به‌ آن‌ بیفزاییم‌ تهیه‌ فیلم‌ چیزی‌ حدود ۱۰ ماه‌ طول‌ کشیده‌ است‌. در چنین‌ گستره‌ زمانی‌یی‌، تا دلتان‌ بخواهد بازیگران‌ سیاهی‌ لشگر و تعداد چشمگیری‌ کارشناس‌ فنی‌ به‌ کار گرفته‌ شده‌اند و کمال‌گرایی‌ کایگه‌ بسیار محسوس‌ نشان‌ داده‌ است‌. «قول‌» ما را به‌ قرن‌ها پیش‌ منتقل‌ می‌کند و با داستان‌ جذاب‌ تاریخی‌ و لشگر ستاره‌هایش‌ هر عامل‌ لازمی‌ را برای‌ جلب‌ بیننده‌ها در اختیار دارد. اگر می‌گوییم‌ ستاره‌ها، باید متذکر شویم‌ که‌ تعداد قابل‌ ملاحظه‌یی‌ از بازیگران‌ سرشناس‌ چینی‌، ژاپنی‌، کره‌یی‌ و هنگ‌کنگی‌ و به‌ عنوان‌ مثال‌ سیسیلیا چیونگ‌ را در بر دارد که‌ آخری‌ از محبوب‌ترین‌ بازیگران‌ سینمای‌ هنگ‌کنگ‌ و کل‌ شرق‌ آسیا به‌ حساب‌ می‌آید.
●اظهارنظرهای‌ ضدونقیض‌
با این‌ وجود، «قول‌» در چین‌ با استقبالی‌ عظیم‌ مواجه‌ نشده‌ است‌ و بهتر بگوییم‌ واکنش‌ها در قبال‌ آن‌ متفاوت‌ و متنوع‌ بوده‌ است‌. برخی‌ آن‌ را یک‌ شاهکار تلقی‌ کرده‌اند ولی‌ بعضی‌ دیگر معتقدند کایگه‌ عامل‌ شکوه‌ و جلال‌ را بر هر چیز دیگری‌ در فیلم‌ خود ارجح‌ دانسته‌ است‌. حقیقت‌ هرچه‌ باشد برخورد با پدیده‌ سینما طی‌ سالهای‌ اخیر در چین‌ به‌ کلی‌ عوض‌ و دچار تحول‌ شده‌ است‌ و همه‌ پذیرفته‌اند که‌ سینما می‌تواند بهترین‌ وسیله‌ ارتباطی‌ و پل‌ فرهنگی‌ باشد و حتی‌ دولت‌ چین‌ که‌ پیشتر هر کار غیرتبلیغاتی‌ و آثاری‌ به‌ جز سینمای‌ پروپاگاند را محکوم‌ می‌کرد، در سالهای‌ اخیر تغییر رویه‌ داده‌ و تصمیم‌ گرفته‌ است‌ که‌ از مدیوم‌ سینما برای‌ تغییردادن‌ و کامل‌ کردن‌ برخی‌ روابط‌ خود با سایر کشورها بهره‌ گیرد.
در عین‌ حال‌ برخی‌ رسانه‌های‌ چین‌ نیز با ادامه‌ دادن‌ روندهای‌ سابق‌ از کوبیدن‌ کارهایی‌ مثل‌ «قول‌» ابایی‌ نداشته‌ و این‌ محصول‌ غیرتبلیغاتی‌ در سینمای‌ این‌ کشور را اثری‌ بد و فاقد ویژگی‌های‌ ممتاز توصیف‌ کرده‌اند.
یکی‌ از آنها روزنامه‌ «چاینا دیلی‌» است‌ که‌ «قول‌» از نظرگاه‌ منتقدانش‌ فیلمی‌ «ملایم‌ و غیرجذاب‌ و فاقد مسائلی‌ حقیقی‌» توصیف‌ شده‌ است‌.
●حفظ‌ امیدها
با این‌ وجود چن‌ کایگه‌ امیدهایش‌ را هنوز از دست‌ نداده‌ است‌ و می‌گوید: «کاندیداشدن‌ چینی‌ها برای‌ جوایز اسکار چیز تازه‌یی‌ نیست‌ و خود من‌ نیز قبلا آن‌ را تجربه‌ کرده‌ بودم‌ و به‌ نظر می‌آید که‌ برخلاف‌ بسیاری‌ از ادعاها توانسته‌ است‌ ارتباط‌ مناسبی‌ را با تماشاگران‌ در غرب‌ و کشورهای‌ اروپایی‌ برقرار کند و این‌ به‌ خودی‌ خود توفیق‌ کوچکی‌ نیست‌. یک‌ عامل‌ جنبی‌ نیز مرا خوشبین‌ می‌کند و آن‌ رسیدن‌ صدمین‌ سال‌ حیات‌ سینما در چین‌ است‌ و فکر می‌کنم‌ این‌ می‌تواند دلیلی‌ برای‌ ارج‌گذاری‌ ویژه‌ با تکیه‌ و تاکید کارشناسان‌ و مسئولان‌ آکادمی‌ علوم‌ سینمایی‌ و هنرهای‌ تصویری‌ بر آثار هنری‌ ما باشد. در آن‌ صورت‌ سینمای‌ چین‌ می‌تواند بسیار پربارتر و کارسازتر از گذشته‌ باشد و این‌ جایزه‌ اسکار احتمالی‌ می‌تواند بسیاری‌ از مسائل‌ را در سینمای‌ چین‌ تصحیح‌ کند.»اینها را کسی‌ می‌گوید که‌ پدرش‌ مثل‌ خود او فیلمساز بوده‌ و وی‌ از این‌ طریق‌ وارد کار سینما شده‌ و کودکی‌ و نوجوانی‌اش‌ را هم‌ در استودیوی‌ معروف‌ و قدیمی‌ فیلمسازی‌ پکن‌ گذرانده‌ و همانجا با فیلم‌ و سینما عجین‌ شده‌ و همسو با آن‌ رشد کرده‌ است‌. این‌ همان‌ استودیویی‌ است‌ که‌ تارانتینوی‌ معروف‌ و امریکایی‌ قسمت‌ اعظم‌ دو فیلم‌ پرفروش‌ خود با نام‌ آشنای‌ «بیل‌ را بکش‌» در آنجا ساخت‌.
●با تحسین‌ و شوق‌
اگر پای‌ صحبت‌ بازیگران‌ و سایر اعضای‌ کادرهای‌ اجرایی‌ «قول‌» بنشینید، می‌بینید که‌ چگونه‌ با تحسین‌ از کایگه‌ حرف‌ می‌زنند و شور و شوق‌ او را در کارش‌ مثل‌ اشتیاق‌ کودکان‌ توصیف‌ می‌کنند و می‌گویند انرژی‌ وی‌ بیشترین‌ سهم‌ را در ایجاد کشش‌ لازم‌ در آنها و حرکت‌ به‌ سوی‌ کمال‌ در طول‌ فیلم‌ «قول‌» داشته‌ است‌.
یکی‌ سیسیلیا چیونگ‌ است‌ که‌ قبلا نیز نامش‌ را آوردیم‌. او می‌گوید: «حسن‌ اصلی‌ کایگه‌، توان‌ و اشتیاق‌ فراوان‌ اوست‌ و گاهی‌ چنان‌ مثل‌ بچه‌ها حرکت‌ و کار و برنامه‌ریزی‌ می‌کند که‌ احساس‌ می‌کنم‌ بچه‌ و فرزند خود من‌ است‌. او نه‌ فقط‌ یک‌ کارگردان‌ بزرگ‌ بلکه‌ دوست‌ خوب‌ تمامی‌ ما بوده‌ است‌.»پیشتر در حرف‌های‌ کایگه‌ به‌ این‌ نیز اشاره‌ شد که‌ امسال‌ صدمین‌ سال‌ شروع‌ فعالیت‌های‌ سینمایی‌ در چین‌ است‌ و به‌ همین‌ مناسبت‌ چینی‌ها اقدام‌ به‌ گزینش‌ و معرفی‌ ۱۰۰ فیلم‌ برتر تاریخ‌ خود کرده‌اند و «قول‌» را نیز جزو آن‌ آثار جای‌ داده‌اند، جالب‌تر اینکه‌ «زمین‌ زرد» کار سال‌ ۱۹۸۴ چن‌ کایگه‌ راجع‌ به‌ انقلاب‌ کمونیستی‌ در چین‌ نیز جزو آثار منتخب‌ جای‌ گرفته‌ است‌ و سهم‌ او و رقیب‌ بزرگش‌ ژانگ‌ ییمو وسیع‌ و برجسته‌ است‌.در میان‌ فیلم‌های‌ منتخب‌ در این‌ گزینش‌ باید به‌ ۱۲ فیلم‌ ساخته‌ شده‌ در هنگ‌کنگ‌ و ۸ فیلم‌ تولید شده‌ در تایوان‌ هم‌ اشاره‌ کرد.
●منتخبان‌ ژانگ‌ ییمو
از ژانگ‌ ییمو ۳ فیلم‌ با نام‌های‌ «ذرت‌ سرخ‌»، «داستان‌ کیوجو» و «قهرمان‌» وارد لیست‌ شده‌ ولی‌ انتخاب‌کنندگان‌ با خصلتی‌ وقاحت‌آمیز برخی‌ کارهای‌ دیگر او مثل‌ «فانوس‌ قرمز را بلند کن‌» و «خانه‌ خنجرهای‌ پرنده‌» و «ژو.دو» را نادیده‌ گرفته‌اند.
معیار گزینش‌ آثار منتخب‌ تاثیرگذاری‌ وسیع‌ عمومی‌شان‌ و داشتن‌ نقش‌ بارز در اجتماع‌ و دستاوردهایشان‌ عنوان‌ شده‌ است‌ و این‌ فیلم‌ها از درون‌ یک‌ لیست‌ اصلی‌تر ۲۵۰ فیلمی‌ بیرون‌ کشیده‌ شده‌اند. در میان‌ فیلم‌های‌ هنگ‌کنگی‌ منتخب‌ باید به‌ «استاد مست‌» کار یون‌ ووپینگ‌، «داستان‌ پلیس‌» با بازی‌ جکی‌ چان‌ معروف‌ در رل‌ اصلی‌، «فردایی‌ بهتر» به‌ کارگردانی‌ جان‌ ووو، «قتل‌های‌ پروانه‌یی‌» ساخته‌ تسویی‌ هارک‌ و «قطار اکسپرس‌ چونگ‌ کینگ‌» به‌ کارگردانی‌ وونگ‌ کاروای‌ اشاره‌ کرد. در میان‌ آثار سینمای‌ تایوان‌ نیز «شهر غم‌» ساخته‌ هو شیائو شین‌ و طبعا «ببر خیزان‌، اژدهای‌ پنهان‌» به‌ کارگردانی‌ آنگ‌ لی‌ انتخاب‌ شده‌اند.
●قول‌ها و وعده‌ها
با این‌ حال‌ پس‌ از سه‌ چهار سال‌ خبرسازی‌های‌ ژانگ‌ ییمو و عرضه‌ چند فیلم‌ متوالی‌ موفق‌ از جانب‌ وی‌، نوبت‌ دوباره‌ به‌ چن‌ کایگه‌ و «قول‌» رسیده‌ است‌ و در مورد آن‌ می‌توان‌ قول‌ها و وعده‌های‌ بسیاری‌ را داد.

وصال‌ روحانی‌
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید