گردهمایی بزرگ ورزش

گردهمایی بزرگ ورزش قاره از سال ۱۹۵۱ میلادی تاکنون هر چهار سال یک بار با مشارکت قریب به اتفاق کشورهای آسیایی تمامی رویدادهای دیگر را تحت الشعاع قرار می دهد. بازی هایی که حتی مرزهای سیاسی و عقیدتی را هم درنوردیده و همه کشورها را وامی دارد تا با بسیج تمامی امکانات در خدمت ورزش بتوانند در سایه این پدیده مهم موفقیت های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی خود را به نوعی به رخ بکشند. آغاز حرکت کشورها برای رسیدن به موفقیت درست پس از پایان هر دوره از بازی های آسیایی آغاز می شود و هر کدام از کشورها سعی می کنند تا با ترسیم یک برنامه ریزی دقیق و زمان بندی شده بتوانند در دوره بعدی رتبه و جایگاه خود را ارتقاء دهند. در ۹ ماه مانده به شروع پانزدهمین دوره بازی های آسیایی ۲۰۰۶ دوحه نگاهی داریم به فعالیت های کمیته ملی المپیک کشورمان در سازماندهی رشته های مختلف ورزشی برای این بازیها که می خوانید.
شروع دیرهنگام
در ورزش ایران کمتر شاهد بودیم که در پایان یک دوره از بازی های آسیایی جمع بندی کارشناسی از ماحصل حضور در یک رویداد مهم صورت گرفته باشد و همواره رسم بر این بود که در یک سال مانده به آغاز این گردهمایی بزرگ آستین ها به طور جدی بالا زده شود، اگر چه از مدتها پیش ستاد بازی های آسیایی دوحه شکل گرفته است، اما فعالیت های اصلی این ستاد از همین چند ماه پیش شروع شده که حضور کاروان ورزشی ایران در بازی های همبستگی کشورهای اسلامی، غرب آسیا و بازی های سالنی قاره را می توان در راستای حضور در میدان اصلی یعنی بازی های آسیایی دوحه ارزیابی کرد. بی تردید مسئولان کمیته ملی المپیک ایران با تجارب حاصل شده از سه رویداد منطقه ای بهتر می توانند برای کسب موفقیت در بازی های آسیایی پیش رو برنامه ریزی کنند. اعلام حضور و چگونگی شرکت کاروان ورزشی ایران از سوی علی کفاشیان دبیر کل کمیته ملی المپیک نخستین قدم بود.
معیارهای اعزام
پس از تعیین ناظرانی که از سوی کمیته ملی المپیک برای رشته های اعزامی در نظر گرفته شد و با اعلام دو فاکتور مدال آوری و میزان پیشرفت از سوی دکتر قراخانلو رئیس کل کمیته ملی المپیک برای تیم های اعزامی علی کفاشیان دبیر کمیته ملی المپیک طی گفت وگویی گفت: ایران با ۲۲۰ ورزشکار مرد و زن در ۲۴ رشته ورزشی در بازی های آسیایی ۲۰۰۶ دوحه شرکت خواهد کرد.
کشتی آزاد و فرنگی، تکواندو(مردان و زنان)، جودو، کاراته (زنان و مردان)، فوتبال، والیبال، ووشو(زنان و مردان)، دوومیدانی (زنان و مردان)، دوچرخه سواری، وزنه برداری ، تیراندازی و تیراندازی با کمان (زنان و مردان)، قایقرانی (زنان و مردان)، شمشیربازی(زنان و مردان) بوکس، هندبال، بسکتبال ، کبدی، پرورش اندام، سپک تاکرا، واترپلو، شنا و شیرجه ۲۴ رشته ورزشی در نظر گرفته شده برای دوره پانزدهم هستند که به زودی وارد فاز جدی عملیاتی برای شرکت در این بازی ها خواهند شد.
رشته های جدید
در میان رشته های اعلام شده به اسامی چند رشته جدید برخورد می کنیم که در دوره های گذشته در زمره رشته های اعزامی نبودند. سپک تاکرا، کبدی، تیراندازی با کمان و پرورش اندام از آن جمله اند.
اقبال بیشتر به ورزش های پایه و پرمدال
به نظر می رسد نوع نگاه ورزش ایران نسبت به ورزش های پایه و پرمدال بیشتر از دوره های گذشته است. موفقیت های نسبی ورزش هایی چون شنا، دوومیدانی، تیراندازی و تیراندازی با کمان در رویدادهای منطقه ای باعث شده تا در دوره پانزدهم این رشته ها با کمیت قابل توجهی حضور پیدا کنند. واقعیت آن که ورزش ایران به دلیل ضعف ساختار پایه ای و بی تفاوت بودن نسبت به ورزش های مادر در تمام دوران حضورش در بازی های قاره ای به جز تک مدال های دوومیدانی هرگز از مدال آوری این رشته ها بهره مند نشده اگر چه این تغییر نگرش را باید به فال نیک گرفت، اما هنوز هم در ورزش های پایه در شرایطی نیستیم که بتوانیم نمایش بایسته ای همانند رقبا داشته باشیم. به عنوان مثال کشورهای عرب حوزه خلیج فارس در این زمینه الگوهای مناسبی محسوب می شوند که با رویکرد جدی به ورزش های پایه با وجود کمیت شرکت کنندگان در عرصه بازی های آسیایی نتایج قابل قبول گرفته اند. در آخرین دوره بازی های آسیایی ۲۰۰۲ بوسان عربستان با چند شرکت کننده برجسته در دوومیدانی صاحب چندین مدال شد و ایران در این ورزش ها در دوومیدانی و تیراندازی به تک مدال ها قانع شد. خوشبختانه دوومیدانی ایران در چند سال اخیر با ظهور چهره های مستعد در ورزش های پرتابی و میدانی در دوحه می تواند خاطره مدال های زیاد را در بازی های آسیایی ۱۹۷۴ تهران دوباره تکرار کند و یا در شمشیربازی با توجه به روند روبه رشد این بار می توان سهم بیشتری از مدال را از قهرمانانش سراغ گرفت. در تیراندازی با کمان و تیراندازی هم وضعیت کاملاً نسبت به گذشته تغییر کرده است. در رشته های تازه ای چون سپک تاکر و کبدی هم می توان امیدوارهایی را داشت.
بار روی دوش ورزش های سنتی
با همه این اوصاف و براساس عملکرد دوره های قبل بار ورزش ایران بیشتر روی دوش ورزش های سنتی چون کشتی آزاد و فرنگی ، وزنه برداری و مشت زنی سنگینی می کند. در ورزش های گروهی همچنان چشم به فوتبال، والیبال دوخته ایم، هر چند که بسکتبال، هندبال و واترپلو هم در مسیر پیشرفت در اندیشه سنت شکنی اند در چند دوره آخر با موفقیت هایی که در وزش های رزمی داشته ایم، تکواندو، کاراته و ووشو نیز نقشی مؤثر در کسب مدال برای کاروان ورزشی ایران داشته اند که در این دوره از جایگاه و منزلت زیادی در میان رشته های مختلف اعزامی برخوردارند.
مشکل بودجه و قول مساعد رئیس جمهور
طبیعی است با حجم عظیم فعالیت این ۲۴ رشته اعزامی نیاز به بودجه مناسبی است، مشکلی که دبیر کل کمیته ملی المپیک را واداشته است تا در اظهار نظر صریحی عنوان دارد که اگر بودجه مناسب در اختیار این کمیته قرار نگیرد کاروان ورزشی ایران در این بازی ها با دشواری روبه رو خواهد شد. در حالی که جمع کل اعتبارات درخواستی کمیته ملی المپیک ۲۹ میلیارد و پانصد و بیست میلیون تومان برای حضور قدرتمند در بازیهای آسیایی ۲۰۰۶ برآورد شده این کمیته برای تحقق خواسته های خود ۲۰ میلیارد و پانصد و پنج میلیون تومان کسر اعتبار دارد. البته مهندس علی آبادی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان تربیت بدنی در این زمینه اعلام کرد که هیأت دولت با اختصاص کمک ویژه برای بازیهای آسیایی به یاری کمیته ملی المپیک می آید که این مطلب تا حدودی نگرانی ها را کاهش داده است. در گزارش کمیته ملی المپیک که در تاریخ ۱۵ آبان ماه امسال منتشر شده است این ۲۹ میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز البته برای ۳۴ رشته که اکنون به ۲۴ رشته کاهش پیدا کرده در هفت بخش به شرح زیر اعلام شد.
حقوق مربیان (۳۰۶ مربی ایرانی و ۷۴ مربی خارجی) پنج میلیارد و پانصد میلیون تومان، دستمزد ورزشکاران (۲ میلیارد و ۸۵۶ میلیون تومان)، بازیهای تدارکاتی (یک میلیارد و ۸۹۵ میلیون تومان)، تجهیزات (۲ میلیارد و ۸۵۰ میلیون تومان) و برای هزینه های متفرقه هزینه ای بالغ بر یک میلیارد و ۸۹۵ میلیون تومان برآورد شده است.نگاهی به سوابق تیم های اعزامی
* فوتبال: در این رشته همواره ایران یکپای قهرمانی بوده است. ایران در بازیهای آسیایی ۱۹۷۴ تهران، ۱۹۹۰ پکن، ۱۹۹۸ بانکوک و ۲۰۰۲ بوسان به مدال طلا رسید. چند دوره ای است که همانند بازیهای المپیک، فوتبال بازیهای آسیایی هم با همان قوانین یعنی تیم های زیر ۲۳ سال برگزار می شود. تیم ملی فوتبال امید ایران این بار با کادر فنی تمام برزیلی در این بازیها حاضر خواهد شد.
* والیبال: بعد از فوتبال می توان از والیبال به عنوان موفق ترین ورزش گروهی ایران در بازیها یاد کرد. دو مدال نقره در بازیهای آسیایی ۱۹۵۸ توکیو و ۲۰۰۲ بوسان و یک مدال برنز از بازیهای آسیایی ۱۹۶۶ بانکوک والیبال را پس از فوتبال قرار می دهد. والیبال هم برای تکرار تمام دوره پیش قبل از حضور در دوحه در مسابقات قهرمانی جهان محک خواهد خورد و با شرایط بهتری می تواند دنبال تجدید افتخارات پیش باشد.
* بسکتبال: حضور متناوب این رشته از سال ۱۹۵۱ دهلی همان تک مدال برنز نخستین دوره بود که پس از آن دیگر تکرار نشد. بسکتبال ایران پس از آن فترت طولانی در دورانی که دوباره گام در راه احیا و پیشرفت گذاشته امیدوار است که به لطف جوانان با استعداد و بلند قامتش بتواند یکبار دیگر در مصاف هایی دشوار با حریفانی از شرق و غرب قاره بتواند جایی در روی سکو برای خود دست و پا کند. هر چند که برآوردن این انتظار و آرزو کاری است دشوار ولی شدنی.
* هندبال: هندبال به نسبت سه رشته فوتبال، والیبال و بسکتبال کمتر این موقعیت را داشت که حضوری منظم در بازیهای آسیایی داشته باشد. بهترین مقام این رشته عنوان چهارمی بازیهای آسیایی ۱۹۹۸ بانکوک بود. البته در بازیهای آسیایی ۱۹۸۶ سئول تیم هندبال ضعیف ترین نتایج را از خود برجا گذاشته بود ولیکن تیم فعلی هندبال همانند بسکتبال در مسیر پیشرفت در این ورزش امیدواری های زیادی را برانگیخته است.
* واترپلو: هنوز یکی از بهترین خاطرات بازیهای آسیایی ۱۹۷۴ تهران به مدال طلای رشته نوپای آن دوره برمی گردد که اگر چه دیگر تکرار نشد ولیکن بدل به یکی از محبوب ترین ورزش های آبی شد که جوانان و نوجوانان زیادی را به سوی خود جلب کرد. فیزیک بدنی مناسب شناگران ما و قابلیت های آنان اگر با دانش روز و تجربه مربیان بزرگ این رشته همراه شود، کسب موفقیت و مدال در این رشته دور از دسترس نیست. آن هم در روزگاری که با پیوستن قدرت های آسیای میانه کاملاً توازن قوا در این رشته در قاره پهناور به هم خورده است. واترپلو برنامه مفصلی برای رسیدن به مدال و مقام در دوحه دارد.
* کشتی آزاد: بیشترین نگاه ورزش، همچنان به کشتی آزاد است. اگر چه در برخی از دوره ها کره ای ها، ژاپنی ها، مغول ها و در دوره های اخیر قزاق ها و ازبک ها سد راه قهرمانان این رشته می شوند، اما ورزش ایران است و کشتی آزاد و مدال هایش که دل همگان به آن گره خورده است. کشتی آزاد بیشترین مدال را تاکنون برای ورزش ایران به ارمغان آورده است.
* کشتی فرنگی: در این رشته در بعضی از دوره ها قهرمانانش حتی فراتر از آزادکاران هم ظاهر شدند، اما توقع از قهرمانان آن در چندین دوره به پایین ترین حد خود رسید. حالا دوباره دوستداران ورزش از قهرمانان این رشته که در جهان همپا با آزادکاران نشان داده اند بیشتر توقع مدال و مقام دارند. سهم فرنگی کاران هم در جدول مدال بازیهای آسیایی برای ایران همیشه پررنگ بوده است.
* وزنه برداری: وزنه برداران به جز یکی دو دوره مثل کشتی گیران آزادکار از جمله سهم داران بزرگ مدال برای کاروان ورزشی ایران بودند. وزنه برداری ایران همچنان در زمره اولویت های نخست کسب مدال محسوب می شود.
مشت زنی: مشت زنان ایران هم از همان دوره اول بازیهای آسیایی جایگاه خود را با کسب مدال های رنگارنگ تثبیت کردند. اگر از وقفه چند ساله در فعالیت این رشته و چند دوره غیبت ناخواسته این ورزش بگذریم مشت زنان هم همواره دستی پر از بازیهای آسیایی داشته اند. البته در این ورزش هم با ورود مشت زنان آسیای میانه که در زمره بهترین های این رشته در جهان هستند کسب مدال و مقام به مراتب سخت تر از همیشه شده است.
* تکواندو: از روزی که پای این رشته کره ای به بازیهای آسیایی باز شد، ایران همواره در زمره مدعیان و کسب مدال بود. تکواندوکاران در چند دوره اخیر سهم عمده ای در جدول توزیع مدال برای ایران داشتند.
*کاراته: کاراته کاها هم همانند تکواندوکاران بودند و همپا با آنان نشان دادند در بازیهای دوحه هم، ایران در این رشته چشم به مدالهای رنگارنگی دارد.
*ووشو: در این رشته که چینی ها بنیانگذار آن هستند، جوانان ایرانی از استعداد و قابلیت های چشمگیری سود می برند. حسین اوجاقی سرشناس ترین ووشوکار ایران در عرصه بازیهای آسیایی به شمار می رود.
*شمشیربازی: در این رشته اوج کار گروه ورزشکاران ایرانی مربوط به بازیهای آسیایی ۱۹۷۴ تهران می شود و بعد از آن دیگر ایران هیچگاه نتوانست آن افتخارات و قدرت پیشین خود را به رخ رقبای شرق آسیایی خود بکشد که در این رشته سرمایه گذاری زیادی صورت دادند. شمشیربازی ایران در حال حاضر موقعیت نسبتا خوبی در آسیا دارد و در این دوره از بازیهای آسیایی امیدهای فراوانی به شمشیربازان می رود.
*جودو: این رشته هم جزو ورزشهای مدال آور به حساب می آید و کاروان ورزشی ایران چشم به چندین مدال دارد. محمود میران پرمدال ترین ورزشکار ایرانی در جودو به شمار می رود. آرش میراسماعیلی، مسعود حاجی آخوندزاده و تنی چند از جوانان تازه از راه رسیده هم از بخت های مدال در دوحه به حساب می آیند. موقعیت ورزش هایی چون شنا، تیراندازی و تیراندازی با کمان، پرورش اندام، سپک تاکرا، کبدی و ... را نمی توان به راحتی پیش بینی کرد.

علی شاکری

منبع : روزنامه همشهری